Πώς η «ομάδα Μπανιά» έφθασε να κυβερνά τη χώρα...

Σταυρόπουλος Λάμπρος   Ποιοι κυβερνούν αυτόν τον τόπο; Το ρητορικό ερώτημα, που δεν έχει βεβαίως σχέση με το δραματικό πλαίσιο κατά τ...

Σταυρόπουλος Λάμπρος 

Ποιοι κυβερνούν αυτόν τον τόπο; Το ρητορικό ερώτημα, που δεν έχει βεβαίως σχέση με το δραματικό πλαίσιο κατά το οποίο ετέθη από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή το 1963, στη βαριά σκιά της δολοφονίας από το μετεμφυλιακό παρακράτος του βουλευτή της ΕΔΑΓρηγόρη Λαμπράκη, έχει σε ό,τι αφορά τη σημερινή κυβέρνηση υπό τον Αλ. Τσίπρα την απάντησή του: Οι επίγονοι του Γιάννη Μπανιά, από τον θάνατο του οποίου συμπληρώθηκαν προσφάτως τέσσερα χρόνια. «Εφυγε ικανοποιημένος βλέποντας το δημιούργημά του, τον ΣΥΡΙΖΑ, να βρίσκεται σε καλό δρόμο» είχε πει τις ημέρες εκείνες ο κ. Τσίπρας. Ηταν δύο μήνες πριν από τις εκλογές του Μαΐου 2012 όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε το πρώτο «άλμα» προς την εξουσία αποσπώντας 17%, ποσοστό που σε έναν μήνα (εκλογές Ιουνίου 2012) εκτινάχθηκε στο 27%, ανοίγοντας τον δρόμο για την «πρώτη φορά Αριστερά» στη διακυβέρνηση του τόπου. Εκτοτε υπήρξαν ραγδαίες ανατροπές: η μνημονιακή μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ και πλέον η δρομολογούμενη προσπάθεια σοσιαλδημοκρατικοποίησής του με «αριστερό» μανδύα.

Η κρίση του 2009

Οι συνοδοιπόροι του άλλοτε γραμματέα του ΚΚΕ Εσωτερικού και μετέπειτα ηγέτη του ΚΚΕ Εσωτερικού - Ανανεωτική Αριστερά και εν συνεχεία της ΑΚΟΑ αποτελούν σήμερα το ηγετικό κυβερνητικό «απαράτ». Είναι οι άνθρωποι που στήριξαν τον νεαρό Τσίπρα στη μεγάλη εσωκομματική ρήξη με τον Αλ. Αλαβάνο το 2009, προκαλώντας «σχίσμα» στο τότε κραταιό Αριστερό Ρεύμα του ΣΥΝ, την τάση όπου συστεγάζονταν πολιτικά με τις «κουκουεδογενείς» δυνάμεις του κόμματος. Εκτοτε η «ομάδα Μπανιά» πρωταγωνίστησε στις εσωκομματικές εξελίξεις, επενδύοντας τα πάντα στην ηγετική φυσιογνωμία του κ. Τσίπρα και παίζοντας καθοριστικό ρόλο στην περαιτέρω διαμόρφωση του ΣΥΡΙΖΑ στην πορεία του προς την εξουσία. Σήμερα αποτελούν τη «ραχοκοκαλιά» της κυβέρνησης και το στήριγμα του Πρωθυπουργού.

