Παυλόπουλος: H E.E. θα προχωρήσει στηριζόμενη στους λαούς που μένουν πιστοί στο Ευρωπαϊκό Όραμα

"Η μεγάλη δημοκρατική πλειοψηφία του Ελληνικού Λαού στέλνει το μήνυμα προς τους άλλους Λαούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι επιλογές εξόδ...

"Η μεγάλη δημοκρατική πλειοψηφία του Ελληνικού Λαού στέλνει το μήνυμα προς τους άλλους Λαούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι επιλογές εξόδου από την Ευρωπαϊκή Οικογένεια βεβαίως και πλήττουν την ενότητά της, πλην όμως πρωτίστως δυσχεραίνουν την δική τους προοπτική.  Διότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προχωρήσει σε κάθε περίπτωση, στηριζόμενη στους Λαούς εκείνους που μένουν πιστοί στο Ευρωπαϊκό Όραμα" τόνισε ο Προκόπης Παυλόπουλος στην ομιλία του κατά την τελετή εγκαινίων του αρχαιολογικού μουσείου Θέρμου.  

"Ενώ η μοναχική πορεία κάθε Ευρωπαϊκού, εκ καταγωγής, Λαού όχι μόνο δεν του επιτρέπει να διεκδικήσει δικαιωματικώς την δική του θετική συμβολή στο ιστορικό εγχείρημα της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, αλλά επιπλέον τον αφήνει ν’ αντιμετωπίσει μόνος τους κινδύνους που εκπορεύονται από τις φωτιές του πολέμου και από τις θύελλες της βαθειάς παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, με τις εντεύθεν, άκρως επικίνδυνες, πολλαπλές συνέπειες" πρόσθεσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Αναφερόμενος στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θέρμου, το χαρακτήρισε "ένα σύγχρονο πραγματικό κόσμημα της Ιστορίας μας και του Πολιτισμού μας", που "κλείνει μέσα του τα πολύτιμα τεκμήρια μιας από τις πιο εμβληματικές, από θεσμική και πολιτική άποψη, περιόδους της Ελληνικής Αρχαιότητας: Της περιόδου της ανόδου και της πτώσης της Αιτωλικής Συμπολιτείας, του «Κοινού των Αιτωλών»".

Και συνέχισε ο κ. Παυλόπουλος:

"Ο χαρακτηρισμός αυτής της περιόδου ως «εμβληματικής» κάθε άλλο παρά τυχαίος και συγκυριακός είναι. Και τούτο διότι η διαδρομή της Αιτωλικής Συμπολιτείας, πέρ’ από την, αδιαμφισβήτητη, ιστορική της αξία «ακτινοβολεί» ακόμη και σήμερα με τα διδάγματα που μας έχει κληροδοτήσει.  Φυσικά και δεν αγνοώ πως η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, πλην όμως οφείλω να υπενθυμίσω ότι η ιστορία, ανάλογα με τις περιστάσεις, διδάσκει ή πρέπει να διδάσκει, αφενός ως προς την θετική συμβολή των προγόνων μας για όσα πρέπει να εμπνέουν την δική μας πορεία και, αφετέρου, ως προς τα λάθη τους εκείνα, τα οποία έχουμε χρέος ν’ αποφύγουμε, ιδίως όταν μπορεί ν’ αποδειχθούν καθοριστικά αναφορικά με την εξέλιξη του μέλλοντός μας.

Πολλώ μάλλον όταν το μέλλον τούτο προσδιορίζει την τύχη των επόμενων γενεών, οι οποίες δεν επιτρέπεται να επωμίζονται το επώδυνο βάρος των δικών μας σφαλμάτων.  Υπό τα δεδομένα αυτά επιτρέψατέ μου, στην συνέχεια, ν’ αναφερθώ, συνοπτικώς, πρώτον στις θεσμικοπολιτικές πτυχές της Αιτωλικής Συμπολιτείας.  Και, δεύτερον, στο τι πρέπει να διδαχθούμε απ’ αυτές για την προοπτική της Χώρας μας, της Ελλάδας, αλλά και της κοινής μας ευρωπαϊκής εστίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, επέκεινα, του όλου Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος.  Συγκεκριμένα:

