Η Αποστασία του 1965: Οι δύο πρωταγωνιστές της μεγάλης ρήξης

Μια εξ αποστάσεως ερευνητική κριτική και προς τους δύο πρωταγωνιστές της ιστορικής ρήξης του 1965, τον Πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου κ...

Μια εξ αποστάσεως ερευνητική κριτική και προς τους δύο πρωταγωνιστές της ιστορικής ρήξης του 1965, τον Πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου και τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο, είναι το βιβλίο «Η Αποστασία του 1965» (προσωπική έκδοση) του Απόστολου Διαμαντή, γεννημένου το 1955 στη Μαγνησία, με σπουδές ιστορίας στο Παρίσι, αρθρογράφου στο ιστολόγιο TVXS.
Στο πόνημα των 307 σελίδων, που βασίζεται σε ένα πλούτο γνωστών πηγών, επανεξετάζει χωρίς παρωπίδες τη φορτισμένη αυτή περίοδο, με την απόσταση ασφαλείας που του επιτρέπει ο μισός αιώνας από την 15η Ιουλίου του 1965. Όταν στις 7 μμ εκείνης της μέρας ο πρωθυπουργός, αρχηγός της Ένωσης Κέντρου, έπειτα από μια πολύμηνη δημόσια αντιπαράθεση με τον νεαρό βασιλιά Κωνσταντίνο, για το κατά πόσον είχε δικαίωμα να αναλάβει και το υπουργείο 'Αμυνας ενώ ο υπουργός Πέτρος Γαρουφαλιάς είχε διατάξει έρευνα για τις καταγγελίες περί ανάμιξης του γιού του Ανδρέα στην οργάνωση ΑΣΠΙΔΑ, επισκέφθηκε τα ανάκτορα υποβάλλοντας σε ένδειξη διαμαρτυρίας την παραίτησή του.
Εξιστορώντας την πολιτική και συνταγματική θύελλα που ακολούθησε με τις κυβερνήσεις των αποστατών (Νόβα, Τσιριμώκου, Στεφανόπουλου) αξιολογεί τη στάση της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς ως «συνιστώσα του Κέντρου», φωτίζει τη θέση του παράνομου ΚΚΕ που είδε με επιφύλαξη τις ιερεμιάδες των Παπανδρεϊκών περί «αποστατών-προδοτών» και διερευνά την αμφίσημη- στην αρχή- στάση της αμερικανικής πρεσβείας που, πάντως, έβλεπε τότε τον Ανδρέα Παπανδρέου ως «κόκκινο πανί» για τα στρατηγικά συμφέροντα σε εποχή Ψυχρού Πολέμου.
Για την επιλογή του Κωνσταντίνου να μην συναινέσει στην απαίτηση του Παπανδρέου να αναλάβει και το υπουργείο 'Αμυνας , ο συγγραφέας επισημαίνει ότι ο βασιλιάς έπραξε σύμφωνα με το Σύνταγμα του 1952 που όριζε ότι ο πρωθυπουργός δεν είχε αυτό το δικαίωμα χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του ανώτατου άρχοντα.
Και ο διορισμός του Νόβα ως πρωθυπουργού κυβέρνησης με υπουργούς από την Ένωση Κέντρου για να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης; Σύμφωνα με την άποψη του τότε συνταγματολόγου καθηγητή Χρήστου Σγουρίτσα, η πράξη αυτή υπήρξε συνταγματικώς άμεμπτη, αλλά- κατά τον συγγραφέα- δεν ήταν πολιτικώς ορθή. Διότι, ανεξαρτήτως των ευθυνών του Παπανδρέου στην πόλωση και στην πολιτειακώς επικίνδυνη απόφαση να παραιτηθεί , ο Κωνσταντίνος έδειξε υπερβολική σπουδή. Η οποία παραβίαζε την αρχή της δεδηλωμένης, εφόσον δεν είχε ερωτηθεί η κοινοβουλευτική ομάδα του πλειοψηφούντος κόμματος της Ένωσης Κέντρου. Ο ερευνητής σημειώνει ότι άποψη του συνταγματολόγου Αριστόβουλου Μάνεση ήταν ότι ο Γεώργιος Παπανδρέου δεν όφειλε να παραιτηθεί. 'Αλλωστε «η παραίτηση δεν είναι λύση».
