«ΓΚΡΙΖΑ ΖΩΝΗ!» Γιατί η (όποια) βοήθεια προς τη Συρία είναι εγκλωβισμένη...

Τεράστιο και άνευ όρων είναι το κύμα υποστήριξης προς την Τουρκία από τουλάχιστον 40 χώρες. Για τη Συρία όμως, η παροχή βοήθειας παραμένει α...

Τεράστιο και άνευ όρων είναι το κύμα υποστήριξης προς την Τουρκία από τουλάχιστον 40 χώρες. Για τη Συρία όμως, η παροχή βοήθειας παραμένει αβέβαιη και εγκλωβισμένη σε μια «γκρίζα ζώνη».

Μετά από 12 χρόνια εμφυλίου και βίαιων συγκρούσεων κατά τις οποίες το συριακό καθεστώς του Μπασάρ Αλ Άσαντ χρησιμοποίησε σχεδόν κάθε διαθέσιμο όπλο εναντίον του ίδιου του λαού, το επίπεδο της καταστροφής που προκάλεσε ο Εγκέλαδος δύσκολα μπορεί να συγκριθεί.

Περίπου οι μισοί από τους Σύρους που επλήγησαν ζουν σε περιοχές που ελέγχονται από το καθεστώς της Δαμασκού, το οποίο τελεί υπό δυτικές κυρώσεις. Η πλειονότητά τους ζει στη βορειοδυτική Ιντλίμπ, το τελευταίο μεγάλο προπύργιο της αντιπολίτευσης στη Συρία.

Ποιες χώρες έχουν στείλει βοήθεια
Μέχρι στιγμής, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ιράκ, το Ιράν, η Λιβύη, η Αίγυπτος, η Αλγερία και η Ινδία έχουν ήδη στείλει βοήθεια απευθείας στα ελεγχόμενα από το καθεστώς αεροδρόμια. Άλλες χώρες όπως το Αφγανιστάν υπό την εξουσία των Ταλιμπάν, η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, το Ομάν, η Κίνα, ο Καναδάς και το Βατικανό έχουν υποσχεθεί βοήθεια -κυρίως οικονομική- χωρίς είναι σαφές αν η βοήθεια αυτή θα σταλεί απευθείας στο συριακό καθεστώς.

Οι δυτικές κυβερνήσεις αναμένεται να παρέχουν βοήθεια στη Συρία μέσω MKO, με άγνωστο το πώς, προκειμένου να αποφύγουν την εμπλοκή με την κυβέρνηση Άσαντ, την οποία δεν αναγνωρίζουν ως νόμιμη.

Οι ΗΠΑ εξέφρασαν τη «δέσμευσή» τους να βοηθήσουν τους σεισμόπληκτους «και στις δύο πλευρές» των συνόρων Τουρκίας-Συρίας, αλλά απέκλεισαν το ενδεχόμενο να συνεργαστούν απευθείας με τη συριακή κυβέρνηση. Η ΕΕ, που επίσης δεν αναγνωρίζει την κυβέρνηση Άσαντ, ανακοίνωσε την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας 3,5 εκατομμυρίων ευρώ, το απόγευμα της Τετάρτης (8/2).

Από την πλευρά του, ο Άσαντ εμμένει στη θέση ότι όλη η βοήθεια προς τη Συρία, συμπεριλαμβανομένης εκείνης που προορίζεται για περιοχές εκτός του ελέγχου του, πρέπει να κατευθύνεται στην πρωτεύουσα Δαμασκό.

Αφημένοι στην τύχη τους
Στη βορειοδυτική Συρία, ζουν περίπου από 4,5 εκατομμύρια άμαχοι, κυρίως εσωτερικά εκτοπισμένοι, εκ των οποίων σχεδόν οι μισοί σε προσφυγικούς καταυλισμούς - έναν θύλακα που δεν αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 4% του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Τουλάχιστον το 65% των βασικών υποδομών στη βορειοδυτική Συρία που επί του παρόντος ελέγχεται από την αντιπολίτευση, ήταν είτε ήδη κατεστραμμένο είτε έχει υποστεί σοβαρές ζημιές. Το 90% του πληθυσμού εκεί εξαρτιόταν άμεσα από την ανθρωπιστική βοήθεια, η οποία ερχόταν μέσω ενός μόνο συνοριακού περάσματος με την Τουρκία, το Μπαμπ αλ-Χάουα.

