ΜΙΑ ΑΓΝΩΣΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ προς τον Ίωνα Δραγούμη για τη Σαμοθράκη, τον Νίτσε και τον Εθνικό Οβολό...

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης   Τις μέρες αυτές αναβιώνει, δεκατέσσερα χρόνια μετά την τελευταία του διοργάνωση, το Δημοσιογραφικό Σ...

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης 

Τις μέρες αυτές αναβιώνει, δεκατέσσερα χρόνια μετά την τελευταία του διοργάνωση, το Δημοσιογραφικό Συνέδριο της Σαμοθράκης. Το φετινό συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στις 22 και 23 Οκτωβρίου 2022 στη Σαμοθράκη, με αντικείμενο την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων και την Ελευθερία του Τύπου. Το Συνέδριο διοργανώνει η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης σε συνεργασία με τις Ενώσεις Συντακτών στην Ελλάδα και την ΠΟΕΣΥ. Τη διοργάνωση υποστηρίζει η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας.

Η Σαμοθράκη, με τις περίφημες αρχαιότητές της, είχε αρχίσει να γίνεται ευρύτερα γνωστή στο αθηναϊκό κοινό με το βιβλίο του Ίωνα Δραγούμη «Σαμοθράκη» που εκδόθηκε το 1909.

Το νησί αυτό επισκέπτονταν ο Δραγούμης, όταν υπηρετούσε στο προξενείο του Δεδέαγατς (Αλεξανδρουπόλεως) από τον Σεπτέμβριο του 1905 έως τον Δεκέμβριο του 1906. Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας περιγράφει την υπέροχη φύση του νησιού, αναζητά το αρχαίο και πρόσφατο παρελθόν, από τις αρχαιότητες έως το Ολοκαύτωμα του Σεπτεμβρίου 1821, μελετά τη ζωή των κατοίκων και εκφράζει τις ιδέες του για το παρόν και το μέλλον των υπόδουλων Ελληνικών περιοχών. Η Σαμοθράκη ανάγεται σε σύμβολο των αρχαίων και παντοτινών πηγών του Ελληνισμού, όπως έχει γραφεί αργότερα.


*Το βιβλίο "Σαμοθράκη" του Ίωνα Δραγούμη (Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κρήτης)


Τις καλές εντυπώσεις που προκάλεσε αυτό το βιβλίο, τονίζει σε επιστολή της από την Ελβετία, η Έλλη Αδοσίδου. Η επιστολή αυτή είναι γραμμένη στις 31 Μαρτίου 1910 και μεταξύ άλλων αναφέρει:
«Φίλε κύριε Δραγούμη,
Σας ευχαριστώ δια την αποστολήν της «Σαμοθράκης». Την διάβασα με πολύ ενδιαφέρον, με τόσον περισσότερον ενδιαφέρον καθ’ όσον εγνώριζα τον συγγραφέα, μερικάς του ιδέας και αρχάς. Εκείνο που μου ήρεσεν προπάντων είναι αι περιγραφαί σας της φύσεως…».

Στην επιστολή γίνεται αναφορά και στις θεωρίες του Νίτσε, που ασπάζονταν ο Δραγούμης. Η ίδια, που αναφέρει ότι με τον άνδρα της διάβασαν για τον Νίτσε, βρήκαν ότι:
«Ως φιλοσοφία έχει βεβαίως θαυμάσια πράγματα, αλλά την θεωρώ εντελώς ανεφάρμοστον διότι βασίζεται επί αρχών αι οποίαι μου φαίνονται δεν υπάρχουν εις την ανθρωπότητα. Η τρομερά ευαισθησία η οποία τυρρανεί τον Ν. εις απίστευτον βαθμόν τον σπρώχνει εις το άλλο άκρον και τον κάμνει θεωρητικώς να πλάσει τον υπεράνθρωπον, όστις ευρίσκεται άνωθεν των ανθρωπίνων αδυναμιών και δυνάμεων».

Μια άλλη σημαντική πληροφορία που υπάρχει στην επιστολή της Έλλης Αδοσίδου, είναι οι έρανοι που οργανώνονταν στην Ελβετία για ενίσχυση της Ελλάδας, με την γενική ονομασία Εθνικός Οβολός. Έγραφε προς τον Ίωνα Δραγούμη, ο οποίος είχε σημειώσει αξιόλογη εθνική δράση σε πάμπολλες περιπτώσεις:
«Σου στέλλω ένα κανονισμόν του Εθνικού Οβολού. Εδώ εις την Ελβετίαν επέτυχε παντού καλά, η Γενεύη και η Lausanne συνάζουν άνω των 200 fr μηνιαίως εκάστη. Τώρα θα δοκιμάσομεν να εκτείνομεν τον έρανον και εις την Γερμανίαν και όπου αλλού έχομεν γνωριμίας».

