Εξαφανίζεται η Ομόνοια και ένα τρενάκι του τρόμου ορμάει στο Σύνταγμα

Οι δύο κεντρικές πλατείες της Αθήνας θα βρεθούν στο επίκεντρο καλλιτεχνικών δράσεων Ελλήνων και ξένων δημιουργών, που παρεμβαίνουν στ...

Οι δύο κεντρικές πλατείες της Αθήνας θα βρεθούν στο επίκεντρο καλλιτεχνικών δράσεων Ελλήνων και ξένων δημιουργών, που παρεμβαίνουν στο αστικό τοπίο διερευνώντας τα όρια μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας αλλά και τις δυνατότητες της κοινωνικής λειτουργίας της τέχνης. Συγκεκριμένα, η διεθνούς φήμης εικαστικός Μαρία Φραγκουδάκη θα αποκαλύψει, σήμερα (27/4) το βράδυ (21.00), το μεγάλο «μυστικό» της δρώμενο που θα «ταρακουνήσει» το Συνταγμα. Ο βραβευμένος με Χρυσό Λέοντα, Γερμανός εικαστικός και γλύπτης, Γκρέγκορ Σνάιντερ, θα «εξαφανίσει» προσωρινά την πλατεία της Ομόνοιας, στο πρότζεκτ «Ιnvisible city» (2-14/5), ενώ ο φημισμένος Ολλανδός εικαστικός και σκηνοθέτης, Ντρις Φερχόφεν, θα στήσει ένα αλλιώτικο «τρενάκι του τρόμου» στην πλατεία Συντάγματος (9-14/5) για να να ξορκίσουμε ό,τι μας φοβίζει. 

Η Μαρία Φραγκουδάκη που τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη, βρίσκεται στην Αθήνα και εκτελεί μαζί με τους συνεργάτες της, τις απαραίτητες διεργασίες για τις ανάγκες του έργου της. Παρόλα αυτά, έχει καταφέρει να μην γίνει αντιληπτή καθώς, βασικό της μέλημα είναι να κρατά το τελικό δημιούργημά της αυστηρά μυστικό. 

Το σημερινό δρώμενο, αποτελεί ουσιαστικά την έναρξη μιας εκτεταμένης σειράς εικαστικών και διαδραστικών γεγονότων που υπογράφει η καλλιτέχνις. Ωστόσο, η ίδια, επιθυμεί να μην αποκαλύψει το τι ακριβώς θα συμβεί. Το μόνο που εξηγεί είναι πως σήμερα το βράδυ, θα «κρυφτεί» στην Πλατεία Συντάγματος και προτού όλα ξεκινήσουν, θα χαμηλώσει τα γύρω φώτα. Ένα λευκό κρεβάτι θα εμφανιστεί στο πεζοδρόμιο και ένα σεντόνι θα αρχίσει να τυλίγεται πάνω στην πρόσοψη του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρεταννία». Και όλα... θα μεταμορφωθούν. 

Σκοπός της είναι να πιάσει το πλήθος εξαπίνης. Όπως λέει και η ίδια, «μια στιγμή αρκεί». Για να μεταμορφώσει την πρόσοψη του ιστορικού ξενοδοχείου. Να τραντάξει το κοινό, τις αισθήσεις και το νου. Και να πιάσει τον ανυποψίαστο πριν προλάβει να φιλτράρει τις σκέψεις του. Προσμονή της είναι το αυθεντικό, καθαρό συναίσθημα. Η πρώτη αντίδραση. 

Η Πλατεία Συντάγματος δεν είναι τυχαία επιλογή. Βασικός στόχος του σημερινού δρώμενου είναι να διερευνήσει το ερώτημα, «είμαστε ελεύθεροι ή νομίζουμε πως είμαστε;». Και η Μ. Φραγκουδάκη επέλεξε να παρουσιάσει μια συμβολική δράση συνδεδεμένη με τον δυϊσμό της ελευθερίας, στην καρδιά της ελληνικής πρωτεύουσας. Σε ένα «σημείο - κόμβο για το κέντρο της Αθήνας και ορόσημο στην ιστορία του ελληνικού έθνους και τη Δημοκρατία. Απέναντι από τη Βουλή των Ελλήνων και το Μνημείο του 'Αγνωστου στρατιώτη, η Πλατεία Συντάγματος είναι το μεγάλο πέρασμα. Για τις εθνικές παρελάσεις αλλά και τις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας ή ζητωκραυγής. Είναι ο παλμός της πόλης». 