Μετά την αποχώρηση τον Αύγουστο του 2015 των προερχόμενων από το ΚΚΕ κυβερνητικών στελεχών και βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ που διαφώνησαν με τη μνημονιακή στροφή του κ. Τσίπρα και καταψήφισαν το τρίτο Μνημόνιο δημιουργώντας τη ΛΑΕ (Π. Λαφαζάνης, Δ. Στρατούλης, Ν. Χουντής, Νάντια Βαλαβάνη, Στ. Λεουτσάκος κ.ά.), η παρουσία της «ομάδας Μπανιά» στην κυβέρνηση κατέστη κυρίαρχη. Εξαίρεση οι προερχόμενοι από το ΚΚΕ Ι. Δραγασάκης, Γ. Σταθάκης και Ι. Μπαλάφας (όπως και ο Ν. Κοτζιάς, αν και δεν προέρχεται ούτε από τον ΣΥΝ ούτε από τον ΣΥΡΙΖΑ), οι οποίοι υπήρξαν πάντοτε στενοί υποστηρικτές του κ. Τσίπρα, ο οποίος, αν και ανήκει στη «φουρνιά» εκείνων που μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ το 1991 επέλεξαν τον δρόμο της «ανανέωσης» μέσα από τις γραμμές του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου, ωστόσο, λόγω του νεαρού της ηλικίας του, δεν είχε καθοριστική παρουσία στις εσωκομματικές διαμάχες, από τις οποίες τηρούσε αποστάσεις. Η επιλογή του από τον κ. Αλαβάνο το 2008 για την ηγεσία του ΣΥΝ υπερέβη την κομματική επετηρίδα και τα στεγανά, αλλά η δυναμική που διαμόρφωνε στο πολιτικό σκηνικό ήταν ισχυρότερη από τις επιφυλάξεις ορισμένων.

Αλλά και τα στελέχη της «ομάδας Μπανιά», από τη δική τους πλευρά, διατηρούσαν εξ αρχής επιφυλάξεις για τον κ. Αλαβάνο όταν διαδέχθηκε το 2004 στο «τιμόνι» του κόμματος τον Ν. Κωνσταντόπουλο. Κορυφαίοι παράγοντες του χώρου θεωρούσαν «απρόβλεπτο» τον κ. Αλαβάνο, όπως έλεγαν στις κατ' ιδίαν συζητήσεις τους. Γι' αυτό και όταν εκείνος συγκρούστηκε ανοιχτά με τον διάδοχό του τάχθηκαν ευθέως υπέρ του κ. Τσίπρα στον οποίο στήριξαν όλες τις προσδοκίες τους. Από τη γενιά εκείνη του ΚΚΕ εσωτερικού και της ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος που ήλθε σε ρήξη με τον Λεωνίδα Κύρκο και ακολούθησε μετά τη διάσπαση του 1987 τον Γιάννη Μπανιά στο ΚΚΕ Εσωτερικού - Ανανεωτική Αριστερά και μετέπειτα στην ΑΚΟΑ, έλειπε ένα «λαμπερό» πρόσωπο, νέο και άφθαρτο από τις εσωκομματικές ίντριγκες και τους διαγκωνισμούς που ταλάνιζαν τον χώρο της ευρύτερης Αριστεράς, όπως αυτή εκφραζόταν στο πλαίσιο του Συνασπισμού, όπου συστεγάζονταν μαζί με τους «ανανεωτικούς» (που αποχώρησαν το 2010 ιδρύοντας τη ΔΗΜΑΡ) της πρώην ΕΑΡ που συγκρότησε ο Λεωνίδας Κύρκος με διάδοχό του τον Φ. Κουβέλη και τους «κομμουνιστογενείς» (που αποχώρησαν το 2015 σχηματίζοντας τη ΛΑΕ).

Το εγχείρημα του Συνασπισμού εξελίχθηκε σε ένα άθροισμα ετερόκλητων συλλογικών και προσωπικών στρατηγικών και φιλοδοξιών όπου δοκιμάζονταν πολιτικά και ιδεολογικά τα όρια και οι αντοχές του στο πεδίο των ατέρμονων εσωκομματικών συγκρούσεων και ισορροπιών τρόμου με στόχο την πολιτική επιβίωση και την ηγεμονία στην πέραν του ΚΚΕ Αριστερά. Ωστόσο, παρά την τρικυμιώδη πορεία του κατόρθωνε να επιβιώνει. Ηταν το «κοινό σπίτι» των διαφορετικών πολιτικών πτερύγων του. Η ηγεμονία του κ. Τσίπρα και της «ομάδας Μπανιά» καθόρισε μέσω της δρομολογηθείσας μορφοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ (και) τη μοιραία κατάληξη του ΣΥΝ: τη διάλυσή του.

