Σύνοδος Κορυφής ΕΕ: Η Ευρώπη αλλάζει... αλλά πώς;

Aποστολή στο Ταλίν, Θάνος Αθανασίου Το μέλλον και η μετεξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρέθηκε στο «μενού» των 28 αρχηγών κρατών και κυβε...

Aποστολή στο Ταλίν, Θάνος Αθανασίου

Το μέλλον και η μετεξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρέθηκε στο «μενού» των 28 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων στο Ταλίν της προεδρεύουσας Εσθονίας χθες βράδυ, αλλά το βασικότερο ερώτημα παρέμεινε αναπάντητο: μεταρρύθμιση με ή χωρίς αλλαγή της Συνθήκης.

Εγχείρημα που πολλοί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θεωρούν παρακινδυνευμένο, το ζήτημα της κατοχύρωσης ευρύτερων αλλαγών, μέσω αναθεώρησης της Συνθήκης Λειτουργίας της ΕΕ αποτέλεσε τον πυρήνα της πρότασης Μακρόν, κατά την ομιλία του την περασμένη Τετάρτη. Από την άλλη το πακέτο προτάσεων Γιούνκερ (ομιλία για την κατάσταση στην Ένωση - ολομέλεια ΕΚ, Στρασβούργο), δεν έφτανε ως εκεί.

Η Άνγκελα Μέρκελ συνάντησε τον Εμανουέλ Μακρόν για να κλειδώσει ο συντονισμός των δύο ατμομηχανών της ΕΕ και σε αυτό το θέμα. Η τελική απόφαση δεν ελήφθη χθες βράδυ, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα ληφθεί μέχρι τις ευρωεκλογές του 2019. Πολλοί από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, ωστόσο, δεν έκρυψαν τον προβληματισμό τους.

Την Πέμπτη, η καγκελάριος δήλωσε ότι η παρέμβαση του Μακρόν ήταν «μια καλή βάση για να συνεχιστεί η εντατική εργασία μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας» και επεσήμανε σημεία σύγκλισης, συμπεριλαμβανομένων σχεδίων για τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου για την παροχή οικονομικής βοήθειας σε χώρες οικονομική δυσκολία.

«Είμαι απόλυτα πεπεισμένη ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να παραμείνει ακίνητη και ότι πρέπει να συνεχίσει να αναπτύσσεται στο μέλλον», δήλωσε η Μέρκελ. «Θα πρέπει πολύ γρήγορα να αρχίσουμε συζητήσεις».

Επί της ουσίας, οι 28 (ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι δεν ήρθε, εξ αιτίας της υπόθεσης του αντισυνταγματικού δημοψηφίσματος των Καταλανών – όμως, η Ισπανία εκπροσωπήθηκε) έφτιαξαν ένα ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα. Ο λόγος που δεν βγήκε κάποιο κείμενο και δεν κρατήθηκαν σημειώσεις ήταν για να μπορούν οι ηγέτες να μιλήσουν ελεύθερα χωρίς διαρροές. Η εσθονική προεδρία, αρχικά δεν ήθελε καν να επιτραπεί η είσοδος στο δείπνο στους «βοηθούς» των ηγετών (συνήθως είναι οι Πρέσβεις ή οι εκπρόσωποι), αλλά καθώς η διοργάνωση πέρασε από τα χέρια της προεδρίας στα χέρια του Ντόναλντ Τουσκ, πολλά από τα διαδικαστικά άλλαξαν.

Το ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα πρέπει να καταλήξει στις ευρωεκλογές του 2019, πριν από τις οποίες οι 27 (η Βρετανία αποχωρεί στις 31/3/2019) θα παρουσιάσουν το τελικό τους όραμα.

Σε γενικές γραμμές, η ΕΕ θα πρέπει να παίρνει πιο πολλές αποφάσεις με ειδική πλειοψηφία, ειδικά σε οικονομικά ζητήματα, να φτιάξει κανονική και τυπική κοινή άμυνα (όχι μόνο αμυντική συνεργασία), να εμβαθύνει την ευρωζώνη αφαιρώντας από τις εθνικές κυβερνήσεις κάποιες από τις δυνατότητες χάραξης πολιτικής (Υπουργείο Οικονομικών Ευρωζώνης και εναρμονισμός φορολογικών συντελεστών επιχειρήσεων) να φτιάξει Ευρωπαϊκό ΔΝΤ, κοινή εγγύηση καταθέσεων, επιδομάτων ανεργίας, να ενσωματώσει τα Δυτικά Βαλκάνια, να αλλάξει τακτική με την Τουρκία, να αποκτήσει ένα κοινό σύστημα ασύλου, Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Πληροφοριών και πολλά άλλα που για παράδειγμα στις ΗΠΑ σήμερα είναι αυτονόητα.