Η Αιτωλική Συμπολιτεία διαμορφώθηκε οριστικώς περί το 367 π.Χ., ως μια μορφή   –αν φυσικά αναχθούμε στα σύγχρονα θεσμικά, από πλευράς συνταγματικού και διεθνούς δικαίου, δεδομένα- συνομοσπονδίας, η οποία μάλλον έρρεπε προς την τελική εμπέδωση μιας ομοσπονδίας πόλεων-κρατών, που χαρακτήριζαν την οργάνωση του Αρχαίου Ελληνικού Κόσμου.  Κατά τούτο λοιπόν η Αιτωλική Συμπολιτεία υπερείχε, πάντα στο πεδίο των θεσμών και της πολιτικής υποδομής, σαφώς άλλων Συμπολιτειών –ουσιαστικώς της Αχαϊκής- που συνιστούσαν ένα είδος χαλαρής συνομοσπονδίας.  Ακόμη δε περισσότερο των Αμφικτιονιών –όπως, κυρίως, η Δελφική- που ούτε καν προσέγγιζαν το πρότυπο μιας ουσιαστικής συνομοσπονδίας, αφού περιορίζονταν, και δη με μιαν υδραργυρική θεσμική υποδομή, στην εξειδικευμένη, rationae materiae,  σύμπραξη  αυτοτελών και αυτόνομων πόλεων-κρατών του Αρχαίου Ελληνικού Κόσμου.  Είναι δε ακριβώς αυτή η, οιονεί υβριδική, συνομοσπονδιακή προς ομοσπονδιακή δομή της Αιτωλικής Συμπολιτείας, πρωτόγνωρη για τα δεδομένα της Ελληνικής Αρχαιότητας, που καθόρισε την ανοδική της πορεία στο πλαίσιο της πολιτικής και εδαφικής επιρροής.  Επίσης όμως ήταν εκείνη που, ακριβώς επειδή εγκαταλείφθηκε στην πορεία το προαναφερόμενο πλεονέκτημά της, οδήγησε στην παρακμή της και την τελική της εξάλειψη.

Οι ρίζες της Αιτωλικής Συμπολιτείας ανάγονται στην προσπάθεια των Αιτωλών, κατά την διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου και όταν μετά την αρχική ουδέτερη στάση τους βρέθηκαν αντιμέτωποι με την κατ’ κατ’ αυτών επίθεση των Αθηναίων που «παρακινήθηκαν» από τους Μεσσήνιους της Ναυπάκτου –πόσο, άραγε, τούτο θυμίζει την στάση των «αγέρωχων» Αθηναίων έναντι των Μηλίων, πάντα κατά Θουκυδίδη, έστω και αν δεν είχε την ίδια καταστροφική συνέπεια- ν’ αμυνθούν για ν’ αποκρούσουν την εναντίον τους επίθεση.  Μ’ άλλες λέξεις η Αιτωλική Συμπολιτεία προέκυψε ως αποτέλεσμα της άμυνας των Αιτωλών κατά του Αθηναϊκού «ιμπεριαλισμού», βεβαίως με τα πολιτικά δεδομένα της εποχής εκείνης.  Κάπως έτσι η Αιτωλική Συμπολιτεία αποτελούμενη, και πάλι κατά Θουκυδίδη, αρχικώς από τα φύλα των  Αποδοτών, των Οφιονέων και των Ευρυτάνων, απέκρουσε μ’ επιτυχία την επίθεση των Αθηναίων, οι οποίοι αναγκάσθηκαν να υποχωρήσουν στη Ναύπακτο.

Ήταν λοιπόν το κύρος το οποίο απέκτησε η Αιτωλική Συμπολιτεία εξ αυτής της εξέλιξης, το οποίο της επέτρεψε να διαμορφώσει στην συνέχεια μια τεράστια, για τα δεδομένα της εποχής, εδαφική προέκταση, η οποία καταλάμβανε το σύνολο, σχεδόν, της σημερινής Στερεάς Ελλάδας και εκτεινόταν σε πολλά μέρη της Πελοποννήσου και της Θεσσαλίας.

Την δύναμη της Αιτωλικής Συμπολιτείας ενίσχυσαν οι, και πάλι πρωτόγνωρες για την εποχή, θεσμικοπολιτικές της βάσεις.  Ειδικότερα:

Η Αιτωλική Συμπολιτεία είχε ως βάση την Γενική Συνέλευση, στην οποία μετείχαν εκπρόσωποι απ’ όλες οι πόλεις-κράτη που την αποτελούσαν.

Από την Γενική Συνέλευση προέκυπτε μιας μορφής Εκτελεστική Εξουσία, η οποία καθόριζε, με τ’ αντίστοιχα όργανα, την εξωτερική της πολιτική, την άμυνά της και την όλη οικονομική της δραστηριότητα, κορωνίδα της οποίας ήταν η αρμοδιότητα κοπής ενιαίου νομίσματος.