Η αυταπάτη του κ. Αλαβάνου ήταν ότι με την επιλογή του κ. Τσίπρα θα υπερπηδούσε τα εμπόδια που έθεταν για τους δικούς τους «συντεχνιακούς» λόγους οι εσωκομματικές φατρίες ώστε να προχωρήσει η υπόθεση του ΣΥΡΙΖΑ. «Εκανα μια σκέψη με αφέλεια, ότι αρκεί να μπουν στην πολιτική νέοι άνθρωποι που να μην είναι μέσα από τους κομματικούς μηχανισμούς» έχει παραδεχθεί ο κ. Αλαβάνος αποδεχόμενος ότι «είναι μεγάλο το λάθος μου». Το «λάθος» του κ. Αλαβάνου, το οποίο τον ώθησε στην πλήρη αποστασιοποίησή του από τα κομματικά δρώμενα, αποδείχθηκε ευεργετικό για όσους αναζητούσαν εναγωνίως το πρόσωπο με το οποίο θα έμπαιναν «καβάλα στο κύμα των εξελίξεων», που στην πορεία δεν ήταν άλλες από τη μνημονιακή λαίλαπα και τη χρεοκοπία - εκτός της ελληνικής οικονομίας - του πολιτικού συστήματος της Μεταπολίτευσης.

Καθοριστική στιγμή όπου κρίθηκαν πολλά ήταν ακριβώς η φάση της ρήξης, κατά την οποία έβαλαν τη σφραγίδα τους τα στελέχη της «ομάδας Μπανιά» στηρίζοντας πλήρως τον κ. Τσίπρα στη διαμάχη του με τον πολιτικό ευεργέτη του κ. Αλαβάνο και διαχωρίζοντας τη θέση τους από το υπόλοιπο Αριστερό Ρεύμα. Η αμφισβήτηση του προέδρου του ΣΥΝ από τον πρόεδρο τότε της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ που ξέσπασε πριν από τις ευρωεκλογές του Ιουνίου 2009 και το κακό εκλογικό αποτέλεσμα του ΣΥΡΙΖΑ (4,7%) ώθησαν τη σύγκρουση στα άκρα. Ο κ. Τσίπρας βρέθηκε στο στόχαστρο όχι μόνο του κ. Αλαβάνου αλλά και πολλών συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ.

Από τη σύγκρουση στην επικράτηση

Σε μια προσπάθεια να ανακτήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων και να ανατρέψει τα εις βάρος του δεδομένα, επιχείρησε να ελέγξει τις εξελίξεις προτείνοντας έκτακτο συνέδριο για ξεκαθάρισμα των εσωκομματικών λογαριασμών. Η κίνησή του αυτή δίχασε το κραταιό ακόμη Αριστερό Ρεύμα. Στην καθοριστική συνεδρίαση της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής του ΣΥΝ στα τέλη Αυγούστου 2009 η «ομάδα Μπανιά» πόνταρε στον κ. Τσίπρα και συντάχθηκε με την ιδέα του έκτακτου συνεδρίου, ενώ οι «κουκουεδογενείς» αντιτάχθηκαν. Το ίδιο και οι «ανανεωτικοί». Η πρόταση του κ. Τσίπρα δεν πέρασε και όλα τα ενδεχόμενα ήταν πλέον ανοιχτά, καθώς δρομολογήθηκε κλίμα ευθείας αμφισβήτησής του. Σύμφωνα με πρωταγωνιστές της εποχής, το κλίμα αυτό, όπως αποτυπώθηκε και από τη σύμπνοια μέρους του Αριστερού Ρεύματος και των «ανανεωτικών», εξέφραζε ατύπως ακόμη τη σκέψη για αλλαγή ηγεσίας! Διασώθηκε όμως από την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών του Οκτωβρίου 2009 από τον τότε πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή.

