Η επιστροφή της Ακροδεξιάς στη γερμανική Βουλή μετά από 68 χρόνια

Της Τζένης Κριθαρά Το αποτέλεσμα των εκλογών της 24ης Σεπτεμβρίου στη Γερμανία ήταν ιστορικό. Για πρώτη φορά μετά το 1949 και το τέλος τ...

Της Τζένης Κριθαρά

Το αποτέλεσμα των εκλογών της 24ης Σεπτεμβρίου στη Γερμανία ήταν ιστορικό. Για πρώτη φορά μετά το 1949 και το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ένα κόμμα της άκρας δεξιάς μπήκε στη Βουλή και μάλιστα ως τρίτο κόμμα. Τελευταία φορά που είχε συμβεί αυτό στη Γερμανία ήταν επί εποχής Χίτλερ. Το κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) συγκέντρωσε ποσοστό 12,6%, καταλαμβάνοντας περισσότερες από 90 έδρες στο γερμανικό κοινοβούλιο, και είναι πλέον έτοιμο να μεταφέρει την αντιμεταναστευτική και ευρωσκεπτικιστική ατζέντα και ρητορική του εντός της Bundestag.

Η είσοδος του AfD στη Βουλή έμοιαζε προδιαγεγραμμένη. Οι δημοσκοπήσεις των τελευταίων μηνών έδιναν ποσοστά σταθερά άνω του 10% στον ακροδεξιό σχηματισμό, ενώ κατά τις περιφερειακές εκλογές του 2016 η «Ενναλακτική για τη Γερμανία» έριξε το κυβερνόν κόμμα της Άνγκελα Μέρκελ στην τρίτη θέση σε κρατίδια-«κλειδιά». Σήμερα, έχει βουλευτές στα 13 από τα 16 κοινοβούλια των γερμανικών κρατιδίων.

Σύντομη ιστορία, αλματώδης άνοδος

Το AfD ιδρύθηκε το 2013. Ξεκίνησε ως κόμμα με αντιευρωπαϊκό προσανατολισμό, διαδηλώνοντας κατά του ευρώ, της Ευρωζώνης και της συμμετοχής της Γερμανίας στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Στη συνέχεια, στράφηκε στο ζήτημα της μετανάστευσης, των προσφύγων και του Ισλάμ για τα οποία τοποθετείται σχεδόν αποκλειστικά τα τελευταία δύο χρόνια.

Το AfD δείχνει να έχει κεφαλαιοποιήσει την αντίδρασή του απέναντι στο καλωσόρισμα της Γερμανίδας Καγκελαρίου, Άνγκελα Μέρκελ, σε περισσότερους από 900.000 πρόσφυγες και μετανάστες το 2015. Άλλωστε, όταν ο αριθμός των μεταναστών που έφτασαν στη Γερμανία την περίοδο 2014-2015 κατέγραψε σημαντική αύξηση, το AfD αποφάσισε να κάνει την αντιμεταναστευτική ρητορική επίκεντρο της πλατφόρμας του κόμματος. Για κάποιο διάστημα, μάλιστα, υπήρχαν επαφές και κοινές διαδηλώσεις με το ακροδεξιό κίνημα κατά της μετανάστευσης «Pegida», το οποίο διοργάνωνε εκείνο το διάστημα εβδομαδιαίες πορείες εναντίον αυτού που ονόμασε «εξισλαμισμό της Δύσης».

Καθώς το AfD άρχισε να υιοθετεί στοιχεία της ρητορικής του Pegida, όπως για παράδειγμα το σύνθημα «Lügenpresse», το οποίο έχει τις ρίζες του στην εποχή των Ναζί (χρησιμοποιούνταν ως υποτιμητικός πολιτικός όρος για τον Τύπο), τα ποσοστά του κατέγραφαν διαρκή άνοδο.

Το παράδοξο με το AfD είναι πως καταγράφει τα μεγαλύτερα ποσοστά του σε περιοχές της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, ενώ ο μεγαλύτερος αριθμός των μεταναστών δεν είναι συγκεντρωμένος σε αυτές τις περιοχές.

