ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΙΕΘΝΗ ΤΥΠΟ! ΝΕΕΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ για τη συμφωνία Μενδώνη-Στερν...

Στις αντιδράσεις για τη συμφωνία μεταξύ του ελληνικού κράτους και του Λέοναρντ Στερν που αφορά στη «συλλογή» κυκλαδικών αρχαιοτήτων του τελε...

Στις αντιδράσεις για τη συμφωνία μεταξύ του ελληνικού κράτους και του Λέοναρντ Στερν που αφορά στη «συλλογή» κυκλαδικών αρχαιοτήτων του τελευταίου είναι αφιερωμένο το δημοσίευμα της αμερικανικής εφημερίδας, «New York Post», που υπογράφει ο δημοσιογράφος, Μάικλ Κάπλαν με τον τίτλο «Οι κριτικοί «εξοργίζονται» για τη συμφωνία της Ελλάδας με τον συλλέκτη έργων τέχνης Leonard Stern».

Στο δημοσίευμα, ο πολυεκατομμυριούχος Στερν, δηλώνει ότι συνεργάστηκε με την ίδια την υπουργό πολιτισμού Λίνα Μενδώνη για τη συμφωνία αυτή. Ο ίδιος και το ρεπορτάζ, απαντούν σε όλα για όσα το υπουργείο τηρεί σιγή ιχθύος, όπως η ταυτοποίηση κλεμμένου αντικειμένου της συλλογής Στερν από τον καθηγητή Χρ. Τσιρρογιάννη, αλλά και τη γνώμη του ίδιου του Στερν για τη συμφωνία.

Το δημοσίευμα αναφέρει, πως, αν και ο δισεκατομμυριούχος «συλλέκτης» θεωρεί ότι αυτή η συμφωνία αποτελεί ένα «σπουδαίο πράγμα» για τους λάτρεις της τέχνης στην Ελλάδα και την Αμερική, ωστόσο, πολιτικοί, ιστορικοί, μελετητές της τέχνης και αρχαιολόγοι έχουν εντελώς διαφορετική άποψη.

Ο δημοσιογράφος σημειώνει, ότι στο επίκεντρο αυτής της διαμάχης βρίσκεται η αξιόλογη συλλογή αρχαιοτήτων από τα νησιά των Κυκλάδων, που χρονολογείται χιλιάδες χρόνια πίσω και αξίζει εκατομμύρια δολάρια.

Η συμφωνία, συνεχίζει το δημοσίευμα, προβλέπει ότι ο Στερν «επιστρέφει» τις αρχαιότητες στην Ελλάδα, η κυβέρνηση της οποίας «αναγνωρίζει ότι δεν υπάρχουν στοιχεία ότι αντικείμενα από τη συλλογή είχαν αφαιρεθεί παράνομα». Κάτι το οποίο, όμως, δεν είναι κοινώς αποδεκτό.

«Χωρίς να αφιερώσει χρόνο για να ερευνήσει τη συλλογή, το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού δεν γνωρίζει την προέλευση των αντικειμένων, ακόμη και πόσα από αυτά μπορεί να είναι πλαστά», δήλωσε στην αμερικανική εφημερίδα ο Χρήστος Τσιρογιάννης, αναπληρωτής καθηγητής στο Μουσείο Αρχαίων Πολιτισμών στο Πανεπιστήμιο του Aarhus στη Δανία και κυνηγός κλεμμένων αρχαιοτήτων. «Η συμφωνία είναι εντελώς ντροπιαστική και απαράδεκτη», πρόσθεσε.

Η «New York Post» φιλοξενεί και δηλώσεις της βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Σίας Αναγνωστοπούλου. «Είμαι θυμωμένη. Έχουμε όλα τα νομικά εργαλεία και μηχανισμούς και θα μπορούσαμε, ως χώρα, να επιστραφούν οι αρχαιότητες χωρίς όρους», τονίζει.

Ο Κάπλαν γράφει ότι ο Στερν κέρδισε μεγάλο μέρος της περιουσίας του, ύψους 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μέσω της ιδιωτικής εταιρείας Hartz Mountain Industries της οικογένειάς του, μιας εταιρείας ανάπτυξης ακινήτων. Όπως δήλωσε στην εφημερίδα, γοητεύτηκε για πρώτη φορά με αυτά τα γλυπτά σε ηλικία 14 ετών και πέρασε δεκαετίες δημιουργώντας τη συλλογή των 161 αντικειμένων. Τώρα, «ασχολούμενος με την πραγματικότητα της δικής μου θνητότητας», θέλει τα έργα να παραμείνουν μαζί μετά τον θάνατό του.

