Πέθανε σήμερα σε ηλικία 80 ετών, από ανακοπή καρδιάς, ο Μάνος Ελευθερίου. Στιχουργός κομματιών που τραγουδήθηκαν και αγαπήθηκαν, ποιητής,...
Το 1955 ο Ελευθερίου γνωρίζεται με τον Άγγελο Τερζάκη ο οποίος τον παροτρύνει να παρακολουθήσει μαθήματα στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Έναν χρόνο αργότερα γράφεται στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Σταυράκου. Θεατρικά έργα και ποιήματα αρχίζει να δημοσιεύει το 1960, που είναι ο καιρός της στρατιωτικής του θητείας. Η πρώτη ποιητική του συλλογή, που έχει τίτλο «Συνοικισμός», κυκλοφορεί το 1962.
Την ίδια εποχή στα Ιωάννινα γράφει τους πρώτους στίχους του για τραγούδι, ανάμεσα στους οποίους είναι και «Το τρένο φεύγει στις οκτώ», που αργότερα μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης. Τον Οκτώβριο του 1963 ξεκινάει να εργάζεται στο ‘’Reader's Digest’’, όπου και παρέμεινε για τα επόμενα δεκαέξι χρόνια. Στο μεταξύ κυκλοφορούν τα δύο πρώτα του βιβλία με διηγήματα, «Το διευθυντήριο» (1964) και «Η σφαγή» (1965). Το 1964 παρουσιάζεται στην ελληνική δισκογραφία. Συνεργάζεται με τον Χρήστο Λεοντή, καθώς και με τον Θεοδωράκη (1967), με τον οποίο η συνεργασία διακόπηκε λόγω της δικτατορίας. Συνεργάστηκε με τον Δήμο Μούτση και με τον Γιάννη Μαρκόπουλο, στον δίσκο «Θητεία», του οποίου η ηχογράφηση άρχισε τον Νοέμβριο του 1973, διακόπηκε από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και τελικά κυκλοφόρησε το 1974. Κατά καιρούς συνεργάστηκε με όλους σχεδόν τους Έλληνες συνθέτες. Μεταξύ αυτών, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Σταύρος Κουγιουμτζής, ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας, ο Γιάννης Σπανός, ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο Σταμάτης Κραουνάκης, ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο Αντώνης Βαρδής και ο Γιώργος Χατζηνάσιος.
Παράλληλα έγραψε και εικονογράφησε παραμύθια για παιδιά και επιμελήθηκε την έκδοση λευκωμάτων με θέμα τη Σύρο, όπως τα «Ενθύμιον Σύρας» και «Θέατρο στην Ερμούπολη».
Τη δεκαετία του 1990 έκανε ραδιοφωνικές εκπομπές στον «Αθήνα 9, 84» και στο «Δεύτερο Πρόγραμμα». Το 1994 εξέδωσε την πρώτη του νουβέλα με τίτλο «Το άγγιγμα του χρόνου». Το 2004 δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Ο καιρός των χρυσανθέμων», που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας το 2005. Το 2013 βραβεύτηκε για τη συνολική προσφορά του στα γράμματα από την Ακαδημία Αθηνών.
Μεταξύ των δισκογραφικών επιτυχιών του Μάνου Ελευθερίου περιλαμβάνονται: «Το παλληκάρι έχει καημό» (Μ.Θεοδωράκης), «Ο Άγιος Φεβρουάριος» (Δ.Μούτσης), «Θητεία» (Γ. Μαρκόπουλος), «Κάτω απ'τη μαρκίζα» (Γ.Σπανός), «Οι ελεύθεροι κι ωραίοι» (Στ.Κουγιουμτζής), «Άμλετ της Σελήνης» (Θ.Μικρούτσικος), «Είναι αρρώστια τα τραγούδια» (Στ.Ξαρχάκος), «Έρημοι σταθμοί» (Δ.Τσακνής), «Θα σε ξαναβρω στους μπαξέδες» (Ηλ.Ανδριόπουλος), «Η διαθήκη» (Χρ.Νικολόπουλος), «Το σπίτι γέμισε με λύπη» (Χρ.Λεοντής), «Μη χτυπάς σ' ένα σπίτι κλειστό» (Λ.Κηλαηδόνης) και «Ατέλειωτη εκδρομή» (Θ.Γκαϊφύλλιας).