«Η φράξια της ηγεσίας»
Οταν η ΑΚΟΑ «κατέλαβε» την εξουσία
Η κρίση και τα μνημόνια έφεραν τον κ. Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ στο επίκεντρο των εξελίξεων, που κορυφώθηκαν με την εκλογική νίκη του Ιανουαρίου 2015 και κατόπιν του Σεπτεμβρίου 2015. Μετά και την αποχώρηση συνιστωσών και «κουκουεδογενών», η «ομάδα Μπανιά» παρέμεινε κυρίαρχη στο κυβερνητικό και στο κομματικό πεδίο. Ετσι, η πρώην ΑΚΟΑ βρέθηκε με πλειάδα στελεχών σε πολλά κρίσιμα κυβερνητικά πόστα: ο Αλ. Φλαμπουράρης είναι ο «μέντορας» του Πρωθυπουργού και υπουργός Επικρατείας, ο Ν. Βούτσης, από τα στελέχη της παλαιάς γενιάς που έδωσαν μάχη για την επικράτηση του κ. Τσίπρα, είναι Πρόεδρος της Βουλής, ο Ν. Φίλης, πρώην γραμματέας της ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος και συνοδοιπόρος του Γιάννη Μπανιά, είναι υπουργός Παιδείας, ο Π. Σκουρλέτης, εκ της νεότερης «φουρνιάς» της ΑΚΟΑ, είναι υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο Ν. Παππάς, γαλουχημένος στο ίδιο κλίμα από τον πατέρα του Στ. Παππά, είναι υπουργός Επικρατείας, η εξ απορρήτων του Πρωθυπουργού, η Ολγα Γεροβασίλη, συντοπίτισσα τουΓιάννη Μπανιά, είναι κυβερνητική εκπρόσωπος, ο Στ. Κοντονής, από τα «αγαπημένα παιδιά» του ηγέτη της ΑΚΟΑ, είναι υφυπουργός Αθλητισμού, ο Αρ. Μπαλτάς είναι υπουργός Πολιτισμού, η κυρία Θεανώ Φωτίου είναι αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης αλλά και άλλοι που κινούνταν στον περιβάλλοντα χώρο της ΑΚΟΑ έχουν τη θέση τους στο κυβερνητικό σχήμα, όπως ο Θ. Δρίτσας, που είναι υπουργός Ναυτιλίας, η πρώην αναπληρώτρια υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής και νυν αντιπρόεδρος της Βουλής Τασία Χριστοδουλοπούλου. Επίσης στον χώρο αυτόν (ή γύρω από αυτόν) ήταν αρκετοί βουλευτές, όπως ο Μ. Μπαλαούρας, ο Χρ. Παπαδόπουλος, ο Κ. Γαβρόγλου, οΝ. Μανιός κ.ά., αλλά και νυν κομματικά στελέχη, όπως ο Π. Λάμπρου και πολλοί άλλοι.

Αν ζούσε ο Γιάννης Μπανιάς, είναι σίγουρο ότι θα είχε καταλάβει μια προβεβλημένη θέση στην κυβέρνηση του κ. Τσίπρα, καθώς ήταν μεταξύ εκείνων που είχαν καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για τη συγκρότηση του μορφώματος του ΣΥΡΙΖΑ προσβλέποντας μέσω αυτού στην ανασύνθεση του χώρου της Αριστεράς με στόχο τον λεγόμενο «δημοκρατικό δρόμο προς τον σοσιαλισμό». Και πιθανόν θα απέφευγε αυτό που κάποτε είχε πει - και έχει καταγραφεί ως προσωπική εξομολόγηση από τον πατέρα του νυν υπουργού Επικρατείας - οΜπάμπης Δρακόπουλος, εκ των ιδρυτικών στελεχών του πάλαι ποτέ ΚΚΕ εσωτερικού και γραμματέας του, ότι «οι φράξιες είναι κακό φαινόμενο μέσα στο κόμμα, αλλά η χειρότερη φράξια είναι η φράξια της ηγεσίας».