Η πρώτη λειτουργία στην Αγιά Σοφιά μετά την Άλωση

Το 1934 για τελευταία φορά ένας ιμάμης διάβασε στίχους του κορανίου στο λίκνο της Ορθοδοξίας την  Αγία Σοφία . Ήταν η τελευταία προσευχ...

Το 1934 για τελευταία φορά ένας ιμάμης διάβασε στίχους του κορανίου στο λίκνο της Ορθοδοξίας την Αγία Σοφία. Ήταν η τελευταία προσευχή που ακούστηκε πριν γίνει ο Ναός της Ορθοδοξίας που είχε μετατρέψει σε τζαμί ο Μωάμεθ ο Πορθητής, Μουσείο. Ο Κεμάλ ήθελε να δώσει κοσμικό χαρακτήρα στο κράτος που είχε δημιουργήσει.

Η επιστροφή του Ιμάμη στο Μουσείο, πλέον, της Αγίας Σοφίας αυτές τις μέρες δημιούργησε θύελλα αντιδράσεων. Εφερε όμως ξανά στην επικαιρότητα και την… άλλη πλευρά του νομίσματος.


Την αντίστοιχη πρώτη – και μόνη – ορθόδοξη λειτουργία που έγινε στο Ναό ενώ αυτός λειτουργούσε ως τζαμί.Οι ήρωες αυτής της παράτολμης ενέργειας ξεχάστηκαν. Δεν τους τίμησε η ελληνική πολιτεία κι έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια για να καταγράψουν το κατόρθωμά τους.

Βρισκόμαστε στα 1919. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, πρωθυπουργός της Ελλάδας, ονειρεύεται ακόμα μια μεγάλη χώρα που θα τελείωνε στις εσχατιές της Μικράς Ασίας. Ο Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος έχει τελειώσει. Η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των νικητών κι η Τουρκία στους ηττημένους. Στη Κωνσταντινούπολη οι νικητές του «Μεγάλου Πολέμου» έχουν εγκατασταθεί ως τοποτηρητές. Ο Εθνάρχης θεωρεί ότι εάν η χώρα του βοηθήσει τους Δυτικούς στην επέμβαση στην Μεσημβρινή Ρωσία, στην Ουκρανία δηλαδή, για να πολεμήσουν τους Μπολσεβίκους θα μπορούσε να προβάλει αξιώσεις για την Ανατολική Θράκη που περιλαμβάνει και την Κωνσταντινούπολη, αλλά και την Μικρά Ασία που κατοικείται και από Έλληνες.



Ο Λευτέρης Νουφράκης, ο ιερέας που λειτούργησε στην Αγιά Σοφιά το 1919

Στις 2 Ιανουαρίου 1919 ξεκινά από το Λιμάνι της Καβάλας η 2η και 13η Μεραρχία του Α’ Σώματος Στρατού. Είναι οι πρώτοι Ελληνες που θα πολεμήσουν στην Ουκρανία. Πρώτη στάση η Κωνσταντινούπολη. Μέσα στο πλοίο ένας στρατιωτικός γιατρός που έχει διακριθεί και ως πολεμιστής ο Λευτέρης Νουφράκης είναι ανήσυχος. Του έχει καρφωθεί στο μυαλό να λειτουργήσει στην Αγία Σοφία που τότε λειτουργεί ως τζαμί. Την ιδέα του την μοιράζεται με κάποιους αξιωματικούς. Είναι ο ταξίαρχοςΑμβρόσιος Φραντζής, ο ταγματάρχης Κώστας Λιαρομάτης, ο λοχαγός Σταματίου και ο υπολοχαγός Νικολάου.

Στην αρχή τον παίρνουν για τρελό. Στη συνέχεια όμως συναρπάζονται από την ιδέα του. Όταν το πλοίο του πιάνει στη Πόλη βρίσκουν ένας Έλληνα βαρκάρη. Τον Κοσμά. Του εξηγούν το σχέδιό του κι αυτός προθυμοποιείται να τους οδηγήσει από τον πιο σύντομο δρόμο στον προορισμό τους.