Ο Μάνος Ελευθερίου δημοσίευσε επίσης πολλές ποιητικές συλλογές, διηγήματα και πέντε μυθιστορήματα. Σε συνέντευξη που παραχώρησε το 2014 στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, έλεγε μεταξύ άλλων για τη δουλειά του: «Ποιο είναι, όμως, αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία; Όσα μας συμβαίνουν είναι απείρως πιο σημαντικά από όσα γράφουμε – αλλά δεν τα υπολογίζουμε. Όταν γράφω για ένα ζήτημα που με καίει, νομίζω πως θα βγει κάτι καλό –μια μπαλάντα, ας πούμε-αλλά σιγά-σιγά αρχίζω να αρρωσταίνω. Έχω εδώ και πολλά χρόνια την εντύπωση πως γράφω μέσα σε μιαν ομίχλη. Χωρίς να με κυνηγάει κανενός το αίμα, όποτε γράφω, ζω τις νύχτες του Μακμπέθ. Κακά, όμως, τα ψέματα: γράφω γιατί έτσι δίνω παράταση στη ζωή μου».
Διαβάστε αναλυτικά τη συνέντευξη του Μάνου Ελευθερίου που δόθηκε στον Βαγγέλη Χατζηβασιλείου για το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και δημοσιεύθηκε στις 21/1/2014.
ΕΡ: Κατά τη διάρκεια της χρονιάς που πέρασε είχατε μιαν έντονη εκδοτική δραστηριότητα. Είστε πάντοτε ενεργός και άκρως παραγωγικός...
ΑΠ: Όσο περνούν τα χρόνια, το μυαλό μου στρέφεται όλο και συχνότερα στην παιδική μου ηλικία. Από εκεί αντλώ συνεχώς εικόνες, ονόματα, αλλά και κουτσομπολιά. Το κουτσομπολιό, κουσέλι όπως το λένε στη Σύρο, ήταν απαραίτητο στις κουβέντες των γυναικών τα βράδια έξω από τα σπίτια τους. Πρέπει να υπογραμμίσω πως κατά τη διάρκεια της παιδικής μου ηλικίας βασίλευε η απόλυτη φτώχια. Ταξιδεύοντας ξανά και ξανά στο παρελθόν, σκέφτομαι πως έχω πετάξει από τη μνήμη μου πράγματα τα οποία δεν με ενδιέφεραν κι έχω κρατήσει άλλα. Μεγάλωσα και βάζω σε τάξη τα πράγματα του εαυτού μου: επιλέγω, αλλά και σβήνω ή διαγράφω. Επίσης, έχω περιορίσει, για λόγους υγείας, τις χαρές της ζωής μου: το ποτό και το τσιγάρο.
Ποιο είναι, όμως, αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία; Όσα μας συμβαίνουν είναι απείρως πιο σημαντικά από όσα γράφουμε - αλλά δεν τα υπολογίζουμε. Όταν γράφω για ένα ζήτημα που με καίει, νομίζω πως θα βγει κάτι καλό -μια μπαλάντα, ας πούμε- αλλά σιγά-σιγά αρχίζω να αρρωσταίνω. Έχω εδώ και πολλά χρόνια την εντύπωση πως γράφω μέσα σε μιαν ομίχλη. Χωρίς να με κυνηγάει κανενός το αίμα, όποτε γράφω, ζω τις νύχτες του Μακμπέθ. Κακά, όμως, τα ψέματα: γράφω γιατί έτσι δίνω παράταση στη ζωή μου.
