Η ΑΠΟΦΑΣΗ που κόστισε στον Χίτλερ τον πόλεμο...

Ο κόσμος άλλαξε περισσότερο μεταξύ 5 Δεκεμβρίου και 12 Δεκεμβρίου 1941, από οποιαδήποτε άλλη εβδομάδα στην ιστορία. Στις αρχές Δεκεμβρίου εκ...

Ο κόσμος άλλαξε περισσότερο μεταξύ 5 Δεκεμβρίου και 12 Δεκεμβρίου 1941, από οποιαδήποτε άλλη εβδομάδα στην ιστορία.

Στις αρχές Δεκεμβρίου εκείνης της χρονιάς, οι γερμανικές δυνάμεις βρίσκονταν κοντά στη Μόσχα και φαινόταν ότι η σοβιετική πρωτεύουσα θα έπεφτε σύντομα. Η Ιαπωνία βρισκόταν σε πόλεμο με την Κίνα, αλλά διατηρούσε διπλωματικές σχέσεις με άλλες παγκόσμιες δυνάμεις. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, παρά το νέο πρόγραμμα Lend-Lease, απείχε τόσο πολύ από το να μπει στη στρατιωτική σύγκρουση όσο ποτέ. Τόσο πολύ, που ο Ουίνστον Τσώρτσιλ άρχιζε να απελπίζεται ότι οι αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις δεν θα ερχόταν ποτέ σε βοήθεια της σκληρά πιεσμένης χώρας του. Ο Τσώρτσιλ γνώριζε ότι «το να παρασύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες», όπως το έθεσε, ήταν ο μόνος πιθανός δρόμος της Βρετανίας προς τη νίκη.

Και τότε, στις 5 Δεκεμβρίου, οι Σοβιετικοί άρχισαν μια τεράστια αντεπίθεση έξω από τη Μόσχα που εξελίχθηκε σε θανάσιμη απειλή για τις εξαντλημένες γερμανικές δυνάμεις. Το βράδυ της 7ης Δεκεμβρίου, όπως οι Βρετανοί ιστορικοί Μπρένταν Σιμς και  Τσάρλι Λάντερμαν γράφουν στο «Hitler's American Gamble», το συναρπαστικό νέο τους βιβλίο, ο Τσώρτσιλ ήταν τόσο αφηρημένος που καθόταν σωριασμένος στην καρέκλα του αγνοώντας το δελτίο ειδήσεων για μια ιαπωνική επίθεση σε μια αμερικανική ναυτική βάση στον Ειρηνικό.

Η βαθιά ανησυχία του Τσώρτσιλ ήταν ότι η Ιαπωνία θα επιτεθεί σε εδάφη που κατείχαν οι Βρετανοί στην Ασία, ανοίγοντας για τη Βρετανία νέα μέτωπα εναντίον ενός νέου, επιδέξιου και αποφασιστικού εχθρού, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέμεναν στο απυρόβλητο. Ακόμη και το Περλ Χάρμπορ δεν ανακούφισε τον Τσώρτσιλ όσο ισχυρίστηκε αργότερα: Είχε το ρίσκο οι Ηνωμένες Πολιτείες να αποχωρήσουν από το Lend-Lease και να κατευθύνουν όλες τους τις δυνάμεις τους προς την Ιαπωνία, αφήνοντας τους Βρετανούς πιο αδύναμους από πριν.

Για τέσσερις τεταμένες ημέρες δεν ήταν καθόλου βέβαιο ότι ο Φράνκλιν Ρούσβελτ θα έβαζε τις Ηνωμένες Πολιτείες σε πόλεμο εναντίον της Γερμανίας. Χρειάστηκε ο Χίτλερ για να γίνει αυτό. Στις 11 Δεκεμβρίου, σε μια ομιλία του ενώπιον του Γερμανικού Ράιχσταγκ, ο Χίτλερ ανακοίνωσε την κήρυξη του πολέμου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Με αυτό το βήμα, επέλεξε έναν πόλεμο που η χώρα του, ήδη ηττημένη στη Σοβιετική Ένωση, δεν θα μπορούσε ποτέ να κερδίσει.

Γιατί να το κάνει αυτό; Οι ιστορικοί έχουν γενικά χωριστεί σε δύο στρατόπεδα σχετικά με αυτό το ζήτημα. Κάποιοι πιστεύουν ότι ο Χίτλερ ήταν απλώς μηδενιστής και παράλογος, χαιρετίζοντας την καταστροφή στην οποία όδευε. Άλλοι εντοπίζουν μια κάποια ρανίδα στρατηγικού υπολογισμού στην απόφασή του.

Οι Σιμς και Λάντερμαν βρίσκονται στο δεύτερο στρατόπεδο. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, ο Φύρερ γνώριζε καλά την αμερικανική δύναμη, και πράγματι είχε εμμονή με αυτήν. Ήταν επίσης σίγουρος ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έμπαιναν στον πόλεμο εναντίον του αργά ή γρήγορα. Σκέφτηκε ότι η μόνη λύση ήταν προληπτική: να αποκτήσει τον έλεγχο επαρκούς ποσότητας πετρελαίου και τροφίμων από τη Σοβιετική Ένωση για να μπορέσει η Γερμανία να συντηρηθεί σε έναν μακρύ πόλεμο με τους Αγγλοαμερικανούς.

