Ευρω-ρωσική αποστολή ExoMars: Καθ' οδόν για τον Άρη η συσκευή Schiaparelli

'Αλλη μια διαστημική αποστολή ετοιμάζεται να προσφέρει «σασπένς», την Τετάρτη. Πρόκειται για την κοινή αποστολή ExoMars της Ευρώπης...

'Αλλη μια διαστημική αποστολή ετοιμάζεται να προσφέρει «σασπένς», την Τετάρτη. Πρόκειται για την κοινή αποστολή ExoMars της Ευρώπης (ESA) και της Ρωσίας (Roscosmos), η οποία περιλαμβάνει δύο διαστημοσυσκευές που κινούνται πλέον ξεχωριστά η μία από την άλλη: τον μεγάλο επιστημονικό δορυφόρο Trace Gas Orbiter (TGO) που αναμένεται να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον «κόκκινο πλανήτη» και τη μικρή διαστημοσυσκευή «Σκιαπαρέλι» (Schiaparelli), που χθες το απόγευμα διαχωρίστηκε από το TGO και ήδη κατεβαίνει προς την επιφάνεια του 'Αρη.
Αν όλα πάνε καλά, την Τετάρτη θα λάβει χώρα η πρώτη επιτυχής για την Ευρώπη προσεδάφιση μιας διαστημοσυσκευής της στον 'Αρη. Εκτός από τις ΗΠΑ και την πρώην ΕΣΣΔ, καθώς και τη σημερινή Ρωσία, καμία άλλη χώρα δεν έχει μέχρι σήμερα προσεδαφίσει κάποια συσκευή στον 'Αρη - η οποία να καταφέρει να λειτουργήσει τουλάχιστον.
Το 2003, η Ευρώπη έστειλε το βρετανικής κατασκευής Beagle-2 στον 'Αρη, αλλά αυτό ποτέ δεν κατάφερε να επικοινωνήσει ξανά με τη Γη. Πέρυσι, ο δορυφόρος MRO της NASA ανακάλυψε ότι το Beagle-2 είχε καταφέρει μεν να προσεδαφιστεί, αλλά δεν άνοιξαν ποτέ τα ηλιακά πάνελ του, με συνέπεια να μην λειτουργήσει λόγω έλλειψης ενέργειας.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) ελπίζει σε κάτι καλύτερο αυτή τη φορά, με τη βοήθεια και των Ρώσων.
Το «Σκιαπαρέλι» είναι μια σχετικά μικρή στατική συσκευή επίδειξης, η οποία θα βοηθήσει τους ευρωπαίους και τους Ρώσους επιστήμονες να ελέγξουν τις τεχνολογίες της ελεγχόμενης καθόδου και προσεδάφισης, ενόψει των μελλοντικών αποστολών, με πρώτη την αποστολή του ρόβερ ExoMars το 2020, το οποίο θα αναζητήσει ίχνη ζωής στον 'Αρη. Μεταξύ άλλων, θα δοκιμασθούν η «ασπίδα» θερμότητας, το επιβραδυντικό αλεξίπτωτο, το σύστημα προώθησης και το σύστημα πρόσκρουσης.
Εκτός από το «Schiaparelli» (που φέρει το όνομα του ιταλού αστρονόμου Τζιοβάνι Σκιαπαρέλι), θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τον 'Αρη ο μεγάλος δορυφόρος Trace Gas Orbiter (TGO), μήκους 18 μέτρων με απλωμένα τα ηλιακά πάνελ του. Ο δορυφόρος θα μελετήσει τα αέρια στην ατμόσφαιρα του «κόκκινου» πλανήτη, με έμφαση στο μεθάνιο, έτσι ώστε να βγουν συμπεράσματα κατά πόσο αυτό έχει γεωλογική ή βιολογική προέλευση (αν συμβαίνει το δεύτερο, τότε πιθανότατα έχει προέλθει από αρειανούς μικροοργανισμούς).
Η κυρίως επιστημονική αποστολή του TGO θα αρχίσει στο τέλος του 2017, καθώς θα χρειαστεί ένα έτος με περίπλοκες μανούβρες, ώσπου ο δορυφόρος να τεθεί στην κατάλληλη τροχιά. Το σκάφος θα λειτουργήσει επίσης και σαν τηλεπικοινωνιακός σύνδεσμος για το όχημα εξερεύνησης (ρόβερ) του ExoMars το 2020.
Η αποστολή ExoMars κατευθύνεται από το κέντρο ελέγχου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας. Σε απόσταση περίπου ενός εκατομμυρίου χιλιομέτρων από τον 'Αρη, την Κυριακή 16 Οκτωβρίου το απόγευμα, έδωσε εντολή στο βάρους 577 κιλών Schiaparelli να διαχωριστεί από το TGO, ώστε σταδιακά να αρχίσει να εισέρχεται στην αρειανή ατμόσφαιρα, με τελικό προορισμό την περιοχή προσεδάφισης, στην πεδιάδα Meridiani Planum, στις 19 Οκτωβρίου το απόγευμα.
Στην τελική αυτή φάση την Τετάρτη, κάνοντας μια εξάλεπτη δραματική πτώση με ταχύτητα 21.000 χιλιομέτρων την ώρα, το «Σκιαπαρέλι» -που θυμίζει μίνι ιπτάμενο δίσκο- θα πρέπει να αντέξει θερμοκρασίες άνω των 1.500 βαθμών Κελσίου, εωσότου, με τη βοήθεια ενός επιβραδυντικού αλεξιπτώτου, «κάτσει» στην επιφάνεια του 'Αρη.
Το Schiaparelli επίσης μεταφέρει ένα μικρό επιστημονικό όργανο, που θα καταγράφει την ταχύτητα του αέρα, την υγρασία, την πίεση και την θερμοκρασία στο σημείο προσεδάφισής του, ενώ θα πραγματοποιήσει και τις πρώτες μετρήσεις των ηλεκτρικών πεδίων στην επιφάνεια του 'Αρη, που ίσως δώσουν στοιχεία για το πώς ενεργοποιούνται οι καταιγίδες σκόνης στον πλανήτη. Πάντως η συσκευή δεν θα ζήσει για πάνω από δύο μέρες στον 'Αρη, καθώς θα ξεμείνει από μπαταρίες.