«Βλέπω τι συμβαίνει με τις συλλογές τέχνης», δήλωσε ο 84χρονος δισεκατομμυριούχος στην «New York Post». «Οι άνθρωποι πεθαίνουν, η συλλογή κληρονομείται. Οι κληρονόμοι τη χωρίζουν και η συλλογή χάνει τη μαγεία της. Όταν αυτή η συλλογή ήταν στο σπίτι μου, αν την έβλεπες, θα καταλάβαινες τη μαγική της δύναμη».

Σε μια προσπάθεια να διασφαλίσει ότι η «μαγεία» θα παραμείνει, ο Στερν, όπως γράφει ο Κάπλαν, «συνεργάστηκε με την υπουργό Πολιτισμού της Ελλάδας, Λίνα Μενδώνη, για να καταστρώσουν ένα περίπλοκο σχέδιο» που οδήγησε τη συλλογή στο μη κερδοσκοπικό ινστιτούτο αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, με έδρα το Ντέλαγουερ.

Σχετικά με το γιατί έγινε με αυτόν τον τρόπο, ο Στερν λέει στην εφημερίδα: «Έτσι ήταν δομημένο. Οι επαγγελματίες μου δούλεψαν με τους επαγγελματίες τους και έτσι το δόμησαν. Αυτό με συμβούλεψαν να κάνω».

Σύμφωνα με τη συμφωνία που εγκρίθηκε από το ελληνικό κοινοβούλιο, «το Ελληνικό Δημόσιο είναι ο μοναδικός ιδιοκτήτης της Συλλογής».

Στην περίπτωση του Στερν, λέει ο Τσιρογιάννης, «από τη στιγμή που ήθελε να επαναπατρίσει τη συλλογή στην Ελλάδα, θα έπρεπε να την παραδώσει στην πλησιέστερη ελληνική πρεσβεία. Αυτό έπρεπε να κάνει». Αντί γι' αυτό, γράφει ο Κάπλαν, από τον Νοέμβριο, 15 από τα αντικείμενα της συλλογής θα εκτίθενται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα μέχρι το 2024. Στη συνέχεια, για τουλάχιστον 10 χρόνια, η συλλογή θα δανειστεί στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, όπου και θα εκτεθεί.

Δεκαπέντε χρόνια μετά, τμήματα της συλλογής θα παρουσιαστούν σε ελληνικά μουσεία με αντάλλαγμα ανάλογα «κομμάτια» που θα δανειστούν στο Μητροπολιτικό από την Ελλάδα. Το 2049, η Ελλάδα μπορεί να παραχωρήσει στο Μητροπολιτικό το δικαίωμα να εκθέτει τα έργα για έως και 25 ακόμη χρόνια. Διαφορετικά, ό,τι απομένει στο Μητροπολιτικό θα αποσταλεί στην Ελλάδα και θα εκτίθεται.

Η συμφωνία εγκρίθηκε, κατά πλειοψηφία, από το ελληνικό κοινοβούλιο, αλλά δεν είναι όλοι οι βουλευτές ευχαριστημένοι, σημειώνει ο Κάπλαν.

«Την καταψήφισα», λέει η Σ. Αναγνωστοπούλου, η οποία είναι επίσης καθηγήτρια ιστορίας, στην εφημερίδα. «Ζητήσαμε από την κυρία Μενδώνη να μας δώσει έγγραφα που να αποδεικνύουν από πού προέρχεται η συλλογή και ότι εξήχθη νόμιμα από την Ελλάδα».

Η Σ. Αναγνωστοπούλου λέει στην εφημερίδα ότι δεν έχει δει ακόμη αυτά τα έγγραφα. «Ήθελαν να νομιμοποιήσουν τη συλλογή… Το γιατί το ελληνικό υπουργείο αποφάσισε να το κάνει αυτό είναι ένα μυστήριο».

Πρόκειται για μια ιδιαίτερα ευαίσθητη κατάσταση υπό το φως του γεγονότος ότι η Ελλάδα μαστίζεται εδώ και καιρό από τη λεηλασία και την παράνομη εξαγωγή των πιο πολύτιμων αντικειμένων της, γράφει ο Κάπλαν.