ΕΡ: Οι στίχοι των τραγουδιών σας συγκεντρώθηκαν πριν από λίγο καιρό σε έναν τόμο που, υπό τον τίτλο «Τα λόγια και τα χρόνια» καλύπτουν πενήντα χρόνια δουλειάς. Πώς αποτιμάτε σήμερα αυτή τη μακρά πορεία και πώς θα τη συσχετίζατε με την ποίησή σας;
ΑΠ: Πολλά τραγούδια δεν μου αρέσουν κι έχω αρχίσει ήδη να τα διορθώνω. Δουλεύω τώρα πάνω στο κομμάτι «Του κάτω κόσμου τα πουλιά», ένα τραγούδι που θα ήθελα να ξαναερμηνεύσει ο Γιώργος Νταλάρας. Όσο για την ποίηση, μπορεί όντως να υπάρχει στα τραγούδια μου. Οι άλλοι το πιστεύουν. Ο ίδιος δεν μπορώ να πω. Πάντως, τα τραγούδια μου άρεσαν πολύ στον Νίκο Γκάτσο. Τα συζητούσαμε τα μεσημέρια που βγαίναμε για φαγητό. Σε όλη μου τη ζωή έγραφα παράλληλα με τα τραγούδια την ποίηση και τα πεζά μου. Είχα πάντα στρατιωτική πειθαρχία ως προς τον τρόπο με τον οποίο εργαζόμουν κι αυτό με βοήθησε πολύ. Δουλεύω σταθερά ένα δεκάωρο την ημέρα κι όταν χάσω κάποιες ώρες λόγω άλλων πραγμάτων τα οποία έχω να κάνω, σπεύδω την επομένη να τις αναπληρώσω. Τα τραγούδια τα έγραψα για βιοποριστικούς λόγους, τα άλλα με απασχόλησαν και με απασχολούν ως συγγραφέα.
ΕΡ: Στα ιστορικά σας μυθιστορήματα, στον Καιρό των χρυσανθέμων (2004), στη Γυναίκα που πέθανε δύο φορές (2006), αλλά και στο Πριν από το ηλιοβασίλεμα (2011), το βασικό σας θέμα είναι το θέατρο και η ζωή των ηθοποιών όχι μόνο επί σκηνής, αλλά και εκτός αυτής. Πώς μαζέψατε πώς επεξεργαστήκατε το υλικό σας;
ΑΠ: Η σκηνή με την οποία ανοίγει ο Καιρός των χρυσανθέμων είναι τοποθετημένη στο 1896. Βρισκόμαστε σε ένα αστικό σπίτι της εποχής στην Ερμούπολη και εκείνο που περιγράφεται είναι ένα δείπνο, το οποίο παραθέτουν οι οικοδεσπότες σε μια ομάδα ηθοποιών. Έπρεπε να βρω οτιδήποτε σχετιζόταν με την οικοσκευή εκείνου του σπιτιού: τι πίνακες θα υπήρχαν κρεμασμένοι στους κήπους, αλλά και τι ακριβώς θα σερβιριζόταν στους συνδαιτυμόνες. Τα πιάτα που σερβιρίστηκαν τα διάλεξα από χειρόγραφα μενού, τα οποία έχω στη συλλογή μου. Πρόκειται για τα μενού τα οποία έδιναν στους πελάτες τους τα εστιατόρια του τέλους του 19ου αιώνα στο νησί. Χρησιμοποίησα επίσης συνταγές μαγειρικής τις οποίες δημοσίευε στην Εφημερίδα των Κυριών η Καλλιρρόη Παρρέν. Τα κρασιά τα πήρα από αντίστοιχες λίστες, όπως και τα γαλλικά κονιάκ και τον τύπο των κρυστάλλινων ποτηριών. Για τις περιγραφές των φουστανιών των ηθοποιών χρησιμοποίησα φωτογραφίες από φωτογραφικές συλλογές κυριών εκείνων των χρόνων, θεατρικά προγράμματα, όπως και χειρόγραφα, μεταξύ των οποίων και χειρόγραφο της Σάρα Μπερνάρ, της οποίας ο σύζυγος ήταν γιος δημάρχου της Ερμούπολης. Έτσι προέκυψε η ιστορία της μουσικής, του θεάτρου και των ηθοποιών μιας ολόκληρης ιστορικής περιόδου.