Βασικές θέσεις του AfD

Το AfD υποστηρίζει πως η Γερμανία θα πρέπει να επαναφέρει σε μόνιμη βάση του συνοριακούς ελέγχους και πως τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να κλείσουν. Αυτή η θέση είναι, ασφαλώς, αντίθετη με τη Συμφωνία Σένγκεν.

Η «Ενναλακτική για τη Γερμανία» υποστηρίζει, επίσης, πως η Γερμανία θα πρέπει να δημιουργήσει μια νέα συνοριακή αστυνομική δύναμη. Μάλιστα, ο Frauke Petry, στέλεχος του κόμματος, είχε δηλώσει πως αυτή η αστυνομία «θα πρέπει να πυροβολεί τους μετανάστες που επιδιώκουν να εισέλθουν παράνομα στη χώρα, αν χρειαστεί».

Μεταξύ των βασικών θέσεων του κόμματος συμπεριλαμβάνεται και η θέσπιση αυστηρότερων νόμων για την παροχή ασύλου. Σύμφωνα με το AfD, το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας της Γερμανίας δεν μπορεί πλέον να αντιμετωπίσει τους αιτούντες άσυλο που φέρνουν και τα μέλη των οικογενειών τους για να ζήσουν στη χώρα.

Το AfD τάσσεται, ακόμη, υπέρ της απαγόρευσης της ξένης χρηματοδότησης των μουσουλμανικών τεμένων στη Γερμανία, υπέρ της απαγόρευσης της μπούρκας, υπέρ της απαγόρευσης καλέσματος για προσευχή και υπέρ της ένταξης όλων των ιμάμηδων σε μία διαδικασία κρατικής εξέτασης. Και όλα αυτά, τη στιγμή που υπολογίζεται πως στη Γερμανία ζουν περίπου τρία εκατομμύρια άνθρωποι τουρκικής καταγωγής , οι περισσότεροι από τους οποίους είναι μουσουλμάνοι.

Αναζωπύρωση του εθνικισμού

Οι τρομοκρατικές επιθέσεις στη Γερμανία, αλλά και την υπόλοιπη Ευρώπη, έριξαν νερό στον μύλο της ακροδεξιάς ρητορικής του AfD. Ο εθνικισμός στη Γερμανία αναζωπυρώνεται και είναι ενδεικτικό της παρουσίας του AfD στην πολιτική ζωή της χώρας το γεγονός πως λίγες ημέρες πριν τις εκλογές, ο Alexander Gauland, εκ των επικεφαλής του κόμματος, δήλωσε πως ο Aydan Özoguz, ανώτατος αξιωματούχος της κυβέρνησης και τουρκικής καταγωγής, «θα μπορούσε να απελαθεί στην Τουρκία».

Από τις πιο προκλητικές ενέργειες του AfD ήταν η καταδίκη του μνημείου του Ολοκαυτώματος στο Βερολίνο από τονBjörn Höcke, εκ των κορυφαίων στελεχών του κόμματος. Υποστήριξε πως «οι Γερμανοί είναι οι μοναδικοί στον κόσμο που έκαναν ένα μνημείο ντροπής στην καρδιά της πρωτεύουσας».

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Alexander Gauland είχε δηλώσει πως οι Γερμανοί θα έπρεπε να είναι υπερήφανοι για όσα έκαναν οι στρατιώτες τους κατά τη διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων, ξυπνώντας μνήμες των φρικαλεοτήτων του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Οι επικεφαλής της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία», Alice Weidel και Alexander Gauland:

Η ηγεσία του κόμματος

Στο «τιμόνι» του AfD βρίσκονται αυτή τη στιγμή η 38χρονη Alice Weidel και ο 74χρονος Alexander Gauland, καθώς η τέως ηγέτιδα Frauke Petry θεωρήθηκε πολύ μετριοπαθής για να οδηγήσει την «Εναλλακτική για τη Γερμανία» στην ακροδεξιά της στροφή. Η Weidel ήταν μέχρι πρότινος μία άγνωστη οικονομολόγος, η οποία όμως είχε περάσει από σημαντικές θέσεις μεγάλων τραπεζών, ενώ είχε δουλέψει και στην Κίνα. Μιλά άπταιστα αγγλικά και κινεζικά, ενώ έχει δηλώσει ανοιχτά πως είναι ομοφυλόφιλη και ζει με την Ελβετίδα σύντροφό της, με την οποία μεγαλώνουν δύο αγόρια.

