Η ΑΛΛΟΤΕ ΚΡΑΤΑΙΗ! Η Γερμανία βρίσκεται σε οικονομικό «αδιέξοδο»...

Σε απλά ελληνικά θα μπορούσαμε να πούμε, “ρόδα είναι και γυρίζει”, και στη Γερμανία, αυτό και έγινε: γύρισε. Η οικονομία συρρικνώθηκε πέρυσι...

Σε απλά ελληνικά θα μπορούσαμε να πούμε, “ρόδα είναι και γυρίζει”, και στη Γερμανία, αυτό και έγινε: γύρισε. Η οικονομία συρρικνώθηκε πέρυσι και δεν προβλέπεται μεγάλη ανάπτυξη το 2024. Οι αγρότες είναι θυμωμένοι, η βιομηχανική παραγωγή μειώνεται και η κυβέρνηση τσακώνεται.

Η Γερμανία ξεκίνησε τη χρονιά με τους δρόμους του Βερολίνου να πνίγονται από τρακτέρ και οργισμένους αγρότες να κραυγάζουν διαμαρτυρόμενοι για τις προτεινόμενες περικοπές στον προϋπολογισμό. Στη συνέχεια, οι μηχανικοί τρένων εγκατέλειψαν τη δουλειά τους για να απαιτήσουν καλύτερες αμοιβές, καθηλώνοντας επιβάτες και φορτία φέρνοντας τη χώρα σε αδιέξοδο.

Το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε για την κατάσταση της γερμανικής οικονομίας. Πέρυσι συρρικνώθηκε 0,3%, έδειξαν επίσημα στοιχεία αυτήν την εβδομάδα, καθιστώντας την τη χώρα με τη βραδύτερη ανάπτυξη μεταξύ των 20 χωρών που χρησιμοποιούν το ευρώ. Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε πέντε συνεχόμενους μήνες.

«Η οικονομία βρίσκεται σε αδιέξοδο στη Γερμανία», δήλωσε ο Ζίγκφριντ Ρούσβουρμ, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών. «Δεν βλέπουμε καμία πιθανότητα ταχείας ανάκαμψης το 2024».

Από τότε που ανοικοδομήθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γερμανία υπήρξε ο κύριος μοχλός οικονομικής ανάπτυξης της Ευρώπης, καθώς έγινε μια βιομηχανική δύναμη γνωστή για τα τεράστια εργοστάσια και την τελειοποιημένη μηχανική.

Αλλά τώρα οι αυτοκινητοβιομηχανίες της πρέπει να ανταγωνιστούν με σχετικά φθηνά ηλεκτρικά αυτοκίνητα από την Κίνα, και ανταγωνίζεται με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να προσελκύσει τεχνολογικούς γίγαντες. Ολοένα και περισσότερο συνειδητοποιείται ότι η Γερμανία δεν κατάφερε να ενημερώσει με επιτυχία τον κλάδο της με επαρκή ευελιξία και ψηφιακή τεχνογνωσία για να παραμείνει ανταγωνιστική.

Καθώς η οικονομία εκτοξεύτηκε πέρυσι, η κυβέρνηση σχεδόν παρέλυσε από διαμάχες μεταξύ των μελών των τριών κομμάτων που απαρτίζουν τον κυβερνητικό συνασπισμό του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς. Στη συνέχεια ήρθε μια δημοσιονομική κρίση τον Νοέμβριο, με αποτέλεσμα η δημοτικότητα της κυβέρνησης να βυθιστεί στις δημοσκοπήσεις.

Πολλές από αυτές τις διαφωνίες αφορούσαν το πώς θα καλυφθεί ένα κενό 17 δισεκατομμυρίων ευρώ στον προϋπολογισμό, αφού το ανώτατο δικαστήριο της χώρας τον Νοέμβριο απέρριψε το προηγούμενο σχέδιο δαπανών. Αυτή η απόφαση οδηγήθηκε από το λεγόμενο φρένο χρέους της χώρας, ένας νόμος που κατοχυρώνεται στο Σύνταγμά της για να διατηρεί τα δημόσια ελλείμματα σε χαμηλά επίπεδα.

Όμως, οι γεωπολιτικές κρίσεις και οι νέοι βιομηχανικοί ανταγωνισμοί στην Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αποδυναμώσει τη ζήτηση για προϊόντα γερμανικής κατασκευής στο εξωτερικό. Η Γερμανία πλούτισε τις τελευταίες δεκαετίες πουλώντας τα αγαθά της στον κόσμο, πετυχαίνοντας εμπορικό πλεόνασμα που τέντωσε τους δεσμούς με τις Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τζ. Τραμπ.