 

Εξαφανίζοντας την πλατεία Ομονοίας 

Ποιος άλλος θα μπορούσε να «εξαφανίσει» την πλατεία Ομονοίας, αν όχι ο Γκρέγκορ Σνάιντερ που θεωρείται από τους κορυφαίους εκπροσώπους της νέας εννοιολογικής τέχνης, βραβευμένος με Χρυσό Λέοντα στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2001; 

Ο Γερμανός εικαστικός και γλύπτης έρχεται στην Αθήνα στο πλαίσιο του 4ου Fast Forward Festival της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για να μεταμορφώσει την πλατεία Ομονοίας σε «πολεμικό καταφύγιο και ουδέτερη ζώνη, αόρατη από κάθε εισβολέα και από το άγρυπνο μάτι του Google maps». 

Αξιοποιώντας την τεχνική του καμουφλάζ και συνδέοντάς την με την αορατότητα της ιστορικής πλατείας από ψηλά, ο Σνάιντερ με το πρότζεκτ του «Invisible City» παρεμβαίνει στο αστικό τοπίο, μετατοπίζοντας το κέντρο του, τον ομφαλό της Αθήνας, στο λεπτό σημείο συνάντησης του ορατού με το αόρατο και της τέχνης με την οντολογία. 

Πηγή της έμπνευσής του αποτελούν οι περίφημες καμουφλαρισμένες τοποθεσίες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όπως τα εργοστάσια κατασκευής αεροσκαφών της Δυτικής Ακτής των ΗΠΑ, τα οποία στη διάρκεια του πολέμου καλύπτονταν με γιγαντιαία σακίδια, από το φόβο των ιαπωνικών βομβαρδισμών. Αυτή η πρακτική προστασίας και καμουφλάζ αλλοίωνε την εικόνα του φυσικού και αστικού τοπίου, αλλά επίσης την όψη και την πρόσληψη της πραγματικότητας. 

«Oι πόλεις θα μπορούσαν να είναι διαφορετικές, αν καταφέρναμε να τις σχεδιάσουμε και να τις οικοδομήσουμε με διαφορετικό τρόπο» δηλώνει ο Γκρέγκορ Σνάιντερ αναφερόμενος στις πολλαπλές όψεις του αστικού τοπίου, σε πόλεις-καταφύγια της φαντασίας, όπου οι έννοιες της παρακολούθησης, του ελέγχου, της ορατότητας και της αναγνώρισης, σε μια εποχή ανησυχητικής διαφάνειας και διαδικτυακής καταγραφής της πραγματικότητας, μοιάζουν να χάνουν, έστω και για λίγο στο έργο του, την κυριαρχία τους. 'Αλλωστε, όλη η φιλοσοφία του έργου του ισορροπεί στο λεπτό σημείο συνάντησης του ορατού με το αόρατο, καθώς διερευνά τις σχέσεις του ιδιωτικού χώρου με το δημόσιο και της φαντασίας με την πραγματικότητα. 

 

«Τρενάκι του τρόμου» στο Σύνταγμα 

 

«Εξορκίζουμε τους φόβους μας μόνο όταν τους κοιτάμε κατάματα» δηλώνει ο φημισμένος Ολλανδός εικαστικός και σκηνοθέτης, Ντρις Φερχόφεν, γνωστός από την αποκαλυπτική περιπατητική παράσταση «No Man's Land» του 1ου Fast Forward Festival. Και αυτό ακριβώς μας καλεί να πράξουμε, μπαίνοντας στο «Phobiarama»- ένα αλλιώτικο «τρενάκι του τρόμου» που στήνει ο ίδιος στην πλατεία Συντάγματος- για να ξορκίσουμε ό,τι μας φοβίζει: τη διεθνή τρομοκρατία, την οικονομική κρίση, την πολιτική απογοήτευση.

 

Σε παγκόσμια πρεμιέρα και σε συμπαραγωγή της Στέγης με το Holland Festival, η εγκατάσταση «Phobiarama» θεματοποιεί, εκθέτει και αποδομεί τις στρατηγικές του φόβου, καλώντας μας να αναμετρηθούμε μαζί τους όπως πρέπει, δηλαδή επί ίσοις όροις.

 

«Ποτέ άλλοτε δεν ήμασταν τόσο ασφαλείς και, συγχρόνως, τόσο τρομοκρατημένοι» διαπιστώνει ο Φερχόφεν και μας θυμίζει: «Οι υποδοχείς του φόβου εδράζονται στον εγκέφαλό μας: στην αμυγδαλή, τους νευρώνες που ενεργοποιούν τα αντανακλαστικά μας όταν βρισκόμαστε σε κίνδυνο. Τελευταία, η αμυγδαλή μας κάνει υπερωρίες. Πολιτικοί, media, marketers και τρομοκράτες μάς υποχρεώνουν σε διαρκή εγρήγορση, σε κατάσταση συναγερμού. Στοχεύουν με φοβερή αποτελεσματικότητα στους υποδοχείς του φόβου. Τι από όλα αυτά, όμως, είναι πραγματικές απειλές και τι σενάρια συνωμοσίας;».