ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 31 Οκτωβρίου! Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ «Δίκη των 6» που δίχασε το έθνος...

Σαν σήμερα το 1922, η Ελλάδα ζούσε μια από τις πιο δραματικές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της. Η Δίκη των «6», όπως έμεινε γνωστή, ξεκίνη...

Σαν σήμερα το 1922, η Ελλάδα ζούσε μια από τις πιο δραματικές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της. Η Δίκη των «6», όπως έμεινε γνωστή, ξεκίνησε σε μια ατμόσφαιρα έντονης πολιτικής αναταραχής και λαϊκής οργής. Οι πρωταγωνιστές ήταν έξι άνδρες, κορυφαίες πολιτικές και στρατιωτικές προσωπικότητες, που κατηγορήθηκαν για τη Μικρασιατική Καταστροφή και το άδοξο τέλος του ελληνικού οράματος της Μεγάλης Ιδέας. Το στρατοδικείο που τους δίκασε συγκροτήθηκε από τους βενιζελικούς αξιωματικούς που οδήγησαν την Επανάσταση του 1922, λίγους μήνες μετά την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου.
Η τραγωδία της Μικρασιατικής Καταστροφής, με την απώλεια εδαφών, στρατού και χιλιάδων ζωών, είχε ήδη πληγώσει βαθιά την ελληνική κοινωνία. Η ανάγκη για απονομή δικαιοσύνης ήταν έντονη, καθώς οι πολίτες ζητούσαν να λογοδοτήσουν οι υπαίτιοι για την ανείπωτη καταστροφή και τα δεινά που ακολούθησαν. Το έκτακτο στρατοδικείο στήθηκε στην ειδικά διαρρυθμισμένη αίθουσα συνεδριάσεων της Παλαιάς Βουλής, όπου η δημόσια αίσθηση του τραγικού και του παράλογου ενώθηκαν, σε ένα από τα πιο κρίσιμα επεισόδια του Εθνικού Διχασμού.
Οι κατηγορούμενοι, Δημήτριος Γούναρης, Νικόλαος Στράτος, Νικόλαος Θεοτόκης, Γεώργιος Μπαλτατζής, Γεώργιος Χατζηανέστης και Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, κρίθηκαν υπεύθυνοι για την πολιτική και στρατιωτική αποτυχία της εκστρατείας και καταδικάστηκαν σε θάνατο, ενώ δύο άλλοι, ο Μιχαήλ Γούδας και ο Ξενοφών Στρατηγός, καταδικάστηκαν σε ισόβια. Οι εκτελέσεις των έξι ανδρών έγιναν μόλις δύο ημέρες μετά την καταδίκη τους, στις 15 Νοεμβρίου, σε ένα κλίμα εκδίκησης και εθνικής ταπείνωσης.
Το πολιτικό παρασκήνιο και η σημασία της δίκης
Η δίκη δεν ήταν απλώς μια διαδικασία απονομής δικαιοσύνης, αλλά και μια πολιτική κίνηση για να κατευναστεί η οργή του λαού και να δοθεί ένα τέλος στην εποχή των ηττών. Οι βενιζελικοί αξιωματικοί που είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην Επανάσταση του 1922 ήθελαν να αποδώσουν τις ευθύνες για τη Μικρασιατική Καταστροφή στους αντιπάλους τους, τους βασιλικούς. Ωστόσο, η ίδια η δίκη ενίσχυσε ακόμη περισσότερο τον Εθνικό Διχασμό, τον οποίο είχαν αρχικά σκοπό να κατευνάσουν. Οι εκτελέσεις των «6» αποτέλεσαν ένα ισχυρό πλήγμα για τη μοναρχία και το φιλοβασιλικό στρατόπεδο, βαθαίνοντας την πολιτική και κοινωνική πόλωση.
Η Δίκη των «6» ήταν μια πράξη εξιλασμού, που απάντησε στην ανάγκη για λογοδοσία, αλλά και μια μορφή πολιτικής εκδίκησης. Οι υποστηρικτές των κατηγορουμένων κατήγγειλαν τη διαδικασία ως άδικη και πολιτικά υποκινούμενη, ενώ πολλοί ιστορικοί εκτιμούν ότι η ενοχοποίηση των συγκεκριμένων ανδρών δεν αρκούσε για να εξηγήσει τις πολυδιάστατες αιτίες της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Μια δίκη που συνεχίζει να διχάζει
Σήμερα, η Δίκη των «6» παραμένει ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα κεφάλαια της ελληνικής ιστορίας, με τις απόψεις να διίστανται για το κατά πόσο αποδόθηκε δικαιοσύνη ή αν απλώς θυσιάστηκαν εξιλαστήρια θύματα για την καταστροφή. Οι πρωταγωνιστές της δίκης αναδείχθηκαν σε σύμβολα της εποχής τους, με τη μνήμη τους να συνοδεύεται από αντιπαραθέσεις για το ρόλο τους στην εθνική τραγωδία.
Η ιστορική αυτή δίκη ξεκίνησε με στόχο την κάθαρση, αλλά εν τέλει άφησε ανεξίτηλα σημάδια στην ελληνική πολιτική σκηνή και συνείδηση. Ο Εθνικός Διχασμός, οι πολιτικές ευθύνες και η αναζήτηση εξιλαστήριων θυμάτων αποτελούν διαχρονικές έννοιες, που επανέρχονται συνεχώς στην πολιτική κουλτούρα της χώρας.