Και γιατί ο Κωνσταντίνος δεν περίμενε την απόφαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Ένωσης Κέντρου; Διότι υποπτευόταν ότι ο Γεώργιος Παπανδρέου θα καλούσε το λαό σε ... ένοπλη εξέγερση! Σύμφωνα με μαρτυρία του πρωτοστατούντος της Αποστασίας υπουργού Οικονομικών της κυβέρνησης Παπανδρέου Κώστα Μητσοτάκη: « Ναι μεν είχε δίκιο ο Παπανδρέου στη διαφορά του με τον βασιλιά, αλλά του λέγαμε μην πας σε ρήξη. Γιατί δεν δέχεσαι ένα άλλο πρόσωπο για τη θέση του Υπουργού 'Αμυνας που πρότεινε συμβιβαστικά ο Κωνσταντίνος; Τα πράγματα στα άκρα σήμαινε αναμέτρηση των Ενόπλων Δυνάμεων με τον λαό».
Τελικά- υπογραμμίζει ο Απόστολος Διαμαντής- οι καθημερινές συγκρούσεις της Αστυνομίας με τους διαδηλωτές της Αριστεράς και του Κέντρου επαύξησε τα αντικομμουνιστικές φοβίες της ΕΡΕ (Εθνική Ριζοσπαστική ΄Ένωση) υπό την αρχηγία του Παναγιώτη Κανελλόπουλου (ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε φύγει... αυτοεξόριστος στο Παρίσι). Παράλληλα, έκανε την ΕΔΑ να σύρεται από τους Παπανδρέου- πατέρα και γιο- που έθεταν θέμα για το «ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο». Για να έρθει σε λίγους μήνες η χούντα των συνταγματαρχών να δώσει την απάντηση και στον μονάρχη και στους όψιμους αμφισβητίες της μοναρχίας.
Μέσα σε αυτό το κλίμα- φωτιά, το ΚΚΕ, αμέσως μετά την ψήφο εμπιστοσύνης που έλαβε η κυβέρνηση του αποστάτη Στεφανόπουλου, βλέποντας πως η ΕΔΑ έγινε «ουρά του Παπανδρέου» με ευθύνη του κλιμακίου Εσωτερικού, διαφώνησε με την τυφλή καταδίκη : «Αν αύριο φύγουν, μερικοί από το Κέντρο ή από άλλο κόμμα και έρθουν στην ΕΔΑ, αυτοί θα τους λέτε το ίδιο αποστάτες, αλλά θα είναι αποστάτες;».
Και η κατοπινή άποψη του κορυφαίου στελέχους του ΚΚΕ Δημήτρη Βλαντά: «Η επιμονή του Γεωργίου Παπανδρέου να αναλάβει το υπουργείο Εθνικής 'Αμυνας, η υποβολή παραίτησης από Πρωθυπουργός ήταν στις συνθήκες του Ιούλη 1965 πράξη τυχοδιωκτική. Στα σοβαρά τον Ιούλιο ανακάλυψαν ότι την Ελλάδα την κυβερνούσε το Παλάτι με την στρατοκρατία και τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό; Που πήγαιναν ξυπόλητοι στ΄αγκάθια;».
Μελετώντας το βιβλίο, καταλήγεις στο διαχρονικό συμπέρασμα ότι: Ακόμη και όταν ο πολιτικός ηγέτης έχει απόλυτα δίκιο, παίζει ρόλο ο τρόπος και ο χρόνος που το διεκδικεί...