"Εσύ, τι θα έπαιρνες μαζί σου"; Μια έκθεση για τον ξεριζωμό και την προσφυγιά

«Εσύ, τι θα έπαιρνες μαζί σου;» Η εικαστικός Μαρία Μπελιβάνη παίρνει μαζί της τις μνήμες από διηγήσεις των προγόνων της, αισθήσεις που...

«Εσύ, τι θα έπαιρνες μαζί σου;»
Η εικαστικός Μαρία Μπελιβάνη παίρνει μαζί της τις μνήμες από διηγήσεις των προγόνων της, αισθήσεις που μπήκαν σ΄ επεξεργασία κι έγιναν το δικό της πλέον εικαστικό υλικό, γύψινα μπογαλάκια (σαν εκείνο που κουβαλούσε μαζί της η προγιαγιά της απ΄τον Πόντο), κείμενα λογοτεχνών και ιστορικών, παίρνει μαζί της ένα ρολό χαρτιού μήκους δέκα μέτρων, γεμάτο από απαντήσεις σύγχρονων κατοίκων της Θεσσαλονίκης – απογόνων στην πλειονότητά τους προσφύγων κι ένα ακόμη λευκό ρολό χαρτιού. Σ΄αυτό που θα καταγράψουν τις δικές τους «αισθήσεις» οι κάτοικοι της Αθήνας, που θα επισκέπτονται από αύριο (Πέμπτη, 9 Ιουνίου) την έκθεσή της.

