Άγχος, νεοπλουτισμός και «Generation Z»...

Ζώης Κατσίκης * Παρατηρείται πως οι νέες γενιές παρουσιάζουν πολλές διαφορές ανά...

Ζώης Κατσίκης*

Παρατηρείται πως οι νέες γενιές παρουσιάζουν πολλές διαφορές ανά... δεκαετίες στα πεδία της ψυχολογίας και της συμπεριφοράς. Διανύοντας λοιπόν το ξεκίνημα του έτους 2023 είναι εμφανές πως η “Gen Z” διαθέτει «εμφανείς» ιδιαιτερότητες σε σχέση με τις προηγούμενες. Ζώντας μία αγχωτική περίοδο, ιδιαίτερα καθοριστική για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους, πολλά πρωτόγνωρα γεγονότα αποτέλεσαν «μηχανές παραγωγής» υποσυνείδητου άγχους για πολλούς νέους. Σε συνδυασμό με αυτή, μία μεγάλη αύξηση στο κόστος ζωής αλλά και ένα νέο trend «λατρείας» για τον νεοπλουτισμό κάνουν το τοπίο να μοιάζει ιδιαίτερα χλωμό. Τα αίτια των φαινομένων αυτών ποικίλουν όπως ακριβώς και τα αποτελέσματα τους σε επίπεδα παγκόσμιας κοινωνικής κλίμακας. Τι ακριβώς συμβαίνει τελικά με τη ψυχοσύνθεση αυτής της γενιάς;
Όπως εξηγεί η κλινική ψυχολόγος Παναγιώτα Τούμπα: «Μιλάμε για μια γενιά που συχνά αποκαλείται “καταθλιπτική”». Σύμφωνα με μία έρευνα που παρουσίασε η εφημερίδα «Καθημερινή»1, το 25% των ανθρώπων που ανήκουν σε αυτήν βιώνουν έντονο συναισθηματικό άγχος σε μόνιμη βάση, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με αυτό που καταγράφεται στις προηγούμενες γενιές. Όμως, τι είναι πραγματικά αυτό που τους απασχολεί; Η «ζημιογόνος» ψυχολογική τους κατάσταση είναι απόρροια της διαρκούς επαφής τους με την τεχνολογία και όχι μόνο. Εθισμός στα Social Media, πολλαπλές εφαρμογές αποπροσανατολισμού αλλά και ένα διαδίκτυο σε ρόλο δίκοπου μαχαιριού έρχονται να προστεθούν «αρμονικά» σε μία ανυπόφορη τριετία για τους έφηβους όλου του πλανήτη και ιδιαίτερα της Ελλάδας λόγω και πανελληνίων εξετάσεων. Σε μία περίοδο που η πανδημία του κορονοϊού αλλά και ο Ρωσσοουκρανικός πόλεμος πρωταγωνίστησαν -και συνεχίζουν-, η πλέον μεγάλη ανησυχία τους δεν είναι άλλη από το μέλλον του πλανήτη. Ναι, σωστά διαβάσατε. Οι νέοι ενδιαφέρονται πολύ για τον πλανήτη σε κοινωνικό αλλά και σε περιβαλλοντικό επίπεδο. Βλέποντας μάλιστα γύρω τους τη μία καταστροφή να διαδέχεται την επόμενη αφυπνίζονται συνεχώς και είναι έτοιμοι να προβάλουν αντίσταση σε κάθε αδικία. Τότε ξεκινούν τα προβλήματα… Υψηλά ενοίκια, χαμηλές αμοιβές και κυρίως μια ζωή γεμάτη με οικονομικά προβλήματα είναι το σεντόνι που τους σκεπάζει κάνοντάς τους να αδυνατούν να δώσουν λύση στα προβλήματα και να αφοσιώνονται στα δικά τους, μετατρέποντάς τους σε “νέους που δεν νοιάζονται για τον πλανήτη και κοιτάνε μόνο τον εαυτό τους”.
Κάπως έτσι, όντας παιδιά των κρίσεων αλλά και άνθρωποι που περνούν ατελείωτο χρόνο στον πιο επικίνδυνο διαδίκτυο που υπήρξε ποτέ, η κατάσταση που επικρατεί είναι η εξής: Διάφοροι τσαρλατάνοι «influencers» ξεπηδούν από εδώ κ’ από εκεί επιδεικνύοντάς τους έναν υλιστικό τρόπο ζωής, ο οποίος φαίνεται να μοιάζει με τον πιο cool ενώ δεν είναι «ακριβΟς» έτσι. Το γεγονός αυτό, πέρα από τη διάδοση της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας σε οικονομικά κατεστραμμένες κοινωνίες, εξυπηρετεί πολλούς σκοπούς μέσω υποσυνείδητων μηνυμάτων. Αναδυόμενοι «Andrew Tates» αλλά και μουσικοί καλλιτέχνες μίας νέας μουσικής είναι οι λογαριασμοί με τη μεγαλύτερη επιρροή στους νέους, οι οποίοι τους πλουτίζουν γεμίζοντας τους ίδιους με ανασφάλειες και άγχος για το μέλλον. Επιπροσθέτως, η Generation Z, υποφέρει από πλεονασμό πληροφοριών, καθώς βομβαρδίζεται συνεχώς με ένα σωρό από «έξυπνους-νέους τρόπους» για γρήγορα χρήματα. Δεν θα υπήρχε πρόβλημα με αυτό, εάν τα ¾ αυτών δεν ήταν διαδικτυακές απάτες ή μη ρεαλιστικοί τρόποι για έξτρα εισόδημα. Αποτελέσματα όλων αυτών; Αύξηση του φαινομένου της φιλαργυρίας, θυσίες πολλαπλών ειδών στον «ιερό» βωμό του χρήματος και φυσικά η γνωστή φημολογία για πρόωρη γήρανση της νέας γενιάς.
Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη όλα αυτά, μπορούμε να εκφέρουμε μία γενικότερη άποψη για την ψυχολογική κατάσταση της σύγχρονης “νεολαίας”. Αυτό που τους συμβαίνει αποτελεί μία από τις χειρότερες λεηλασίες που μπορούν να λάβουν χώρα σε αυτόν τον κόσμο και δεν είναι άλλη από την αλλοίωση της νεαρής ηλικίας. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το motto2 που ακούσια αναπαράγεται στα κεφάλια όλων: «Ζούμε στη Νύφη, ίδιο παρόν και αβέβαιο μέλλον». Η Generation Z φαίνεται κουρασμένη από τα πρώτα βήματα της, πλημμυρισμένη από άγχος λόγω χρεών αλλά και μίας πλούσιας ζωής, την οποία βλέπει παντού αλλά δεν μπορεί να αποκτήσει, ενώ καλείται να αποδείξει πολλά διαθέτοντας ελάχιστα.

* Ο Ζώης Π. Κατσίκης είναι Φοιτητής, Τμήματος Διοίκησης Οργανισμών, Μάρκετινγκ, Τουρισμού - Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος

1. https://www.kathimerini.gr/society/562189288/generation-z-giati-einai-lypimenoi-kai-agchomenoi-oi-psifiakoi-ithageneis

2. Motto: Μια σύντομη πρόταση ή φράση που επιλέχθηκε ώστε να περικλείει τις πεποιθήσεις ή τα ιδανικά ενός ατόμου, μιας οικογένειας ή ενός ιδρύματος.