Η βοήθεια αυτή παρεμποδίζεται από τους περιορισμούς που επιβάλλει η συριακή κυβέρνηση, η οποία μεταξύ άλλων απαγορεύει σε ορισμένες διεθνείς οργανώσεις να έχουν πρόσβαση στην περιοχή. Η βοήθεια πρέπει επίσης να εγκριθεί από την τουρκική κυβέρνηση, καθώς η ροή της στον ανταρτοκρατούμενο θύλακα γίνεται μόνο μέσω του Μπαμπ αλ-Χάουα στα τουρκοσυριακά σύνορα.

«Αλλά η Τουρκία είναι πλέον εντελώς καταβεβλημένη λόγω της προσπάθειάς της να βοηθήσει τους πολίτες της. Ρεαλιστικά, δεν μπορούμε να περιμένουμε να δώσει προτεραιότητα στη διευκόλυνση της βοήθειας προς τους Σύρους», δήλωσε ο Μαρκ Λόουκοκ, πρώην επικεφαλής των ανθρωπιστικών υποθέσεων του ΟΗΕ.

Το 2014, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ αποφάσισε να ανοίξει τέσσερις συνοριακούς σταθμούς στη βορειοδυτική Συρία. Ο στόχος ήταν να παρασχεθούν είδη πρώτης ανάγκης -συμπεριλαμβανομένων τροφίμων, νερού, καταφυγίων και ιατρικής βοήθειας- στους κατοίκους του τελευταίου εναπομείναντος οχυρού των ανταρτών στη Συρία, το οποίο ελέγχεται από την ισλαμιστική ομάδα Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) που διατηρούσε δεσμούς με την Αλ Κάιντα.

Το 2020 η Ρωσία ανάγκασε όλα τα συνοριακά περάσματα βοήθειας να κλείσουν εκτός από το Μπαμπ αλ-Χάουα, περιγράφοντας τη βοήθεια ως παραβίαση της κυριαρχίας του στενού συμμάχου της, Μπασάρ Αλ Άσαντ.

Κάθε έξι μήνες η ανθρωπιστική βοήθεια εξαρτάται από το εάν η Ρωσία θα ασκήσει βέτο ή όχι.

Οι εκκλήσεις των ανθρωπιστικών οργανώσεων
Οι δρόμοι γύρω από το Μπαμπ αλ-Χάουα έχουν καταστραφεί, καθιστώντας την έγκαιρη ανταπόκριση σε μια συντριπτική τραγωδία ακόμα πιο ανεδαφική. Υπό το πρίσμα αυτό, οι ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν ζητήσει να ανοίξουν νέα συνοριακά περάσματα, ακόμη και μια αερογέφυρα μεταξύ της βόρειας Συρίας και της Τουρκίας. Λόγω υλικοτεχνικών και πολιτικών περιορισμών, δεν είναι σαφές αν κάτι τέτοιο θα πραγματοποιηθεί.

Όταν ρωτήθηκε σχετικά ο Στεφάν Ντιζαρίκ, εκπρόσωπος του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, απάντησε:
«Σε αυτό το σημείο, έχουμε ένα συνοριακό πέρασμα. Θα προσπαθήσουμε να περάσουμε όσο το δυνατόν περισσότερη βοήθεια μέσω αυτού. Νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε ένα βήμα τη φορά για να δούμε ακριβώς πού είναι οι ανάγκες και τι μπορεί να καλυφθεί μέσω της διασταυρούμενης γραμμής, τι μπορεί να καλυφθεί μέσω της διασυνοριακής».

Για εκατομμύρια ανθρώπους, αυτή η «επανεκτίμηση» μπορεί να αποβεί μοιραία.