Ο ταξίαρχος Αμβρόσιος Φραντζής που ήταν ο επικεφαλής των Ελλήνων στρατιωτών

Το ημερολόγιο στην Κωνσταντινούπολη και στην Αθήνα έλεγε 6 Ιανουαρίου. Στη Δύση ήταν 19. Η ομάδα των Ελλήνων φθάνει στο Ναό. Ο Λιαρομάτης θα ήταν ψάλτης και ο Νικολάου νεωκόρος. Ο Τούρκος φρουρός αιφνιδιάζεται. Ο ταξίαρχος Φραντζήςτου ρίχνει ένα άγριο βλέμμα και τον υποχρεώνει χωρίς δεύτερη κουβέντα να παραμερίσει.

Όλα εξελίσσονται ομαλά. Η λειτουργία αρχίζει. Κάποιοι τούρκοι που πάνε να προσκυνήσουν στο τζαμί αιφνιδιάζονται, αλλά δεν αντιδρούν. Για πρώτη φορά μετά από 466 χρόνια, από τις 29 Μαίου 1453 ακούγονται και πάλι Ελληνικά. Και τι ελληνικά. Εκκλησιαστικοί Ύμνοι!

Όσο περνά η ώρα ο κόσμος γίνεται περισσότερος. Η διάθεση αλλάζει. Οι Τούρκοι γίνονται απειλητικοί. Φθάνουν και κάποιοι Ελληνες κάτοικοι της Πόλης που βάζουν τα κλάματα για τα όσα ζουν. Η λειτουργία ολοκληρώνεται χωρίς απρόοπτα. Αυτά θα υπήρχαν εάν δεν έφθαναν τούρκοι αστυφύλακες που οδηγούν εκτός ναού τους παράτολμους Έλληνες. Ουσιαστικά δημιουργούν κλοιό ασφαλείας και τους προστατεύουν από τις άγριες, πλέον, διαθέσεις του πλήθους. Ο βαρκάρης ο Κοσμάς τους περιμένει και τους οδηγεί μέσα από στενά που αυτός ξέρει στη βάρκα του κι από εκεί στο πλοίο.



Ο Λευτέρης Νουφράκης τραυματίας στο στρατιωτικό νοσοκομείο της Σμύρνης στη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας

Η τουρκική αστυνομία δεν αναφερόταν στις αρχές της Πόλης, αλλά στη συμμαχική αποστολή που είχε την ευθύνη της τάξης. Όμως οι Τούρκοι έκαναν τα σχετικά διαβήματα διαμαρτυρίας στις ελληνικές αρχές. Ο Βενιζέλος επισήμως αποδοκίμασε την ενέργεια. Λέγεται όμως ότι ζήτησε να μεταβιβάσουν ιδιωτικά τα συγχαρητήρια στον πατριώτη και συνονόματό του παπά.



Ο τάφος του Νουφράκη σεμνός όπως και η ζωή του

Η ιστορία ξεχάστηκε μέσα στη θύελλα που ακολούθησε. Αυτό που έμεινε όμως ήταν η αγάπη για την πατρίδα του παράτολμου παπά. Ο Λευτέρης Νουφράκης μετά την ήττα του στρατού στην Ρωσία πήρε μέρος στην Μικρασιατική Εκστρατεία. Συμμετείχε και στις μάχες. Τραυματίστηκε μάλιστα και χρειάστηκε να νοσηλευτεί στη Σμύρνη για αρκετό διάστημα. Όμως δεν σταμάτησε εκεί. Ακόμα και το 1940, λίγο πριν πατήσει τα 70 πήγε εθελοντής στα βουνά της Αλβανίας. Επαθε κρυοπαγήματα, μεταφέρθηκε στην Αθήνα μετά την κατάρρευση και πέθανε στις 5 Αυγούστου 1941 γεμάτος πίκρα. Οι Γερμανοί είχαν κατακτήσει την Ελλάδα πριν λίγους μήνες ακόμα και την ιδιαίτερη πατρίδα του στη Μάχη της Κρήτης που αποτέλεσε σταθμό στα χρονιά του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Τα οστά του μεταφέρθηκαν στο χωριό του, στους Αλώνες Ρεθύμνου. Ο τάφος του σεμνό, όπως και η ζωή του, διατηρείται ακόμα. Οσο για την επίσημη πολιτεία ξέχασε πολύ γρήγορα τους παράτολμους Ελληνες. Το όνομά τους δεν θα το βρείτε σε κανένα δρόμο, σε καμία πλατεία…