Πολιτικός σεισμός μετά τις γερμανικές εκλογές - Η νίκη με απώλειες της Μέρκελ και τα σενάρια της επόμενης ημέρας

Πολιτικό σεισμό προκάλεσε το χθεσινό εκλογικό αποτέλεσμα, που σημαδεύτηκε από ιστορικά χαμηλές επιδόσεις τόσο για τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Χριστιανοκοινωνιστές(CDU/CSU), όσο και για τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD), αλλά και από την θριαμβευτική είσοδο του ξενοφοβικού κόμματος Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD) στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο.

Η επόμενη μέρα προδιαγράφεται δύσκολη, ενώ ο σχηματισμός της νέας κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα απαιτήσει διαπραγματεύσεις πολλών εβδομάδων.

Σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση της Κεντρικής Εφορευτικής Επιτροπής, τα τελικά αποτελέσματα έχουν ως εξής:

CDU/CSU 33% (2013:41,5%), SPD 20,5% (25,7%), AfD 12,6% (4,7%), FDP 10,7% (4,8%), Αριστερά 9,2% (8,6%), Πράσινοι 8,9% (8,4%).

Η συμμετοχή ξεπέρασε το 75%, ενώ το νέο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο θα απαρτίζεται από 700 βουλευτές, που είναι και αριθμός-ρεκόρ στις 19 κοινοβουλευτικές περιόδους ως τώρα.

Δηλώσεις Σουλτς μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων

«Ο μεγάλος συνασπισμός καταψηφίστηκε», δήλωσε ο Μάρτιν Σουλτς πολύ γρήγορα χθες βράδυ και απέκλεισε το ενδεχόμενο το SPD να συμμετάσχει και πάλι στην κυβέρνηση. «Θα πάμε στην αντιπολίτευση για να ανασυνταχθούμε», είπε και μάλιστα ανέθεσε ήδη την προεδρία της Κοινοβουλευτικής Ομάδας στην Αντρέα Νάλες, καθώς ο ίδιος θα αναλάβει την ανασυγκρότηση του κόμματος.

Αν δεν πρόκειται για διαπραγματευτική στρατηγική και οι Σοσιαλδημοκράτες μείνουν πράγματι εκτός κυβέρνησης, η μόνη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης είναι πλέον ο συνασπισμός «Τζαμάικα» (από τα χρώματα των κομμάτων, μαύρο για το CDU, κίτρινο για τους Φιλελεύθερους, πράσινο για τους Πράσινους) αν και η συνύπαρξη Πρασίνων και FDP δεν αναμένεται ούτε να συμφωνηθεί ούτε να εξελιχθεί απολύτως αναίμακτα.

Οι αρχηγοί θέτουν ήδη τους όρους τους, ενώ ο ηγέτης του FDP Κρίστιαν Λίντνερ επιτέθηκε στον κ. Σουλτς για την σπουδή του να αυτοεξαιρεθεί από την επόμενη κυβέρνηση, αποποιούμενος, όπως είπε, τις ευθύνες του.

Τα γερμανικά δημοσιεύματα για την επόμενη ημέρα των εκλογών

«Νίκη - εφιάλτης για την Μέρκελ» και «Μαύρη μέρα για το SPD» είναι οι τίτλοι δημοσιευμάτων της Bild για τα δύο κόμματα. «Το τίμημα της επιτυχίας», είδε το περιοδικό Der Spiegel για την Καγκελάριο, ενώ σε άλλο δημοσίευμά του έκανε λόγο για μια «Νέα Γερμανία μετά τις εκλογές». «Με τα κλάματα δεν αλλάζει τίποτα», έχει τίτλο η Süddeutsche Zeitung, η οποία χαρακτηρίζει την είσοδο της AfD στη Βουλή «ιστορικό βήμα προς τα πίσω» και σημειώνει ότι «αυτό που έρχεται δεν είναι τίποτα λιγότερο από μια δοκιμασία για την δημοκρατία μας».