Κορύφωση της ακμής της Αιτωλικής Συμπολιτείας υπήρξε η συμμαχία της με τον Φίλιππο τον Β΄ τον Μακεδόνα, προκειμένου ν’ αποδυναμωθεί η ηγεμονία των Αθηναίων, συμμαχία η οποία τους επέτρεψε να καταλάβουν τελικώς την, στρατηγικής σημασίας, Ναύπακτο.  Και κολοφώνας της ακμής αυτής υπήρξε η απόκρουση της γαλατικής εισβολής, το 279 π.Χ., όταν η Αιτωλική Συμπολιτεία υπερασπίσθηκε, μεταξύ άλλων, το Μαντείο των Δελφών, κερδίζοντας επαξίως τον σεβασμό όλων των Ελλήνων.

Κι ενώ η Αιτωλική Συμπολιτεία είχε, σταδιακώς, κερδίσει όπως τονίσθηκε την πανελλήνια αναγνώριση και, επέκεινα, τον πανελλήνιο θαυμασμό λόγω της στάσης της που αποσκοπούσε στην συνένωση και θωράκιση σημαντικού μέρους του τότε γνωστού Ελληνικού Κόσμου, δίχως αιτία –η διαχρονική «πληγή» του Ελληνισμού ως σήμερα- στράφηκε ξαφνικά στην αναδυόμενη Ρώμη για ν’ αντιπαρατεθεί προς τους Μακεδόνες.  Δηλαδή, αγνόησε ουσιαστικώς την προσπάθεια ένωσης αυτού του σημαντικού μέρους των Ελλήνων για να ζητήσει συμμαχία εκτός Ελλάδας, προκειμένου, κατά βάθος, να εγκαθιδρύσει μια δική της «ηγεμονία».  Τότε ήταν που η Αιτωλική Συμπολιτεία αγνόησε την «κασσάνδρεια» επισήμανση του Αιτωλού Αγελάου, ο οποίος κατά το «Συνέδριο των Ελλήνων» που συνήλθε το 217 π.Χ για την κατάπαυση του «εμφύλιου πολέμου» μεταξύ Ελλήνων, είχε συμβουλεύσει να κατανοήσουν οι Έλληνες τα «από εσπέρας νέφη», ήτοι την Ρώμη.

Η οριστική «πρόσδεση» της Αιτωλικής Συμπολιτείας στο ρωμαϊκό «άρμα», με την άφρονα «λογική» αντιμετώπισης του, υποθετικού σε μεγάλο βαθμό και πάντως αντιμετωπίσιμου μέσω κατάλληλης διαπραγμάτευσης, «μακεδονικού κινδύνου», της αφαίρεσε το τεράστιο πλεονέκτημα ένωσης σημαντικού μέρους των Ελλήνων κι έσπειρε τον θανάσιμο σπόρο του, μεταξύ Ελλήνων, διχασμού.  Εξ αυτού του λόγου  η Αιτωλική Συμπολιτεία διέγραψε στη συνέχεια μια παρακμιακή πορεία που οδήγησε και στην εξάλειψή της όταν, κατά την καθοριστικής ιστορικής σημασίας ναυμαχία του Ακτίου (31 π.Χ.), τάχθηκε με το μέρος του Μάρκου Αντωνίου εναντίον του Οκταβιανού Αυγούστου.Μέσα σ’ αυτό το ιστορικό πλαίσιο η Αιτωλική Συμπολιτεία, το «Κοινό των Αιτωλών», καθίσταται άκρως διδακτική διαχρονικώς τόσο για το Έθνος των Ελλήνων όσο και για την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και μάλιστα σ’ αυτό το κρίσιμο σταυροδρόμι στο οποίο βρίσκεται σήμερα.

Για το Έθνος μας, η εμπειρία της Αιτωλικής Συμπολιτείας διδάσκει ότι μόνον η αρραγής ενότητα των Ελλήνων μπορεί ν’ ανταποκριθεί στις προκλήσεις του μέλλοντος που αφορούν την Χώρα μας και τον Λαό μας.  Και, αντιθέτως, οφείλουμε να μην λησμονούμε ότι οι διχασμοί και τα εμφύλια πάθη οδήγησαν τον Ελληνισμό σε περιπέτειες ή και τραγωδίες, ορισμένες από τις οποίες μας στοίχισαν ως και τμήματα του Εθνικού μας Κορμού.