Η έκθεση με τίτλο «Εσύ, τι θα έπαιρνες μαζί σου; Ξεριζωμός / Borders» της Μαρίας Μπελιβάνη, εγκαινιάζεται στην αίθουσα τέχνης «Τεχνοχώρος» (Λεμπέση 4 & Μακρυγιάννη, Αθήνα) την ερχόμενη Πέμπτη, θα διαρκέσει ως τις 2 Ιουνίου και τελεί υπό την αιγίδα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων (20 Ιουνίου).
Στα εγκαίνια θα παραστεί η διάσημη σοπράνο Barbara Hendricks, με την ιδιότητά της ως επίτιμης ισόβιας πρέσβειρας καλής θέλησης της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Η κ. Hendricks θα συνοδεύει στην έκθεση ομάδα παιδιών προσφύγων (από καταυλισμούς πέριξ της Αθήνας), τα οποία θα κληθούν να καταθέσουν (στο λευκό ρολό χαρτιού της εικαστικού) τις δικές τους εμπειρίες, αλλά και αλήθειες ως απαντήσεις στο ερώτημα: «Εσύ, τι θα έπαιρνες μαζί σου;».
«Προσωπικά θα πάρω μόνο τις ...επεξεργασμένες μνήμες μου. Η προσωπικότητα μας διαμορφώνεται στα πρώτα μας χρόνια. Δεν είμαστε τίποτα άλλο από τις μνήμες μας. Οι δικές μου, αυτές που κοινοποιώ εικαστικά, "έχουν" μια ...προγιαγιά που ήρθε από τον Πόντο με τα ...πόδια στη Θεσσαλονίκη. Είχε μαζί της ένα μπογαλάκι ρούχα... Έχασε τον μικρό της αδελφό στο λιμάνι της Τραπεζούντας... Τον αναζητούσε για χρόνια, μέσω του Ερυθρού Σταυρού...» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Μαρία Μπελιβάνη, ετοιμάζοντας τα ...γλυπτά μπογαλάκια από ψύψο (σαν εκείνο της γιαγιάς της), ακουαρέλες που αναπαριστούν πρόσωπα, μια ηχητική εγκατάσταση με αποσπάσματα από «αναζητήσεις μέσω του Ερυθρού Σταυρού», κείμενα λογοτεχνών και ιστορικών (από τον Στρατή Μυριβήλη και τις ακτές της Μυτιλήνης με τις κόκκινες παπαρούνες του πολέμου και των ξένων φαντάρων, τον Σαλονικάι - εβραίο Αλμπέρτο Ναρ, ως τον Μαρκ Μαζάουερ και τη "Θεσσαλονίκη - πόλη των φαντασμάτων" του), ολα όσα συνθέτουν την πολυ-έκθεσή της.
Όπως αναφέρει η ιστορικός τέχνης Θούλη Μισιρλόγλου: «Το έργο της Μαρίας Μπελιβάνη διεκδικεί σταθερά την ανθρωπινότητα. Με αφετηρία τις προσωπικές εμπειρίες και μνήμες που προέρχονται τόσο από το οικογενειακό, συγγενικό περιβάλλον, όσο και από το ευρύ κοινωνικό αρχείο των πόλεων, η Μαρία Μπελιβάνη συνθέτει μια νέα αφήγηση γύρω από το βίωμα του ξεριζωμού. Η πολυδιάστατη πολιτική και κοινωνική ιστορία της Θεσσαλονίκης, καθώς και η πολυπολιτισμικότητά της σ' όλο τον εικοστό αιώνα, κυρίως όμως στο πρώτο μισό του, αποτελεί τον καμβά και την αθέατη δεξαμενή μιας νέας δημιουργίας».
«Σύγχρονοι Αλβανοί φίλοι - οικονομικοί μετανάστες, που ρώτησα, μου είπαν... "το κινητό μου, λίγες φωτογραφίες... Διάβασα πως Σύροι πρόσφυγες κρατούν μαζί τους τα... κλειδιά του σπιτιού τους... Να γυρίσουν κάποτε, να ξεκλειδώσουν και να μπουν» έλεγε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Μαρία Μπελιβάνη, ετοιμάζοντας την έκθεση.
Η έκθεση παρουσιάστηκε τον περασμένο Ιανουάριο (ως και τον Μάρτιο) στο Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας - Θράκης στη Θεσσαλονίκη.
Στην Αθήνα «κατεβαίνει» μ΄ενα πρόσθετο υλικό - έκθεμα που φιλοτεχνήθηκε στη διάρκεια της έκθεσης στο Λαογραφικό Μουσείο: Τις απαντήσεις στο ερώτημα ("Εσύ, τι θα έπαιρνες μαζί σου;") που έδωσαν δεκάδες Θεσσαλονικείς –απόγονοι προσφύγων στην πλειονότητά τους, καταγραμμένες σ΄ενα ρολό χαρτί μήκους δέκα μέτρων. Για την έκθεση της Αθήνας, ένα ακόμη ρολό χαρτιού περιμένει να γεμίσει με τις απαντήσεις – κείμενα των νέων επισκεπτών της.
Η Μαρία Μπελιβάνη σπούδασε ιατρική (ΑΠΘ) και θέατρο (ΚΘΒΕ), ενώ παρακολούθησε σεμινάρια ζωγραφικής στο Λονδίνο και τη Θεσσαλονίκη. Έγραψε το θεατρικό έργο «Μίλαν-Κούντερα 1-0», το βιβλίο για τον ελληνικό πολιτισμό «The Way to Greece» (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα) κι έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις ζωγραφικής, θεατρικές παραστάσεις, κινηματογραφικές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές. Σήμερα εργάζεται ιδιωτικά ως γιατρός, με ειδικότητα στον βελονισμό και την ομοιοπαθητική, ενώ συμμετέχει και ως επιστημονικός συνεργάτης στην πανεπιστημιακή κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ. Παράλληλα, συμμετέχει στο project «Unlearning» του Artecitya (Goethe Θεσσαλονίκης).
Η έκθεση στον «Τεχνοχώρο» θα ειναι ανοιχτή καθημερινά (Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 11:30 – 15:00 & 18:00 – 21:00 και Τετάρτη, Σάββατο: 11:30 – 15:00) ως τις 9 Ιουλίου.