Από το όλα είναι οικονομία στο όλα είναι ψυχολογία και τώρα στο όλα είναι μια καλή διατύπωση!

Άρθρο του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου Ο Wittgenstein πέθανε, οι Foucault και Adorno επίσης και εγώ αναγνώστη μου δεν αισθάνομαι καθόλου κα...

Άρθρο του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου

Ο Wittgenstein πέθανε, οι Foucault και Adorno επίσης και εγώ αναγνώστη μου δεν αισθάνομαι καθόλου καλά τελευταία, στο βαθμό που παρακολουθώ την εξέλιξη του πολιτικού δράματος της Ελλάδας.

Όταν οι νεοφιλελεύθεροι ανακάλυψαν την ομορφιά της εξουσίας διά του οικονομικού ολοκληρωτισμού - τον οποίο είχαν προηγουμένως θεοποιήσει οι κρατιστές αντίπαλοί τους - είχε έρθει η ώρα του ψυχολόγου και σε πολλές περιπτώσεις του ψυχιάτρου. Φυσιολογικώς! Περάσαμε τότε από το "όλα είναι οικονομία" στο "όλα είναι ψυχολογία".

Δεν είναι έτσι, ρε παιδιά, αν και έτσι ιστορικώς εκφράζεται φωνάζει από τον τάφο ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ρωτήστε και την Piera (Aulagnier) που το έχει ψάξει καλά από την πλευρά της ψυχανάλυσης! Μόνον αν θεωρήσεις πως όλα είναι οικονομία θα καταλήξεις στο όλα είναι ψυχολογία. Μόνον αν σκεφτείς ολοκληρωτικά με όρους αγοράς ή οικονομικού συγκεντρωτισμού θα καταλήξεις στο όλα είναι ψυχολογία, για να διασκεδάσεις το φαινόμενο της ηγεμονίας. Αλλιώς δεν γίνεται!

Κάνει λάθος, λοιπόν, ο οικονομολόγος μας που πιστεύει πως όλα είναι ψυχολογία στην οικονομική στάση και συμπεριφορά; Όχι βέβαια! Μόνον που έτσι αποκαλύπτει την αντιφατική ιδεολογία του και την προσωπική του δογματική θεώρηση. Την γνωστική του παθολογία, με άλλα λόγια, η οποία απαιτεί θεραπεία από έναν έμπειρο κλινικό ψυχολόγο, έτσι ώστε ο οικονομολόγος να ξαναγίνει οικονομολόγος, εγκαταλείποντας τους ψυχολογισμούς για την πολιτική νομιμοποίηση της δουλειάς του.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει με τους πολιτικούς επιστήμονες, αλλά και τους πολιτικούς (ας μην συγχέουμε την μια δουλειά με την άλλη - όπως άλλο πράγμα είναι η πολιτική επιστήμη και άλλο η επιστήμη της πολιτικής). Είναι όχι απλώς γνωστικά ανεπαρκής, αλλά μάλλον ψυχικά ασθενής ο πολιτικός ή επιστήμονας που από την μεθοδολογία του "όλα είναι οικονομία" καταλήγει στο "όλα είναι μια καλή διατύπωση" στην ανακοίνωση του Eurogroup.

Ο Pierre Bourdieu έδειξε πως οι γλωσσικές παραγωγές που αποτελούν προϊόν της σχέσης ανάμεσα σε μια γλωσσική αγορά και σε μια γλωσσική έξη (habitus), προσαρμόζονται από τους ομιλητές στα αιτήματα του εκάστοτε πεδίου. Έτσι κάθε γλωσσική διάδραση, όσο προσωπική και ασήμαντη και αν είναι, φέρει τα ίχνη της κοινωνικής δομής την οποία εκφράζει και στην αναπαραγωγή της οποίας συντελεί. Δηλαδή, αγαπητέ αναγνώστη, η "καλή διατύπωση" που αναζητεί και ασφαλώς θα λάβει στο Eurogroup η κυβέρνηση δεν μπορεί παρά να εκφράζει την πραγματικότητα του πεδίου που ορίζει θεσμικά, ηγεμονικά, στενά οικονομικά και κοινωνικά την συγκεκριμένη στρατηγική της τρόικας για την Ελλάδα.

Η "καλή διατύπωση" θα είναι μέρος της "κοινοκτημοσύνης της γλώσσας" του Eurogroup και θα εντάσσει δομικά τον ΣΥΡΙΖΑ στην οικονομική λογική των μνημονίων, η οποία εκφράζει ασφαλώς το ηγεμονικό καθεστώς της Ελλάδας σήμερα, καθώς και την δυναμική επέκτασής του στο μέλλον. Άρα, η "καλή διατύπωση" θα εκφράζει την κακή σχέση και κατάσταση που ο ΣΥΡΙΖΑ δήλωνε πως σκόπευε να ανατρέψει.

Η "καλή διατύπωση" υπονοεί την "κακή συμφωνία", όχι γενικά και αντικειμενικά, αλλά ειδικά και έτσι όπως προσδιόριζε αρχικά / προγραμματικά "το καλό και συμφέρον" για την χώρα μεσο-μακροπρόθεσμα ο ίδιος ο πρωθυπουργός και το κόμμα του. Είναι προφανές πως η κυβέρνηση προσβλέπει σε ένα κείμενο όχι απλώς δημιουργικής ασάφειας (: σαν ένα κείμενο συντακτικού νομοθέτη, για παράδειγμα), αλλά σε ένα κείμενο που θα επιτρέπει την εφαρμογή μεγάλης δόσης από ερμηνευτική βία και συνεπώς αυθαίρετων λογιστικών προσεγγίσεων του τύπου "εάν και εφόσον, σίγουρα τόσο"! Και αυτό "οδηγεί" κατευθείαν στον ψυχίατρο ή στον ψυχολόγο. Ποιόν; Μα, τον παράγοντα που ερμηνεύει την "καλή διατύπωση", ασφαλώς!

Η αναζήτηση "καλών διατυπώσεων" αποτελεί το τέλος της πολιτικής και του πολιτικού που αντιμετώπισε την οικονομία σαν ψυχολογία, καθώς πίστεψε ο φουκαράς πως υπάρχουν γητευτές του λαού και αυτός είναι ένας από αυτούς. Γητευτές χωρίς όπλα και καταστολή δεν υπάρχουν. Μεγάλοι ηγέτες υπάρχουν, οι οποίοι έχουν μάθει, ωστόσο, να διακρίνουν μεταξύ οικονομίας, ψυχολογίας και γλώσσας, που δεν οικονομεί ψυχολογώντας και ψυχολογεί οικονομώντας. Ηγέτες που κατανοούν και σέβονται το "κοινωνικό μυστήριο" και το πολιτικό ελατήριο της γλώσσας και δεν την εξευτελίζουν εκλιπαρώντας για μια "καλή διατύπωση".