Για πολύ... σινεφίλ: Αφιέρωμα στους πρωτοπόρους Ιταλούς Τζανικιάν και Λούκι

«Ο φασισμός ξαναέρχεται. Βυθιζόμαστε σε μια κατασκότεινη νύχτα, δεν ξέρουμε πού πάμε», αναφέρει χαρακτηριστικά ο επίλογος του φιλμ «Βάρ...

«Ο φασισμός ξαναέρχεται. Βυθιζόμαστε σε μια κατασκότεινη νύχτα, δεν ξέρουμε πού πάμε», αναφέρει χαρακτηριστικά ο επίλογος του φιλμ «Βάρβαρη χώρα» (2013) των κορυφαίων Ιταλών κινηματογραφιστών Γιέρβαντ Τζανικιάν και Άντζελα Ρίτσι Λούκι.
Ένα ξεχωριστό αφιέρωμα στους πρωτοπόρους Ιταλούς κινηματογραφιστές, Γιέρβαντ Τζανικιάν και Άντζελα Ρίτσι Λούκι, παρουσιάζει το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (από τις 3 έως τις 12 Μαρτίου) σε συνεργασία με τη Documenta 14.
Το αφιέρωμα είναι μέρος της ενότητας Film Forward και αποτελείται από πέντε ταινίες των Ιταλών κινηματογραφιστών, λίγο πριν τη συμμετοχή τους στη Documenta 14, που ξεκινά στις 8 Απριλίου 2017 στην Αθήνα.
Οι Τζανικιάν και Ρίτσι Λούκι θεωρούνται παγκοσμίως δεξιοτέχνες στην ανασύνθεση, αφηγηματική και αισθητική, σπάνιου αρχειακού υλικού από τον 20ό και τον 21ο αιώνα. Καταπιάνονται με τα μεγαλύτερα ζητήματα της σύγχρονης ιστορίας, μέσα, όμως, από τα μάτια των ηττημένων και των αφανών ηρώων της. Είναι γνωστοί διεθνώς για μία δική τους, πρωτότυπη εφεύρεση, που ονομάζουν «αναλυτική κάμερα», η οποία επεξεργάζεται εκ νέου το αρχειακό υλικό, γεννώντας νέες αφηγήσεις και νοήματα, ένα αποτέλεσμα υψηλής ποιότητας και δυναμικής.
Ο φασισμός, η βαρβαρότητα της αποικιοκρατίας, οι πόλεμοι που συγκλόνισαν τον κόσμο και η μετανάστευση, είναι βασικά θέματα στο σινεμά τους. Οι εικόνες τους σε στοιχειώνουν: Πολιτικές και ανατρεπτικές, εξωτικές αλλά και εφιαλτικές, κουβαλούν έντονο συναισθηματικό φορτίο.
Η Ιταλίδα Ρίτσι Λούκι, μαθήτρια του Όσκαρ Κοκόσκα, και ο αρμενικής καταγωγής Τζανικιάν, με σπουδές αρχιτεκτονικής στη Βενετία, γεννήθηκαν το 1942 και από τις αρχές του '70 ζουν και δουλεύουν μαζί. Το έργο τους έχει παρουσιαστεί στις σπουδαιότερες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και χώρους στον κόσμο- Μπιενάλε Βενετίας, MoMA Νέας Υόρκης, Tate Modern Λονδίνου, Πομπιντού στο Παρίσι, κ.ά.- καθώς και σε μεγάλα διεθνή φεστιβάλ (Κάννες, Λοκάρνο, Βενετία).
Οι ταινίες του αφιερώματος:
- Μία «αλληγορία πόνου και βίας», χαρακτηρίζουν οι ίδιοι οι καλλιτέχνες το μικρού μήκους Νυχτερινό (1997), το οποίο αντιπαραβάλει εικόνες από την πρώην Γιουγκοσλαβία με υλικό από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
- Δεκαετίες του '20, '30, 40. Με αφετηρία αρχειακό υλικό αξιωματικών των Ναζί που συμμετείχαν στον βομβαρδισμό των Βαλκανίων και περιηγητών της εποχής, το Βαλκανική απογραφή (2000) στοχάζεται πάνω στη φρικιαστική όψη της ανθρώπινης πραγματικότητας.
- Προάγγελος του σύγχρονου μαζικού τουρισμού «των βανδάλων», σύμφωνα με τους δημιουργούς, είναι το βασικό θέμα του Εικόνες της Ανατολής: Βάνδαλος τουρισμός (2001). Η αντίθεση του φιλμ είναι σκληρή και ηχηρή: Από τη μία, οι Βρετανοί αστοί τουρίστες επισκέπτονται την Ινδία των μεγάλων αποικιοκρατικών συγκρούσεων, και στον αντίποδα, οι γηγενείς πέφτουν θύματα της φτώχειας και της εκμετάλλευσης.
- Τι απομένει μετά τον πόλεμο; Το Ω, Άνθρωπε! (2004), μέρος της «Τριλογίας του Πολέμου», ζουμάρει σε πρόσωπα και σώματα που εκφράζουν τη φρίκη και τον τρόμο των ένοπλων συγκρούσεων.
- Η τελευταία δουλειά τους, Βάρβαρη χώρα (2013), εστιάζει στην αιματηρή απόβαση του Μουσολίνι στην Αιθιοπία στα μέσα του '30. «Ο φασισμός ξαναέρχεται. Βυθιζόμαστε σε μία κατασκότεινη νύχτα, δεν ξέρουμε πού πάμε», αναφέρει χαρακτηριστικά ο επίλογος του φιλμ.