«Το τίμημα που πρέπει να πληρώσει η κυρία Μέρκελ», είναι ο τίτλος της εφημερίδας Die Welt, ενώ ο υπότιτλος γράφει: «Καταστροφή για την Χριστιανική Ένωση».

«Ο απολογισμός», γράφει στο ίδιο κλίμα η Handelsblatt και σημειώνει ότι η κυρία Μέρκελ δεν χρειάζεται απλώς νέο κυβερνητικό εταίρο, αλλά νέα πολιτική. «Τα όρια της Μερκελικής κανονικότητας», είναι ο τίτλος στον ιστότοπο της Frankfurter Allgemeine Zeitung.

Τρίτο κόμμα το ξενοφοβικόAfD

«Τα καταφέραμε. Είμαστε στη Βουλή και θα αλλάξουμε την Γερμανία. Θα την κυνηγήσουμε παντού (ενν. την Α. Μέρκελ) και θα πάρουμε πίσω την Γερμανία και τον λαό της», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της AfD Αλεξάντερ Γκάουλαντ, κάνοντας πολύ κόσμο να ανατριχιάσει.

Οι ψήφοι της AfD, όπως δείχνουν τα στοιχεία της κάλπης, προέρχονταν κυρίως από διαρροές ψηφοφόρων του CDU, του SPD και της Αριστεράς, ενώ περίπου 1,2 εκατομμύρια ψήφοι αφορούν πολίτες οι οποίοι στις προηγούμενες εκλογές δεν είχαν ψηφίσει.

«Πρέπει να ξανακερδίσουμε τους ψηφοφόρους της AfD, με καλές λύσεις στα προβλήματα των πολιτών», είπε χθες το βράδυ η κυρία Μέρκελ, αλλά όλοι συμφωνούν ότι θα πρέπει και να διερευνήσει, τι είναι αυτό που σήκωσε τόσο κόσμο από τον «καναπέ».

Στη Βαυαρία, το μήνυμα ερμηνεύθηκε ήδη με τον «εύκολο» τρόπο. Στους Χριστιανοκοινωνιστές (CSU) κόστισε η προσφυγική πολιτική και σημείωσαν την χαμηλότερη επίδοσή τους από το 1949, εκτίμησε ο πρωθυπουργός Χορστ Ζεεχόφερ και σκλήρυνε ήδη από χθες το βράδυ τη ρητορική του για το θέμα.

Η πρώτη ανάγνωση των αποτελεσμάτων υποδεικνύει ότι η επόμενη κυβέρνηση, όποια και αν είναι, θα λοξοκοιτάζει προς τα δεξιά και θα μπει στον πειρασμό να ασκήσει πιο συντηρητική πολιτική, προκειμένου να καθησυχάσει τους φόβους εκείνων που βρήκαν καταφύγιο στην ακραία λαϊκιστική, συχνά ρατσιστική, ρητορική της AfD.

«Δεν είναι όλοι οι ψηφοφόροι τους ακροδεξιοί», έλεγαν και ξανάλεγαν χθες το βράδυ τα στελέχη της κυρίας Μέρκελ, εκφράζοντας περισσότερο ευσεβείς πόθους παρά αντικειμενική πεποίθηση.

Η Εναλλακτική για τη Γερμανία πάντως δημιουργήθηκε το 2013, με αφορμή την κρίση στην Ευρωζώνη και κυρίως το ζήτημα της Ελλάδας. Πήρε μάλιστα το όνομά της από το επιχείρημα που επαναλάμβανε τότε συνεχώς η Καγκελάριος: Δεν υπάρχει εναλλακτική στην πολιτική διάσωσης της Ελλάδας. «Υπάρχει Εναλλακτική», απάντησαν τότε οι ιδρυτές του κόμματος, το οποίο έκτοτε διασπάστηκε, για να «καβαλήσει» κατόπιν το προσφυγικό κύμα και να εκμεταλλευτεί την ανασφάλεια και τον φόβο των πολιτών, με αποκορύφωμα το χθεσινό αποτέλεσμα.