Για δε την Ευρωπαϊκή Ένωση η Αιτωλική Συμπολιτεία είναι πηγή διδαγμάτων, τα οποία έχουμε χρέος, όλοι οι Ευρωπαϊκοί Λαοί,  να παρακολουθήσουμε προκειμένου ν’ ανταποκριθούμε στις σημερινές προκλήσεις, που απειλούν τόσο την συνοχή όσο και την μελλοντική προοπτική του όλου Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος.  Και για να γίνω σαφέστερος:

Πρώτο μας μέλημα είναι να θυμόμαστε, μ’ εφόδιο την βαριά κληρονομιά των ιδρυτών του Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος, ότι το Οικοδόμημα τούτο και η πορεία προς την τελική του ολοκλήρωση και ενοποίηση δρομολογήθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ακριβώς για ν’ αποφύγουμε, οριστικώς και αμετακλήτως, μιαν επανάληψή του που θα ήταν μοιραία για το σύνολο της Ανθρωπότητας.  Άρα, κατά την καταγωγή της, η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να διαμορφώνει την πορεία της προς τον τελικό προορισμό της με βάση τις αρχές της ενότητας και της ισοτιμίας των Λαών της οι οποίες, από την φύση τους, αποκλείουν κάθε μορφή «ηγεμονίας» οιουδήποτε κράτους-μέλους.  Περαιτέρω δε οι αρχές αυτές θέτουν στο επίκεντρο του «Κοινού των Ευρωπαίων» τον Ανθρωπισμό, την Αλληλεγγύη και την Κοινωνική Δικαιοσύνη, αφού μόνο μέσω αυτών οι Λαοί της Ευρώπης μπορούν να υπερασπισθούν επιτυχώς τον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό και την Ευρωπαϊκή Δημοκρατία.

Τα όσα προανέφερα για τα διδάγματα της Αιτωλικής Συμπολιτείας ως προς την πορεία προς την Ευρωπαϊκή Ενοποίηση αποκτούν σήμερα πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα, αν αναλογισθούμε π.χ. την τραγωδία που έπληξε εκ νέου, πριν δύο μέρες, την Γαλλία στην Νίκαια.  Μ’ αυτή την αφορμή, πέρ’ από την αυτονόητη κι αμέριστη συμπαράστασή μας στον δοκιμαζόμενο Γαλλικό Λαό, εμείς οι Έλληνες στέλνουμε το μήνυμα προς όλους τους Εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ότι, στο μέτρο που μας αναλογεί αλλά και πέρ’ απ’ αυτό, θ’ αγωνισθούμε, πάντα με βάση τις προμνημονευόμενες αρχές, ώστε όχι μόνο να μην επιτρέψουμε στους στυγνούς τρομοκράτες που διαπράττουν εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας να κάνουν την Ευρώπη «σκοτεινή ήπειρο», για να θυμηθούμε το περίφημο τίτλο της μελέτης του Μαρκ Μαζάουερ. Αλλά, όλως αντιθέτως, να καταστήσουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση την δύναμη εκείνη που, ιδίως στους ταραγμένους καιρούς μας, θα υπερασπισθεί την Ειρήνη και την Δημοκρατία για ολόκληρη την Ανθρωπότητα.  Και μια τέτοια κοσμοϊστορική αποστολή η Ευρωπαϊκή Ένωση, με βάση τον Πολιτισμό της και την δημοκρατική της παράδοση, μπορεί να φέρει σε πέρας καλλίτερα από άλλα κράτη, ακόμη κι αν αυτά διαθέτουν μεγαλύτερη οικονομική ή στρατιωτική ισχύ".

"Αφού εκφράσω, για μιαν ακόμη φορά, την χαρά μου εγκαινιάζοντας το Αρχαιολογικό Μουσείο Θέρμου και ενθυμούμενος ότι είμαι, εδώ και χρόνια, Επίτιμος Δημότης Θέρμου, σας παρέχω την διαβεβαίωση ότι οι σκέψεις που εξέθεσα συνθέτουν και τους δικούς μου δείκτες πορείας, κατά την άσκηση των καθηκόντων μου ως Προέδρου της Δημοκρατίας.  Και υπ’ αυτή την έννοια το Θέρμο, η πάλαι ποτέ Πρωτεύουσα της Αιτωλικής Συμπολιτείας, είναι και θα παραμείνει ένας πραγματικά ιστορικός σταθμός και στην προσωπική μου διαδρομή" κατέληξε ο κ. Παυλόπουλος.