Κάποια από τα παραπάνω μπορούν να δρομολογηθούν και χωρίς την αλλαγή συνθήκης. Στις επόμενες συνόδους τον Οκτώβριο, τον Δεκέμβριο του 2017, τον Μάρτιο τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2018 όλα θα πρέπει να έχουν μπει στη θέση τους και δει τα οικονομικά.

Τον Μάρτιο του 2019 στο Sibius της Ρουμανίας (η διαδικασία θα λέγεται ο δρόμος προς το Sibius), η πρόταση θα τεθεί υπόψιν των πολιτών. Προτάσεις όπως η εκλογή 75 ευρωβουλευτών (τόσες κενές θέσεις μένουν από την αποχώρηση των Βρετανών) με πανευρωπαϊκή λίστα και η πιθανή συγχώνευση των θέσεων προέδρου του Συμβουλίου και Κομισιόν θα προσδώσουν άλλα χαρακτηριστικά στην εκλογική μάχη του 2019.

Στο κάστρο του Kadriorg, το βράδυ της Πέμπτης ο πρωθυπουργός του Βελγίου Charles Michel δήλωσε πως η Benelux ήταν για πολλές δεκαετίες ο κινητήρας της ΕΕ. Εξέπεμψε τη μομφή ότι στο δείπνο ήταν πιο πολλές οι φιλοδοξίες από τις πρακτικές ιδέες και προειδοποίησε ότι αν η ΕΕ επιλέξει να κινηθεί με πολλές ταχύτητες, το Βέλγιο είναι πρόθυμο να βρίσκεται στο πιλοτήριο.

Ο Χαβιέρ Μπετέλ κάλεσε τους ομολόγους του να δράσουν για το καλό των πολιτών και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης καλωσόρισε τις εισηγήσεις Γιούνκερ και Μακρόν για το μέλλον και τη μετεξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δήλωσε την ετοιμότητα της Κύπρου να τις συζητήσει στη βάση της αλληλεγγύης και του συνολικού στόχου της ΕΕ για την επίτευξη μεγαλύτερης συνοχής, σε ένα πλαίσιο όμως, που θα λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες του κάθε Κράτους Μέλους και οι δικές του ιδιαίτερες οικονομικές συνθήκες, με σεβασμό στις Συνθήκες. Αυτό μεταφράζεται ως αντίθεση της Κύπρου στους κοινούς φορολογικούς συντελεστές.

Τέλος, ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στην παρέμβασή του είπε ότι οι εξελίξεις τελευταίων χρόνων έχουν δείξει ότι η αδυναμία της ΕΕ να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και βάσει των αρχών της, τις κρίσεις στην οικονομία και στο μεταναστευτικό στην Ευρώπη, αλλά και να δώσει το στίγμα της στις παγκόσμιες και περιφερειακές εξελίξεις, έχουν οδηγήσει σε πολιτική κρίση. Η κρίση αυτή έχει εκφραστεί με το Brexit, την άνοδο της ακροδεξιάς και τις φυγόκεντρες τάσεις χωρών που δεν δέχονται να δείξουν αλληλεγγύη εντός της ΕΕ.

Σημείωσε ότι ο μόνος τρόπος που η πολιτική κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί είναι να αποδεχτούμε ότι η κατάσταση δεν είναι business as usual και πρέπει να υπάρξει σχεδιασμός για ουσιαστικές πρωτοβουλίες μέχρι το καλοκαίρι σε συγκεκριμένους τομείς.

Ζήτησε κοινωνική Ευρώπη βασισμένη στην ανάπτυξη και όχι στη λιτότητα και μια νέα αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, μια μεταναστευτική πολιτική βασισμένη στη δίκαιη κατανομή των βαρών και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των δικτύων διακινητών, αναβάθμιση του διεθνούς και περιφερειακού ρόλου της ΕΕ και ενίσχυση της αμυντικής της πολιτικής και αναφέρθηκε στα ευρω- τουρκικά και τα Δυτικά Βαλκάνια.

Πηγή: real.gr