ΡΩΣΙΚΗ αποχώρηση από τη Χερσώνα: «Μην βιάζεστε να βγάλετε συμπεράσματα...»

Τι εκτιμά ο Alexander Baunov, ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Endowment for International Peace και πρώην Ρώσος διπλωμάτης σε άρθρο στους F...

Τι εκτιμά ο Alexander Baunov, ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Endowment for International Peace και πρώην Ρώσος διπλωμάτης σε άρθρο στους Financial Times

Η απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων από τη Χερσώνα -το μόνο περιφερειακό κέντρο που κατάφεραν να καταλάβουν από τον περασμένο Φεβρουάριο- είναι η πλέον πρόσφατη μεγάλη ήττα της Μόσχας στην Ουκρανία. Μόλις πριν από δύο μήνες, ο ρωσικός στρατός αναγκάστηκε να φύγει από όλες τις περιοχές που κατείχε μέχρι πρόσφατα στην περιοχή του Χάρκοβο.

Ολοκληρώθηκε η αποχώρηση των Ρώσων
Μάλιστα την Παρασκευή ολοκληρώθηκε η αποχώρηση των Ρώσων στρατιωτών από την περιοχή της Χερσώνας δυτικά του ποταμού Δνείπερου, όπως ανακοίνωσε το ρωσικό υπουργείο Άμυνας.
«Στην κατεύθυνση της Χερσώνας, η κίνηση των ρωσικών στρατιωτικών μονάδων στην αριστερή όχθη του ποταμού Δνείπερου ολοκληρώθηκε στις 05:00 [ώρα Μόσχας και ώρα Ελλάδας] σήμερα το πρωί» ανέφερε το υπουργείο στο επίσημο κανάλι του στο Telegram.

«Δεν έμεινε ούτε ένα κομμάτι στρατιωτικού εξοπλισμού ή όπλων στη δεξιά όχθη» σημειώνεται στην ανακοίνωση. «Όλοι οι Ρώσοι στρατιώτες έχουν μετακινηθεί στην αριστερή όχθη του Δνείπερου».

Φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν την ουκρανική σημαία να έχει υψωθεί στη Χερσώνα. Η σημαία που βρίσκεται στο κέντρο της Χερσώνας εκτιμάται ότι υψώθηκε κατά τη διάρκεια της νύχτας πιθανόν από αντάρτες που δραστηριοποιούνται στην πόλη, καθώς οι κάτοικοι έμειναν σε μεγάλο βαθμό σε εσωτερικούς χώρους. Σύμφωνα με ρωσικές αναφορές, οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν μπει στην πόλη.

«Δύσκολες αποφάσεις»
Για την ανάγκη λήψης «δύσκολων αποφάσεων» έκανε λόγο ο στρατηγός Σεργκέι Σουροβίκιν, ο οποίος τοποθετήθηκε διοικητής των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία μετά την απόσυρση από το Χάρκοβο. Η απώλεια της Χερσώνας είναι ακόμη χειρότερη επειδή ήταν μια από τις τέσσερις κατεχόμενες ουκρανικές περιφέρειες που το Κρεμλίνο ανακοίνωσε ότι προσαρτούσε στα τέλη Σεπτεμβρίου.

Από την αρχή της εισβολής, υπήρχαν εικασίες ότι η στρατιωτική αποτυχία θα μπορούσε να οδηγήσει στην πτώση του Βλαντιμίρ Πούτιν. Εξάλλου, οι χούντες στην Ελλάδα και στην Αργεντινή κατέρρευσαν μετά από αποτυχημένες στρατιωτικές περιπέτειες και οι ανεπιτυχείς αποικιακοί πόλεμοι οδήγησαν στην Επανάσταση των Γαρυφάλλων στην Πορτογαλία και στην πτώση του καθεστώτος Σαλαζάρ-Καετάνο, όπως επισημαίνει ο Alexander Baunov, ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Endowment for International Peace και πρώην Ρώσος διπλωμάτης σε άρθρο στους Financial Times.

Ωστόσο υπάρχει και ο αντίλογος καθώς υπάρχουν παραδείγματα που υποδηλώνουν ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί σε τέτοιες περίπλοκες καταστάσεις: η ήττα στο Κουβέιτ το 1991 δεν έριξε τον Σαντάμ Χουσεΐν και το εθνικιστικό καθεστώς του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς επέζησε από την καταστροφή των σερβικών δυνάμεων στην Κροατία και τη Βοσνία. Ωστόσο, ακόμη κι αν μεγάλης κλίμακας αποτυχίες στην Ουκρανία δεν ρίξουν τον Πούτιν, μπορεί να αλλάξουν το πρόσωπο του καθεστώτος του, εκτιμά ο Baunov.

Ασάφεια για το τι σημαίνει νίκη και τι ήττα
Η έλλειψη σαφώς καθορισμένων στόχων καθιστά τον ορισμό της νίκης ασαφή. Και σαφείς δεν είναι σίγουρα οι στόχοι της Ρωσίας στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας που περιλαμβάνουν από την «απαναζιστοποίηση» και την «αποκομμουνιστοποίηση» ή την εξασφάλιση της ασφάλειας των κατοίκων του Ντονμπάς, μέχρι την αποστρατιωτικοποίηση και μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, την προστασία της ρωσικής γλώσσας, ακόμη και τη «σωτηρία» των ουκρανικών πόλεων από gay parades!

