Οι αγορές αποφασίζουν, ενώ οι δημοκρατίες υπάρχουν για να νομιμοποιούν τις αγορές!...

Άρθρο του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου   Κακό πράγμα η ιδεολογία. Κακό και οι θρησκείες. Τα έλεγε και ο Μαρξ. Υπάρχει όμως και κάτι χειρό...

Άρθρο του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου  

Κακό πράγμα η ιδεολογία. Κακό και οι θρησκείες. Τα έλεγε και ο Μαρξ. Υπάρχει όμως και κάτι χειρότερο για τον άνθρωπο και την ανθρωπότητα: Η ιδεοψυχαναγκαστική αγορά ως βάση της οντολογίας και λειτουργίας του (παγκόσμιου) νεοφιλελευθερισμού.

Τι είναι αυτό; Μια διαρκής, αγχώδης διαταραχή που παγιδεύει τον άνθρωπο και ασφαλώς τον πολιτικό και οικονομικό παράγοντα σε ένα πλέγμα επαναληπτικών σκέψεων (: με την μορφή των obsessions) και συμπεριφορών (: με την μορφή των compulsions) περί σωτηρίας, επιβίωσης ή κέρδους, αποδοχής και ανάπτυξης σε έναν κοινωνικό χώρο ή παγκοσμίως, με μέσα / γλώσσα και όρους αγοράς.

Η ιδεοψυχαναγκαστική αγορά είναι η κύρια αιτία της απορρύθμισης της οικονομίας, των κοινωνικών και παραγωγικών σχέσεων, των «προσωπικών» μας σχέσεων, της πολιτικής διαδικασίας και των θεσμών, όπως και αυτής καθ’ εαυτής της γλώσσας μας. Πρόκειται για μια παθολογική κατάσταση που οδηγεί σε αγχωτικές συμπεριφορές, που, αν και δίχως νόημα ακόμη και για τον ίδιο τον πάσχοντα, προκαλούν μεγάλη δυσφορία και αλλοπρόσαλλες κινήσεις πανικού, κυρίως εναντίον της πολιτικής, της δημοκρατίας, των κανόνων και του ίδιου του κράτους και των κεντρικών του θεσμών ή υπερκρατικών οντοτήτων (πχ ΕΕ).

Η ιδεοψυχαναγκαστική αγορά, αναγνώστη μου, είναι το σύγχρονο φαινόμενο που οδήγησε στην οικονομική και θεσμική κατάρρευση της Ελλάδας, ενώ σήμερα απειλεί με κάτι αντίστοιχο την Ιταλία, προκαλώντας πολυδιάστατη κρίση στις παγκόσμιες αγορές και στο πολιτικό οικοδόμημα της ΕΕ, αφού πρώτα παγίδεψε σε ναρκοπέδιο την δημοκρατία στην ίδια την Ιταλία. Εδώ πλέον η δημοκρατία παύει να έχει νόημα, στο βαθμό που μια πολιτική ηγεσία τολμήσει να αμφισβητήσει την υπερεξουσία του οικονομικού παράγοντα και των πολιτικών δυνάμεων που υπηρετούν πειθήνια και με αυτοματισμό / αυτονοήτως αυτόν τον παράγοντα.

Με άλλα λόγια, οι κρίσεις πλέον στον καπιταλισμό παύουν να αναπαρίστανται και να αντιμετωπίζονται, όπως τον προηγούμενο αιώνα, στο πλαίσιο της οικονομίας, αλλά μεταφέρονται με δραματικό τρόπο στο αμιγώς πολιτικό πεδίο, καταστρέφοντας όχι απλώς τις παραγωγικές σχέσεις και την «δημοκρατία στην πράξη», αλλά την ίδια την θεσμική-δημοκρατική κανονικότητα των χωρών που πλήττονται από την κρίση. Οι σοβαρές «διορθώσεις» στην οικονομία, προκαλούν αυτομάτως δραματικές αποδιαρθρώσεις στην δημοκρατική οργάνωση, ενώ αποδομούν τον δημοκρατικό μύθο, ανοίγοντας διάπλατα την πόρτα στον φασισμό, τον οποίο σήμερα ολοένα και περισσότεροι αποκαλούν εθνολαϊκισμό.