Ο Χίτλερ μπορεί να πίστευε ότι οι Ιάπωνες θα αποσπούσαν την προσοχή της Αμερικής για αρκετό καιρό ώστε να φτάσει στον στόχο του, και έτσι ήθελε να ενθαρρύνει το Τόκιο με την υποστήριξή του. Σε κάθε περίπτωση, η μόνη εναλλακτική που έβλεπε στον άμεσο πόλεμο κατά των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν ο αργός αλλά σίγουρος στραγγαλισμός από αγγλοαμερικανικά χέρια. «Ο Χίτλερ αυτοκτόνησε από φόβο μήπως πεθάνει», γράφουν εύστοχα.

Η μεγαλύτερη επιτυχία του βιβλίου είναι ότι μας υπενθυμίζει πόσο τυχαία μπορεί να είναι ακόμη και τα πιο σημαντικά ιστορικά γεγονότα, πόσες άλλες πιθανότητες κρύβονται πέρα ​​από τις γνωστές που συνέβησαν στην πραγματικότητα και πώς ακόμη και οι μεγαλύτεροι ηγέτες συχνά έχουν μόνο μια στενή αντίληψη του τι συμβαίνει.

Στις αρχές Δεκεμβρίου 1941 είναι η στιγμή του πολέμου κατά τον οποίο τα εύλογα εναλλακτικά σενάρια φαινόταν να είναι τα περισσότερα:

Τι θα γινόταν αν η Γαλλία του Βισύ και η φασιστική Ιταλία είχαν έρθει πιο κοντά σε ένα «λατινικό μέτωπο», όπως συζητούσαν εκείνη την εποχή;
Τι θα γινόταν αν οι Ιάπωνες είχαν επιτεθεί στους Βρετανούς στη Μαλάγια και τη Σιγκαπούρη αλλά δεν είχαν επιτεθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες;
Τι θα γινόταν αν ο Γερμανός που κατασκόπευε υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης στο Τόκιο, ο Ρίχαρντ Ζόργκε, δεν είχε παράσχει στην Μόσχα ακριβείς πληροφορίες για τα ιαπωνικά σχέδια, επιτρέποντας στον Στάλιν να μετακινήσει 20 μεραρχίες από τα ανατολικά και να τις επανατοποθετήσει στη Μόσχα για τη συντριπτική αντεπίθεση της 5ης Δεκεμβρίου;

Το άλλο που πετυχαίνει το βιβλίο αποτελεσματικά είναι να δίνει ιδιαίτερη προσοχή στο πώς διαδραματίζονται ο χρόνος των γεγονότων σε όλο τον κόσμο, ειδικά στο θέμα των αντιδράσεων στο Περλ Χάρμπορ. Βλέπουμε τον Χίτλερ να παίρνει νέα για την επίθεση αργά το βράδυ από τον υπεύθυνο Τύπου του, ο οποίος τα άκουσε από εκπομπή του Reuters, όπως ακριβώς βλέπουμε τον Τσώρτσιλ να αντιλαμβάνεται σιγά - σιγά αυτά που άκουγε στο ραδιόφωνο. Οι συγγραφείς μας δίνουν μια ζεστή αίσθηση αυτών των γεγονότων καθώς εκτυλίσσονταν, σε πραγματικό χρόνο, με τους πρωταγωνιστές της Ιστορίας να μην είναι πάντα σίγουροι για το τι συνέβαινε - μια διάσταση που είναι τόσο κρίσιμη όσο και τρομερά δύσκολο να ανακτηθεί.

Μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου 1941, ο κόσμος είχε μεταμορφωθεί. Μία από τις τελευταίες εκπλήξεις σε αυτό το βιβλίο είναι πόσοι παγκόσμιοι ηγέτες είδαν με ακρίβεια από εκείνη τη στιγμή πώς θα εξελισσόταν το μέλλον. «Νιώθω μια πραγματικά άθλια ήττα να έρχεται», είχε πει ο παραιτηθείς πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, πρίγκιπας Κονογιέ.

Τον Ιανουάριο του 1942, ο Χίτλερ παραδέχτηκε στον Ιάπωνα πρεσβευτή Χιρόσι Οσίμα ότι «δεν ήταν ακόμη σίγουρος» πώς θα μπορούσε να νικήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Η ένταξη των Ηνωμένων Πολιτειών στον πόλεμο αλλάζει τα δεδομένα για όλους», είπε ο Τσώρτσιλ στον υπουργό Εξωτερικών του, Άντονι Ίντεν, «και με χρόνο και υπομονή θα δώσει σίγουρη νίκη». Είχαν όλοι δίκιο.