Από την άλλη, αυτή η ασάφεια καθιστά επίσης ασαφή και τα κριτήρια που καθορίζουν την ήττα – πόσο δε μάλλον σε τέτοιο βαθμό ώστε να θέσει σε κίνδυνο τον Πούτιν, όπως επισημαίνει ο πρώην Ρώσος διπλωμάτης.

Στην πραγματικότητα, ο Ρώσος πρόεδρος είχε ήδη επιβιώσει από πολλές σοβαρές ήττες: το αρχικό «blitzkrieg» της εισβολής απέτυχε και τα ρωσικά στρατεύματα αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν από το Κίεβο και πολλές άλλες πόλεις. Η Ρωσία έχασε το καταδρομικό Μόσχα, τη ναυαρχίδα του στόλου της στη Μαύρη Θάλασσα, και εγκατέλειψε το Φιδονήσι, την πρώτη της επιτυχημένη κατάληψη από την αρχή του πολέμου. Μετά τη βιαστική υποχώρηση από τα περίχωρα του Χάρκοβο, ένας ακόμη συμβολικά σημαντικός στόχος – η γέφυρα προς την Κριμαία – δέχθηκε επίθεση. Άλλοι ηγέτες μπορεί να είχαν ήδη ανατραπεί μετά από τέτοιες στρατιωτικές αποτυχίες, αλλά όχι ο Πούτιν.

«Αντίποινα» στην πιο ισχυρή Δύση
Οι υποστηρικτές του Πούτιν πάντως είναι γεγονός πως δεν αντιλαμβάνονται την εισβολή στην Ουκρανία ως μια επιθετική πράξη και για αυτούς, είναι αντίποινα ενάντια στην πολύ πιο ισχυρή Δύση. Οι μελετητές της ρωσικής κοινωνίας παρατηρούν ένα εκπληκτικό παράδοξο. Η ιστορία κατατάσσει τη Ρωσία ανάμεσα στις τεράστιες δυτικές αποικιοκρατικές αυτοκρατορίες. Αλλά μετά την ήττα της στον Ψυχρό Πόλεμο, την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και τις οικονομικές δυσκολίες της δεκαετίας του 1990, αυξανόμενος αριθμός Ρώσων ένιωθε ότι είχε καταστεί αποικία που κυβερνούνταν από δυτικές δυνάμεις. Τώρα πιστεύουν ότι αποτινάσσουν τον ζυγό που τόσο ταπείνωσε τη χώρα τους και της «επέβαλε» τον καπιταλισμό.

Στα μάτια των δυσαρεστημένων Ρώσων, κάθε μορφή αντίστασης στη Δύση είναι νίκη, σχεδόν ανεξάρτητα από το τελικό αποτέλεσμα. Ακόμη αν υποχωρήσουν, θα παρηγορηθούν με τη σκέψη ότι θα έχουν αποτρέψει την «περαιτέρω υποδούλωση» της Ρωσίας.

Προς αναζήτηση συμβιβασμού;
Υπάρχουν ενδείξεις ότι μετά την υποχώρηση από τη Χερσώνα, τα πιο ρεαλιστικά σκεπτόμενα στοιχεία στο Κρεμλίνο θα αναζητήσουν συμβιβασμό. Είτε η υποχώρηση είναι στρατιωτική παγίδα για τα ουκρανικά στρατεύματα είτε όχι, όπως πολλοί φοβούνται, είναι αδύνατο για τη Μόσχα να ελέγξει την πόλη και να υποστηρίξει δυνάμεις που έχουν αποκοπεί από τις ρωσικές γραμμές ανεφοδιασμού λόγω του μεγάλου ποταμού Ντνίπρο. Η λέξη «διαπραγματεύσεις», που ήταν μέχρι πρότινος ήταν σχεδόν ταμπού, ακούγεται τώρα όλο και περισσότερο από Ρώσους αξιωματούχους.

Η Μόσχα μπορεί να προσπαθήσει να εξασφαλίσει επίσημη αναγνώριση του ελέγχου της στα υπόλοιπα κατεχόμενα εδάφη και παύση των ουκρανικών επιθέσεων, με αντάλλαγμα την επιστροφή της Χερσώνας στην Ουκρανία και τον τερματισμό του βομβαρδισμού των κρίσιμων υποδομών πριν μπει ο χειμώνας. Υπάρχουν όμως δύο προβλήματα με αυτήν την ρωσική πρόταση. Το πρώτο είναι η παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης από το Κίεβο. Το άλλο είναι ότι θα έθετε σε κίνδυνο τη θέση του Πούτιν ως αντίπαλου δέους της Δύσης. Ο κίνδυνος είναι ότι αυτό θα ωθήσει τον Ρώσο πρόεδρο σε ουσιαστικά ατέρμονο πόλεμο, και ακόμη πιο σκληρή καταστολή στο εσωτερικό από ό,τι αρχικά θεωρούσε απαραίτητο.