ΕΡ: Με αντίστοιχη μέθοδο δουλέψατε και στα Μαύρα μάτια, ένα άλλο βιβλίο σας που κυκλοφόρησε το 2013 και μιλάει για τον Μάρκο Βαμβακάρη και τη συριανή κοινωνία κατά το διάστημα 1905-1920;
ΑΠ: Για τα Μαύρα μάτια το υλικό μου το άντλησα κυρίως από τα λαϊκά περιοδικά. Εκεί εντόπισα πολλές συνεντεύξεις του Μάρκου Βαμβακάρη. Οι μεγάλες εφημερίδες δεν τον καταδέχονταν κι έτσι μιλούσε σε τέτοια περιοδικά. Για να γράψω αυτό το βιβλίο κατέφυγα και σε ιστορικά στοιχεία για το θέατρο στην Ερμούπολη. Σκοπός μου, βέβαια, ήταν να αποδώσω, όσο πιο ζωντανά γινόταν, την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Έψαξα επίσης πολύ για τα ονόματα των μουσικών. Βρήκα μπουζουξή από τη Σύρο που τραγούδησε με τον ανιψιό του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη στα σύνορα Γερμανίας και Πολωνίας.
ΕΡ: Μια άλλη πλευρά της δημιουργίας σας είναι τα φωτογραφικά σας βιβλία, όπως και τα βιβλία σας για παιδιά.
ΑΠ: Με τη φωτογραφία ήθελα να πιάσω λεπτομέρειες και διαστάσεις που δεν έβλεπαν οι άλλοι. Εξ αυτού και ο σχολιασμός των φωτογραφιών. Τα παιδικά βιβλία οφείλονται στα συνεχή πάρε-δώσε που έχω με την παιδική μου ηλικία. Είδα ως παιδί τρομαχτικά πράγματα κι αυτό δεν ήταν υπόθεση μόνο ενός τόπου, αλλά ολόκληρης της Ελλάδας. Στο σχολείο μου στο δημοτικό τα τρία τέταρτα των παιδιών ήταν ξυπόλητα. Ίσως γι αυτό κάνω τώρα συλλογή από ό,τι έχει σχέση με δημοτικά σχολεία: ομαδικές φωτογραφίες μαθητών, γραμμένα ή άγραφα μαθητικά τετράδια, ενδεικτικά δημοτικών σχολείων, έλεγχοι.
ΕΡ: Τι ετοιμάζετε;
ΑΠ: Έχω ένα τελειωμένο και δύο μισά μυθιστορήματα. Κανένα από αυτά δεν είναι ιστορικό. Έχω και μια άλλη συλλογή πεζών που έχω ονομάσει «Ιστορίες ανθρώπων». Είναι ιστορίες που έχω διαβάσει στις εφημερίδες: πολιτικές, ερωτικές, σεξουαλικές. Στο βιβλίο αυτό υπάρχουν επίσης διάφορα εμβόλιμα όνειρα. Κανένα δεν ξεπερνά τη μία ή τις δύο σελίδες. Έχω επιπλέον έτοιμη μια ποιητική συλλογή και καμιά πενηνταριά έμμετρα παραμύθια.
Πηγή πληροφοριών/ΦΩΤΟ: ΑΠΕ - ΜΠΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια
ΠΡΟΣΟΧΗ! Την ευθύνη για το περιεχόμενο των σχολίων φέρει αποκλειστικά ο συγγραφέας τους και όχι το site. Η ανάρτηση των σχολίων μπορεί να έχει μια μικρή χρονική καθυστέρηση