Οι περιορισμοί στον δανεισμό εμποδίζουν την κυβέρνηση να κάνει επενδύσεις στις δημόσιες υποδομές, από τα σχολεία και τη δημόσια διοίκηση μέχρι τους σιδηροδρόμους και τα ενεργειακά δίκτυα.
«Η καταχώρηση αυτού [του νόμου] στο Σύνταγμα του έδωσε τη δεσμευτική ισχύ που επιδιώχτηκε εκείνη την εποχή», όταν το χρέος εκτινάχθηκε στα ύψη μετά την επανένωση με την Ανατολική Γερμανία και οι δαπάνες αυξήθηκαν μετά την οικονομική κρίση το 2008, είπε η Μόνικα Σνίτσερ, κυβερνητική σύμβουλος, στο podcast «Hessischer Rundfunk. «Αλλά κανείς δεν το σκέφτηκε μέχρι τέλους τι θα μπορούσε να σημαίνει σε μια σοβαρή κρίση, ότι δεν υπάρχει αρκετός χώρος για ελιγμούς».

Η κ. Σνίτσερ, η οποία ηγείται του Γερμανικού Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, είναι μεταξύ των οικονομολόγων που προτρέπουν τους νομοθέτες να προσαρμόσουν τον μηχανισμό. Αλλά αυτό θα σήμαινε αλλαγή του Συντάγματος, το οποίο απαιτεί πλειοψηφία δύο τρίτων στη Βουλή, υπονοώντας ένα επίπεδο συνεργασίας μεταξύ αντιπολίτευσης και κυβέρνησης που είναι αδιανόητο στο σημερινό πολιτικό περιβάλλον.

Αυτό σημαίνει ότι για φέτος και το επόμενο έτος, οι Γερμανοί θα βρεθούν αντιμέτωποι με περικοπές στις κρατικές δαπάνες, επηρεάζοντας μια σειρά από επιδοτήσεις τόσο σε αγρότες όσο και σε κινηματογραφιστές.

Οι ταξιδιώτες θα αντιμετωπίσουν νέο φόρο στα αεροπορικά εισιτήρια. Τα κίνητρα για ηλιακή ενέργεια και ηλεκτρικά οχήματα θα περιοριστούν. Θα περικοπούν επίσης χρήματα για τη βελτίωση των σιδηροδρομικών συνδέσεων.

Οι οικονομολόγοι έχουν προειδοποιήσει ότι παίρνουν κόκκινο στυλό στις δαπάνες αντί να αυξάνουν τους φόρους. Οι περικοπές δαπανών δεν θα μπορούσαν να έρθουν σε χειρότερη στιγμή για την παραπαίουσα οικονομία της Γερμανίας. Έχουν ωθήσει τα τρία κορυφαία οικονομικά ιδρύματα της χώρας να μειώσουν τις προβλέψεις τους για την οικονομική ανάπτυξη για το 2024 μεταξύ 0,6 και 0,9 τοις εκατό, από 1,1 έως 1,4 τοις εκατό που προβλεπόταν τον Σεπτέμβριο.

Εντός της Ομάδας των 20 εθνών, που περιλαμβάνει ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες οικονομίες από όλο τον κόσμο, η Γερμανία αναμένεται να βρεθεί στον πάτο, με μόνο την Αργεντινή να βλέπει ασθενέστερη ανάπτυξη για το έτος, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης.

Η επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Κίνα έχει αντηχήσει και στη Γερμανία. Αν και η οικονομία της Κίνας αναπτύχθηκε 5,2 τοις εκατό το 2023, υφίσταται σημαντικές αλλαγές καθώς οι ηγέτες της χώρας προσπαθούν να την απογαλακτίσουν από την ιδιοκτησία και τις κατασκευές, μακροχρόνιους πυλώνες ανάπτυξης.

Δεν είναι όλα αρνητικά, λένε οι οικονομολόγοι. Ο διψήφιος πληθωρισμός υποχώρησε στο 3,8% τον Δεκέμβριο, και τα υψηλά επιτόκια αναμένεται να αρχίσουν να μειώνονται αργότερα φέτος. Αυτό, σε συνδυασμό με την αύξηση των μισθών που κερδήθηκαν μετά από εργατικές ενέργειες, όπως η απεργία των μηχανικών τρένων, θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους Γερμανούς καταναλωτές να ξοδέψουν περισσότερα, αν και με κίνδυνο να τονώσουν περαιτέρω τον πληθωρισμό.