Τελικά τι συμβαίνει εδώ; Οι αγορές αποφασίζουν, ενώ οι δημοκρατίες υπάρχουν για να νομιμοποιούν απλώς τις αγορές; Ακριβώς, αλλά ποιες είναι αυτές οι περίφημες αγορές; Είναι το πεδίο διαμόρφωσης της ζήτησης και προσφοράς κεφαλαίου, ανθρώπων /εργαζομένων, μηχανών, προϊόντων και υπηρεσιών; Όχι, είναι κάτι πολύ περισσότερο. Πρόκειται για μια κουλτούρα που προσπαθεί με ψυχαναγκαστικό τρόπο να εξουδετερώσει το πολιτικό-δημοκρατικό στοιχείο στις αποφάσεις. Ακόμη και αν οι αποφάσεις αυτές θα μπορούσαν να ευνοήσουν ή ευνοούν αντικειμενικά την ανάπτυξη συγκεκριμένων αγορών και την κερδοφορία συγκεκριμένων επιχειρήσεων!

Δεν είναι τρελό; Δεν είναι σκέτος παραλογισμός; Είναι η ιδεοψυχαναγκαστική αγορά, φίλε μου! Είναι η παθολογία του νεοφιλελευθερισμού, ο οποίος απορρυθμίζει τις δημοκρατίες της εποχής μας για να καταλήξουν σε μια νέα μορφή φασισμού, που διατηρεί τα βασικά οντολογικά χαρακτηριστικά του φασισμού του προηγούμενου αιώνα. Εδώ πλέον οι αντιφάσεις μεταξύ φιλελευθερισμού και φασισμού καταλύονται από ένα ανώτερο επίπεδο αλήθειας, το οποίο αναπαρίσταται μέσω των… επιτοκίων δανεισμού! Δεν αστειεύομαι. Αυτή είναι η σύγχρονη διαλεκτική των αγορών σε σχέση με την δημοκρατική, θεσμική κανονικότητα και τον πολιτικό φιλελευθερισμό.

Μια διαλεκτική του απολιτικού. Μια κουλτούρα όπου το «σωστό» και «άξιο» είναι το φαινομενικά επικερδές και συμφέρον στη συγκυρία. Μια γλώσσα χωρίς πολιτικούς κανόνες. Μια οικονομία, ασφαλώς, χωρίς πολιτικούς κανόνες. Ένας θρίαμβος της ανυπότακτης αγοράς, που διαλέγεται αρμονικά με τον φασισμό. Ένας ολοκληρωτικός καπιταλισμός που με τον μόνον που θα μπορούσε να «συνδιαλογισθεί» είναι ο πολιτικός ολοκληρωτισμός. Ο ενδιάμεσος χώρος εξαφανίζεται. Μα, το περίφημο πολιτικό κέντρο δεν είναι αυτό που σήμερα εμφανίζεται να αντιστέκεται στον δεξιό - και στον αριστερό φυσικά - ολοκληρωτισμό; Ιδεατά, παραδοσιακά! Στην πραγματικότητα εξαφανίζεται και κατατεμαχίζεται μεταξύ της ιδεοψυχαναγκαστικής αγοράς και του ιδεοψυχαναγκαστικού εθνικισμού.

Και μέσα σε αυτή την «τρέλα» όλα είναι σωστά και όλοι είναι σωστοί, αν δεν είναι λάθος. Και λάθος είναι - ή λάθος είσαι - αν τολμήσεις να κρίνεις τον ιδεοψυχαναγκασμό στην γλώσσα και στην γενικότερη στάση και συμπεριφορά των «ανθρώπων της αγοράς», όπως αντίστοιχα των «ανθρώπων του εθνικισμού». Ο ιδεοψυχαναγκασμός δεν είναι πλέον πάθηση και κοινωνική παθολογία - και μην ακούς τι γράφω! Είναι Μόδα. Η Μόδα που καταλύει την ιστορία και φτύνει κατάμουτρα την αρχαιολογία και γενεαλογία της γνώσης.