*Σπέτσες 1928. Ελευθέριος Βενιζέλος, Έλλη και Αναστάσιος Αδοσίδης

Ποια ήταν η Έλλη Αδοσίδου;
Η Έλλη Αδοσίδου, το γένος Χατζηλαζάρου, ήταν μία από τις σημαντικές Ελληνίδες που πρόσφεραν ανιδιοτελώς ανεκτίμητες υπηρεσίες στην Ελλάδα.

Ήταν σύζυγος του Αναστάσιου Αδοσίδη, ο οποίος το 1918 στάλθηκε από την κυβέρνηση Ελευθέριου Βενιζέλου με τον Κωνσταντίνο Ρακτιβάν στη Μακεδονία για να συντονίσουν την ανθρωπιστική αποστολή για τον ελληνικό πληθυσμό, που μαστιζόταν από φτώχεια και επικίνδυνες συνθήκες διαβίωσης λόγω της βουλγαρικής κατοχής. Από κοινού δραστηριοποιούνταν και ανθρωπιστικές αποστολές συμμαχικών δυνάμεων, καθώς και ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός με επικεφαλής την Πηνελόπη Δέλτα και την Έλλη Αδοσίδου.

Η Αδοσίδου ειδικότερα εργάσθηκε εθελοντικά ως επίσημος αντιπρόσωπος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού κοντά στις πρώτες γραμμές των μετώπων τότε, του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οργάνωσε μικρές κινητές και ευέλικτες κλινικές για τους αρρώστους και τραυματίες Έλληνες αξιωματικούς και στρατιώτες.

Στις δύσκολες ώρες που πέρασαν οι Έλληνες της Ανατολικής Μακεδονίας κατά την διάρκεια της δεύτερης Βουλγαρικής κατοχής ελληνικών εδαφών όταν μαίνονταν ο Α΄ Παγκόσμιος μετά την απελευθέρωση των περιοχών, πολύτιμη υπήρξε η συνδρομή του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού με επικεφαλής την Πηνελόπη Δέλτα και την Έλλη Αδοσίδου, για την οργάνωση συσσιτίων, πρόχειρων νοσοκομείων και διανομή ιατροφαρμακευτικού εξοπλισμού. Καθοριστική ήταν η συμβολή αυτών γυναικών, στην ενεργοποίηση του κρατικού μηχανισμού καθώς και στον σχεδιασμό, την οργάνωση και την εκτέλεση του δύσκολου έργου της παλιννόστησης των χιλιάδων Ελλήνων ομήρων που βρίσκονταν σε βουλγαρικά στρατόπεδα συγκέντρωσης εκτελώντας καταναγκαστικά έργα κάτω από άθλιες συνθήκες στο εσωτερικό της Βουλγαρίας την περίοδο 1917-1918, τα γνωστά μας «ντουρντουβάκια».

*Η Έλλη Αδοσίδου με τη στολή της εθελόντριας του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού

Για την περίοδο αυτή η Έλλη Αδοσίδου είχε γράψει: «Η κατάστασις των ομήρων ήτο κάτι το απερίγραπτον. Σε κάθε βαγόνι είχαν στοιβάξει άνω των 50 ανθρώπων με τα υπάρχοντά των, συμπεριλαμβανομένων αποσκευών, ορνίθων, χοιριδίων και κάθε είδους κατοικιδίων ζώων. Συχνά τους κλείδωναν εκεί μέσα χωρίς νερό και τροφή. Μου έτυχε να επισκεφθώ συρμό προσφύγων, όπου σειρά βαγονιών ήταν γεμάτα αρρώστους. Ο τύφος και η πνευμονία τους εθέριζαν. Εκεί, στοιβαγμένοι φύρδην μίγδην, ήσαν άρρωστοι, τρελλοί και πεθαμένοι. Δεν υπήρχε χώρος διά να ξαπλώσουν και οι πιο γέροι εστέκοντο όρθιοι ή ήσαν χαμοκουκουβισμένοι. Η ανείπωτη αυτή αθλιότης, η πείνα, η απόγνωσις, έδιναν την εικόνα του φάσματος του θανάτου και η φοβερή αποφορά που έβγαινε από κάθε βαγόνι επί καιρό με κατέτρεχαν σαν εφιάλτης».

Η ελληνική αστική τάξη τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα, είχε αναδείξει σημαντικές προσωπικότητες, που διακρίθηκαν για τον πατριωτισμό τους και την αλληλεγγύη τους, προς τους δοκιμαζόμενους συνανθρώπους τους.

ΠΗΓΕΣ
*Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, Αρχείο Ίωνος Δραγούμη
*Άρθρο του καθηγητή Ιάκωβου Μιχαηλίδη στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_25/09/2011_457269
*Ιστότοπος Little Stories of Big History