ΔHMΗΤΡΗΣ ΝΕΝΕΚΟΣ! ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ ο μεγάλος προδότης της Επανάστασης του 1821...

Kάθε εθνικό αφήγημα που σέβεται τον εαυτό του, πρέπει να έχει και κάποιον προδότη. Ομολογουμένως βέβαια, στην προκειμένη περίπτωση, o οπλαρχ...

Kάθε εθνικό αφήγημα που σέβεται τον εαυτό του, πρέπει να έχει και κάποιον προδότη. Ομολογουμένως βέβαια, στην προκειμένη περίπτωση, o οπλαρχηγός Δημήτρης Νενέκος έμοιαζε να κάνει τα πάντα για να πάρει τον ρόλο που τελικά πράγματι πήρε στην ελληνική ιστορία: Αυτόν του μεγάλου προδότη της Επανάστασης.

Κατά τα πρώτα χρόνια της επανάστασης του 1821 ο Δημήτρης Νενέκος, αρβανίτης στην καταγωγή, είχε αναδειχθεί ως ένας από τους πιο ικανούς οπλαρχηγούς εκκινώντας από την περιοχή της Αχαΐας. Οι μαρτυρίες της εποχής μιλούν για έναν άνθρωπο ικανότατο και συνάμα πολύ φιλόδοξο. Έχτισε το όνομά του πολεμώντας σε εμβληματικές μάχες των πρώτων χρόνων της Επανάστασης, ιδίως στην πολιορκία των Πατρών. Αναφέρεται βέβαια ότι προκειμένου να καθαρίσει τον ανταγωνισμό, ο ίδιος σκότωσε τους Σπανοκυριάκο και Σαγιά και έγινε το πρωτοπαλίκαρο του μετ’ έπειτα Πρωθυπουργού, Μπενιζέλου Ρούφου.

Η αρχή της προδοσίας
Όταν πέρασαν τα πρώτα χρόνια, ο αρχικός ενθουσιασμός από την Επανάσταση κλωνίστηκε λόγω μίας σειράς προβλημάτων. Η άφιξη του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο με την πολύ μεγάλη στρατιωτική δύναμη που αριθμούσε κοντά στους 40.000 Αιγύπτιους στρατιώτες, έφερε τον αγώνα για την ανεξαρτησία στην πιο δύσκολη στιγμή του. Mέρος της στρατηγικής του Ιμπραήμ ήταν να εκμεταλλευτεί την άθλια κατάσταση, τη φτώχεια και τον υποσιτισμό σε πολλές περιοχές όπου ζούσαν Έλληνες.

Εξέδωσε λοιπόν μία σειρά από τα λεγόμενα «ράι μπουγιουρντιά», που στην ουσία ήταν προσκυνοχάρτια μέσω των οποίων Έλληνες δήλωναν την υποταγή τους στον Σουλτάνο. Σε διάφορες περιοχές και ιδίως στα Ζουμπατοχώρια η τακτική αυτή είχε απρόσμενη επιτυχία. Βασικό ρόλο στο να πειστούν όλοι αυτοί οι πληθυσμοί έπαιξε ο Νενέκος, που εξάλλου καταγόταν από εκεί γύρω, και είχε από καιρό ξεκινήσει να έχει υπόγειες συνεννοήσεις με τον Ιμπραήμ ο οποίος φαίνεται να τον εκτιμούσε και να τον συμπαθούσε πολύ. Σύντομα του έδωσε χρήματα, άλογα, ενώ του έταξε Γη και αξιώματα. Ο Νενέκος πήρε το όνομα Μπέης.

Ως αντάλλαγμα, εκμεταλλευόμενος τα δίκτυα που είχε στήσει ως οπλαρχηγός αλλά και συμφωνίες που πήρε και για τους προσκυνημένους Έλληνες, ο Νενέκος έπειθε όλο και περισσότερους, φτιάχνοτας τελικά έναν στρατό 2.000 ανδρών που ακολουθούσαν τον Ιμπραήμ αποτελώντας ουσιαστικά την εμπροσθοφυλακή του.

Το όνομα του Νενέκου είχε γίνει ήδη μισητό στον στρατό των Ελλήνων. Μάλιστα, διασώζεται μία ιστορία από τον Φωτάκo. Σύμφωνα με αυτή, ο Ιμπραήμ είχε αποσπαστεί καταλάθος από τον στρατό του και ίππευε μόνος με τη συντροφιά ενός μόνο φρουρού ψάχνοντας να φτάσει και πάλι στο στρατόπεδό του. Στο σημείο ήταν και ο Νενέκος. Εκείνος όχι μόνο δεν επιτέθηκε στον ανήμπορο να αντιδράσει Ιμπραήμ αλλά τον προστάτευσε μέχρι να φτάσει ασφαλής στον στρατό του.

Όπως το γράφει ο Φωτάκος:
Ἀφοῦ δὲ ἐπλανήθη ἕως ἕνα διάστημα, ἐννοήσας τὴν παραδρομήν, ἐπέστρεφε πάλιν ὀπίσω, καὶ κατὰ τύχην ἔπεσεν εἰς τὰς χεῖρας τῶν Τουρκοπροσκυνημένων Ἑλλήνων, οἱ ὁποῖοι κατὰ τὴν διαταγήν του παρηκολούθουν τὸν στρατόν του ὡς ὀπισθοφύλακες.
Ὁ Πασᾶς ἦτο μόνον καὶ ἀκολούθει αὐτὸν μόνον ἕνας Τοῦρκος τσιμπουκοδότης. Ὁλόκληρος δὲ αὐτὴν τὴν ἡμέραν ἐβάδιζε μὲ τὸν Νενέκον, καὶ ἐφρουρεῖτο ἀπὸ τοὺς μισθωτοὺς Ἕλληνας.

 
H κόντρα με τον Κολωκοτρώνη και το τέλος
O Κολοκοτρώνης φαίνεται ότι εξοργίστηκε από το γεγονός το οποίο έκανε ακόμα χειρότερες τις σχέσεις του με τον Νενέκο. Ο τελευταίος έμεινε πιστός στον Ιμπραήμ ακόμα και όταν η Ελληνική Επανάσταση έδειχνε τελικά ότι θα πετύχει. Μάλιστα ο Ιωάννης Καποδίστριας, προσπάθησε να φέρει ομόνοια στις περιοχές του νεοσύστατου κράτους δίνοντας ασυλία στους πληθυσμούς της Αχαϊας που είχαν συνεργαστεί με τον Σουλτάνο.

Μεταξύ αυτών στους οποίους απευθυνόταν η επιστολή του Καποδίστρια ήταν φυσικά και ο Νενέκος. Στο μεταξύ βέβαια ο Κολοκοτρώνης επικοινώνησε με έναν άνθρωπό του στην περιοχή ανανεώνοντας ουσιαστικά μία εντολή που είχε δώσει από το 1826. Αυτή δεν ήταν άλλη από το να σκοτώσει μία και καλή τον προδότη. Έτσι και έγινε. Το 1828 ο Νενέκος έπεσε νεκρός από ελληνικά χέρια και συγκεκριμένα από τον Αθάνασιο Σαγιά που είχε κάποια συγγενική σχέση μαζί του. Σύμφωνα με τον Φωτάκο ήταν ξαδέρφια.