Γάτες και τοξόπλασμα: Μύθοι και αλήθειες

«Πέτα τη γάτα από το τρένο» Και τώρα που το τεστ εγκυμοσύνης βγήκε θετικό, τι κάνουμε με τη γάτα του σπιτιού;  Ο κίνδυνος αποβολής από...

«Πέτα τη γάτα από το τρένο»
Και τώρα που το τεστ εγκυμοσύνης βγήκε θετικό, τι κάνουμε με τη γάτα του σπιτιού;  Ο κίνδυνος αποβολής από τοξοπλάσμωση, μια αρρώστια που κολλάει από τη γάτα στον άνθρωπο, είναι υπαρκτός  και μεγάλος, διατείνονται οι ειδήμονες  και μη του άμεσου περιβάλλοντος. Η λύση μια, να εκδιωχθεί η γάτα από το σπίτι.
Στην προκειμένη περίπτωση η παραπληροφόρηση χτυπάει «κόκκινο» και ο επακόλουθος πανικός  ξεσπάει στο κακόμοιρο κατοικίδιο.
Ας ξεδιαλύνουμε όμως τους μύθους γύρω από την τοξοπλάσμωση.
Πρόκειται για μια ζωοανθρωπονόσο που προκαλείται από το παράσιτο Toxoplasma gondii. Το παράσιτο αυτό παρουσιάζει έναν κύκλο ζωής που υποχρεωτικά περιλαμβάνει  ενδιάμεσους ξενιστές (άνθρωπος, τρωκτικά, σκύλος ,χοίρος πρόβατο  κλπ)  και έναν τελικό ξενιστή (γάτα).
Πιο συγκεκριμένα  ο ενδιάμεσος ξενιστής μολύνεται μόνο από το μολυσμένο περιβάλλον, με την κατάποση των αυγών (ωοκύστεων) του παρασίτου. Τα αυγά του παρασίτου παράγονται και διασπείρονται στο περιβάλλον μόνο από τον τελικό ξενιστή. ’Άρα με βάση τα παραπάνω υπεύθυνη   για τη διασπορά στο περιβάλλον είναι η γάτα. Ο μολυσμένος ενδιάμεσος ξενιστής δεν είναι άλλο από μια «αποθήκη» του τοξοπλάσματος.
Πως προσβάλλεται η γάτα  από Τοξόπλασμα;
Μόλις μια γάτα φάει ένα προσβεβλημένο θήραμα πχ. ποντίκι  ή ωμό μολυσμένο κρέας τότε το παράσιτο  εισέρχεται στο πεπτικό της σύστημα.  Από τη στιγμή αυτή χρειάζονται περίπου 10 μέρες για να παραχθούν τα αυγά (ωοκύστεις) του τοξοπλάσματος. Οι ωοκύστεις είναι οι μορφές που για 4 μόνο μέρες σε όλη την υπόλοιπη ζωή της γάτας (10^η με 14^η από την ημέρα της προσβολής ) διασπείρονται με τα κόπρανα και  μολύνουν το περιβάλλον. Σημειωτέον ότι τα αυγά είναι εξαιρετικά ανθεκτικά στο περιβάλλον.
Μια μολυσμένη γάτα δε νοσεί απαραίτητα. Εάν παρόλα αυτά νοσήσει τα συμπτώματα της νόσου είναι πολλά και ποίκιλλα. Η διάγνωση είναι εφικτή από τον κτηνίατρο, βασιζόμενο  στο ιστορικό, στην κλινική εικόνα και σε ειδικές εξετάσεις. Τη διάγνωση ακολουθεί συγκεκριμένη  αντιβιοτική αγωγή. Δεν υπάρχει προληπτικό εμβόλιο κατά της τοξοπλάσμωσης.
Μπορώ να κολλήσω τοξοπλάσμωση από τη γάτα μου;
Επειδή η προσβεβλημένη  γάτα αποβάλλει το τοξόπλασμα για 4  μόνο μέρες σε όλη της τη ζωή, η πιθανότητα να το μεταδώσει στον  άνθρωπο είναι απειροελάχιστη. Όποιος έχει γάτα δε σημαίνει ότι κινδυνεύει να κολλήσει τοξοπλάσμωση.  Είναι απίθανο να προσβληθεί ένας άνθρωπος από τοξόπλασμα χαϊδεύοντας απλά μια μολυσμένη γάτα κι αυτό γιατί το παράσιτο δε βρίσκεται στο τρίχωμα της γάτας. Το ίδιο απίθανο είναι να προσβληθεί κάποιος από γρατζουνιές και δαγκώματα. Τέλος οι οικόσιτες γάτες, που δε διατρέφονται με ωμό κρέας και δε κυνηγούν θηράματα,  δε διατρέχουν κανένα απολύτως κίνδυνο προσβολής.
Ο άνθρωπός μολύνεται  από την κατανάλωση κακοπλυμένων φρούτων και λαχανικών και από την κατανάλωση όχι καλά ψημένου κρέατος κυρίως χοιρινό και αρνίσιο.
Για τυχόν απορίες σχετικά με την τοξοπλάσμωση στον άνθρωπό συμβουλευτείτε το γιατρό σας.
Ποιες ομάδες ανθρώπων πρέπει να προσέχουν περισσότερο την Τοξοπλάσμωση;
Οι έγκυες και οι ανοσοκατασταλμένοι  άνθρωποι (άνθρωποι που υπόκεινται σε χημειοθεραπεία, ανοσοκατασταλτική αγωγή  ή που πάσχουν από AIDs) πρέπει να λαμβάνουν αυξημένα μέτρα προστασίας. Αυτό δε σημαίνει επ’ ουδενί  ότι απαγορεύεται  να έχουν γάτα.
Τι να κάνετε για να προστατευθείτε από την Τοξοπλάσμωση:
Μην καταναλώνετε ωμό ή μισοψημένο κρέας.
Μην πίνετε απαστερίωτο γάλα.
Πλύνετε πολύ καλά τα φρούτα και τα λαχανικά που πρόκειται να φάτε.
Φοράτε γάντια όταν κάνετε κηπουρική.
Καθαρίζετε πολύ καλά τις επιφάνειες και τα σκεύη που έρχονται σε επαφή με το κρέας πριν το μαγειρέψετε.
Πλένετε τα χέρια σας πριν φάτε.
Μη ταΐζετε στις γάτες ωμό κρέας και μη τους επιτρέπετε να κυνηγούν και να καταναλώνουν θηράματα.
Καθαρίζετε τακτικά το δοχείο υγιεινής της γάτας, χρησιμοποιώντας γάντια.
Να αποφεύγεται ο καθαρισμός του δοχείου από εγκύους και ανοσοκατεσταλμένους ανθρώπους.
Λαμβάνοντας υπόψη τους τρόπους μετάδοσης αυτής της ζωοανθρωπονόσου και γνωρίζοντας τους τρόπους προστασίας δε θα χρειαστεί «να πετάξετε τη γάτα από το τρένο». Αρκεί να «πετάξετε από το τρένο» την ημιμάθεια και την παραπληροφόρηση.

Μπαμπλένης Θεόδωρος , Κτηνίατρος Ζώων Συντροφιάς