«Ο επαναπατρισμός πρέπει να γίνει άμεσα» τονίζει ο Τσιρογιάννης. «Εδώ έχουμε ατεκμηρίωτες αρχαιότητες που δωρίζονται σε ένα ίδρυμα και δανείζονται σε ένα μουσείο, το Μητροπολιτικό, το οποίο είναι γνωστό ότι εμπλέκεται σε παράνομη απόκτηση αρχαιοτήτων», προσθέτει, αναφερόμενος σε αρχαιότητες περίπου 13 εκατομμυρίων δολαρίων που κατασχέθηκαν από το μουσείο τον περασμένο μήνα.

Μετά παραμένουν στις ΗΠΑ για 25 με 50 χρόνια πριν επιστρέψουν τελικά στην Ελλάδα. «Αυτό δεν είναι επαναπατρισμός. Είναι όφελος για ινστιτούτα που δεν έχουν κανένα δικαίωμα εμπλοκής. Το μεγαλύτερο σκάνδαλο είναι ότι αυτό γίνεται αποδεκτό από το ελληνικό κράτος».

Ο ίδιος αναφέρει στην εφημερίδα ότι «εντόπισα ένα κομμάτι που προερχόταν από τον διαβόητο παράνομο διακινητή αρχαιοτήτων Gianfranco Becchina», Ιταλό έμπορο αρχαιοτήτων που, το 2011, καταδικάστηκε ως διακινητής λεηλατημένων αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς.

Ο Τσιρογιάννης λέει ότι εντόπισε, από φωτογραφία, ένα μαρμάρινο ειδώλιο από τη συλλογή του Στερν, που ταίριαζε με ένα κομμάτι που κατείχε ο Becchina. «Υπάρχει (σσ. στη συλλογή Στερν) τουλάχιστον ένα κομμάτι που ταιριάζει με ένα αρχαίο αντικείμενο στο αρχείο του διακινητή. Είναι το ίδιο κομμάτι που είχε συλλέξει ο Στερν. Πάνω από 5.500 αντικείμενα έχουν περάσει από τα χέρια του Becchina που έχει αποδειχθεί ότι δεν είναι νόμιμα», είπε ο Τσιρογιάννης, αναγνωρίζοντας ότι το εν λόγω κομμάτι δεν είναι απαραίτητα παράνομο. «Ο Λέοναρντ Στερν θα πρέπει να έχει απόδειξη νόμιμης προέλευσης για κάθε κομμάτι».

Ο Στερν ισχυρίζεται στην The Post ότι και τα 161 έργα έχουν αγοραστεί από νόμιμες πηγές που ελέγχονται συχνά από την μελετήτρια της κυκλαδίτικης γλυπτικής Pat Getz-Preziosi. «Οι ειδικοί εξετάζουν κάθε κομμάτι. Μερικές φορές λένε ότι δεν φαίνεται σωστό. Τότε επιστρέφω στον έμπορο και δεν το αγοράζω», λέει ο Στερν. «Πριν αποκτηθούν για τη συλλογή μου, πολλά από τα έργα εκτέθηκαν στο Getty και στο Μητροπολιτικό Μουσείο. Μετά, όταν βγήκαν σε δημοπρασία, τα αγόρασα».

Όσον αφορά τους ισχυρισμούς ότι κάποιο από τα κομμάτια μπορεί να έχει περάσει από τα χέρια του Becchina, ο Στερν λέει ότι «δεν ξέρω τίποτα για τον Becchina. Δεν αγόρασα ποτέ τίποτα από αυτόν. Δεν άκουσα ποτέ το όνομά του μέχρι την περασμένη εβδομάδα. Εξ όσων γνωρίζω, αυτά τα κομμάτια δεν είναι αντικείμενα λεηλασίας». Δηλώνει επίσης «άναυδος» από τις αντιδράσεις: «Είμαι σοκαρισμένος, πραγματικά σοκαρισμένος, που κάποιοι, για τη δική τους δημοσιότητα, έχουν δημιουργήσει κάτι αρνητικό εδώ».

Ελπίζει, μάλιστα, ότι η «προσέγγισή» του θα χρησιμεύσει ως σχέδιο για άλλους συλλέκτες μιας συγκεκριμένης ηλικίας που θέλουν να δουν τις συλλογές τους να παραμένουν ανέπαφες.
«Κανείς δεν έχει κάνει ποτέ κάτι τέτοιο», είπε.

«Συνήθως, χώρες όπως η Ελλάδα παλεύουν για να πάρουν τα αντικείμενά τους πίσω και δεν τα καταφέρνουν. Θα ήταν μια πολύ ακριβή και τρομερά δύσκολη διαδικασία. Ήθελα να βρω έναν μακροπρόθεσμο στόχο για αυτή τη συλλογή, όπου θα μπορούσαν να τον δουν τα εγγόνια μου, και το έκανα».