Αλλά αυτό δεν θα είναι αρκετό για να διορθώσει τα διαρθρωτικά προβλήματα της Γερμανίας. Το ένα είναι η έλλειψη εγχώριων πηγών ενέργειας: Η χώρα βασίζεται στις εισαγωγές για να διατηρήσει τις βιομηχανίες που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της για δεκαετίες. Περιλαμβάνουν την αυτοκινητοβιομηχανία, τον χάλυβα και τη χημική βιομηχανία, η οποία ανέφερε ότι η παραγωγή μειώθηκε 11 τοις εκατό πέρυσι.

Συνολικά, ο βιομηχανικός τομέας της Γερμανίας αγωνίζεται να αντιμετωπίσει όχι μόνο την υψηλή τιμή της ενέργειας, αλλά και τη μετάβαση σε ένα μέλλον που είναι πιο ευκίνητο και πιο ψηφιακό. Τα σχέδια για την ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας της χώρας, η οποία έχει τις ρίζες της στην Πρωσία του 19ου αιώνα, σταμάτησαν σε μεγάλο βαθμό πέρυσι, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.

Η χώρα απέτυχε να επιτύχει τον στόχο της, που έθεσε το 2017, να απαιτήσει από όλα τα δημόσια γραφεία να προσφέρουν ψηφιακές υπηρεσίες έως το τέλος του 2022. Αυτή η υποδομή υστερεί μίλια πίσω από την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου κατά μέσο όρο το 56 τοις εκατό των σπιτιών είναι συνδεδεμένα με οπτικές ίνες σε σύγκριση με το 19 τοις εκατό των γερμανικών σπιτιών.

Στον ιδιωτικό τομέα, οι εταιρείες παραπονιούνται ότι η ποσότητα της γραφειοκρατίας που απαιτείται για τη δημιουργία ή την επέκταση εμποδίζει την ανάπτυξη.

Η Γερμανία έδειξε πρόσφατα ότι μπορεί να κινηθεί γρήγορα όταν δεν έχει άλλη επιλογή. Αφού η Ρωσία διέκοψε τις ροές φυσικού αερίου το 2022, η κυβέρνηση ενέκρινε την προμήθεια και την κατασκευή αρκετών τερματικών σταθμών για την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Μέσα σε μήνες, η Γερμανία μπόρεσε να γεμίσει τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου στο χείλος, ενώ ενθάρρυνε τις εταιρείες και τους καταναλωτές να εξοικονομήσουν καύσιμα.

«Οι Γερμανοί είναι τόσο ριψοκίνδυνοι, είναι σχεδόν ψυχολογικό», είπε ο Sander Tordoir, οικονομολόγος στο Centre for European Reform, μια δεξαμενή σκέψης στο Βερολίνο.

Επισήμανε τον αναπτυσσόμενο τομέα της πράσινης τεχνολογίας της χώρας ως φωτεινό σημείο στην οικονομία, τις βιομηχανίες που αναπτύσσουν τεχνολογία για την προστασία του περιβάλλοντος, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την αποτελεσματική χρήση των πόρων.

Οι κατασκευαστές ημιαγωγών είναι μια άλλη πηγή επένδυσης. Η Intel και η Taiwan Semiconductor Manufacturing Company σχεδιάζουν να κατασκευάσουν εργοστάσια στην ανατολική Γερμανία, με τη βοήθεια επιδοτήσεων ύψους 20 δισεκατομμυρίων ευρώ, που έχουν επιβιώσει από τις περικοπές του κρατικού προϋπολογισμού.

Οι οικονομολόγοι έχουν διαφωνήσει σχετικά με τη σοφία να ξοδεύονται τόσα πολλά για να προσελκύσουν τέτοιες εταιρείες με βαθιά τσέπη, αξίας δισεκατομμυρίων. Αλλά η ιδέα ότι τέτοιες εταιρείες χρειάζονται για να βοηθήσουν στην εισαγωγή της γερμανικής βιομηχανίας στον 21ο αιώνα δεν αμφισβητείται.

«Οι Γερμανοί πρέπει να σκεφτούν τι είδους οικονομία θέλουν», είπε ο κ. Tordoir. «Αλλά μόλις κάνουν το άλμα για την απορρύθμιση και αφήσουν τα δημοσιονομικά στενά, υπάρχουν πολλές δυνατότητες στη γερμανική οικονομία. Απλώς δεν χρησιμοποιείται».
Με πληροφορίες από New York Times