Σκάνδαλο με προγράμματα της ΕΕ για τη βοήθεια τρίτων χωρών

Τα μισά από τα χρήματα που διαθέτει η ΕΕ για έργα ανθρωπιστικής βοήθειας κι ανάπτυξης χάνονται είτε από κακοδιαχείριση είτε από διασπάθ...

Τα μισά από τα χρήματα που διαθέτει η ΕΕ για έργα ανθρωπιστικής βοήθειας κι ανάπτυξης χάνονται είτε από κακοδιαχείριση είτε από διασπάθιση, προκαλώντας μια... μαύρη τρύπα που «καταπίνει» τα κονδύλια και που θα χρειαστεί δεκαετίες για να κλείσει, εκτός κι αν τα κράτη-μέλη συνεισφέρουν επιπλέον χρήματα.
Αυτό είναι το πόρισμα έρευνας της Επιτροπής Ελέγχου Προϋπολογισμού Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η οποία και παρουσιάζεται σήμερα.
Τα εν λόγω αναπτυξιακά κονδύλια, τα οποία χειρίζονται οι 139 πρεσβείες της ΕΕ σ' όλον τον κόσμο, φτάνουν συνολικά τα 20,5 δισ. ευρώ τον χρόνο, εκ των οποίων περίπου τα 10 «καταλήγουν στην τουαλέτα», όπως το έθεσε η Ινγκεμποργκ Γκρέσλε, ευρωβουλευτής των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών κι επικεφαλής της Επιτροπής Ελέγχου Προϋπολογισμού:
«Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι καταφεύγουν στην Ευρώπη από χώρες στις οποίες η Ευρώπη ξοδεύει δισεκατομμύρια, χωρίς κανένα εμφανές αποτέλεσμα», δήλωσε η Γκρέσλε σε συνέντευξή της στους «Times». «Κάθε χρόνο, κονδύλια διατίθενται για ασαφή πρότζεκτ, ουσιαστικά είναι σαν να ρίχνουμε λεφτά στη λεκάνη της τουαλέτας». «Χρειαζόμαστε επείγουσα αναθεώρηση του τρόπου με τον οποίο ξοδεύουμε τα κονδύλια, ανεξάρτητο έλεγχο και μια καθαρή διαδικασία απογραφής του τι πραγματικά επιτυγχάνουμε», τόνισε η κ. Γκρέσλε.
Προειδοποίησε μάλιστα πως όσα αποκαλύπτει η έρευνα της επιτροπής μπορεί να «είναι η κορυφή του παγόβουνου», καθώς υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι αρκετές πρεσβείες της ΕΕ «μαγειρεύουν» τις αναφορές τους για την πορεία των κονδυλίων που διαχειρίζονται, ώστε να εμφανίζουν ως πετυχημένα τα αναπτυξιακά προγράμματα.
Συνολικά, σύμφωνα με το πόρισμα της επιτροπής, 915 έργα βοήθειας του 2014, αξίας 15 δισ. ευρώ, κινδυνεύουν να αποτύχουν ή να παρουσιάσουν σοβαρές καθυστερήσεις, ενώ την ίδια ώρα η ΕΕ προσπαθεί να ανακτήσει 92,5 εκατομμύρια ευρώ από προγράμματα βοήθειας που είτε απέτυχαν είτε τα χρήματα σπαταλήθηκαν.
Απ' αυτά, το Μαρόκο πρέπει να επιστρέψει 4,4 εκατ. ευρώ και η Βραζιλία 1 εκατομμύριο ευρώ. (Αν μετά από αξιολογήσεις κι ελέγχους, προκύψουν σοβαρές υπόνοιες ότι οι διαθέσιμοι πόροι χρησιμοποιούνται με ανορθόδοξο τρόπο, η ΕΕ μπορεί να σταματήσει τη χρηματοδότηση και να λάβει τα αναγκαία μέτρα, στα οποία συγκαταλέγεται η ανάκτηση κονδυλίων).
Νιγηρία
Στο μεταξύ, λίγο πριν από την παρουσίαση του πορίσματος, είχε γίνει γνωστό πως η ΕΕ «παγώνει» κονδύλι ύψους 35 εκατομμυρίων ευρώ προς τη Νιγηρία, με στόχο την πάταξη της διαφθοράς, επειδή ακριβώς δεν ήταν σίγουρη ότι το ίδιο το κονδύλι δεν θα έπεφτε «θύμα διαφθοράς». Στο παρελθόν, η χώρα είχε λάβει παρόμοια κονδύλια, εξακολουθεί όμως να έχει από τα υψηλότερα ποσοστά διαφθοράς στον κόσμο.
Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαμηνύει πως τα αναπτυξιακά προγράμματά της βελτιώνονται και πως έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, όπως ότι βοήθησαν 18,3 εκατομμύρια παιδιά να εμβολιαστούν κατά της ιλαράς. «Η εφαρμογή αναπτυξιακών προγραμμάτων», τόνισε εκπρόσωπος της ΕΕ, «μπορεί να είναι επισφαλής και εξωτερικοί παράγοντες όπως ο πόλεμος, οι ασθένειες κι άλλοι μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τις επιδόσεις των προγραμμάτων αυτών».
Παραδείγματα
Χώρες που διαπιστώθηκε διασπάθιση χρήματος
Κονγκό: Εξήντα εκατομμύρια ευρώ έχουν διατεθεί γι' ένα πρόγραμμα το οποίο έχει ως στόχο «την πλοήγηση σε ποτάμια και λίμνες». Απ' αυτά έχουν διατεθεί μόλις 9 εκατομμύρια ευρώ εξαιτίας «λαθών στον καταρτισμό του προγράμματος» αλλά και στις «χρονολογίες που επιλέχθηκαν για την έναρξη των εργασιών»... Επίσης, στη σχετική αναφορά γίνεται λόγος και για «κακή απόδοση των μάνατζερ του έργου» και στην «αδυναμία των δικαιούχων να απορροφήσουν τα χρήματα».
Φίτζι: Η ΕΕ διέθεσε 1 εκατομμύριο ευρώ για τη σύνταξη και την εφαρμογή νόμων για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα οποία ουσιαστικά «σπαταλήθηκαν», καθώς δεν υπήρξε καμία «ανταπόκριση από το ενδιαφερόμενο μέρος».
Κίνα: Ξοδεύτηκαν 10 εκατομμύρια ευρώ σ' ένα πρότζεκτ που είχε ως στόχο την ανάπτυξη «πράσινης ενέργειας», το οποίο όμως «εξαρχής δεν είχε ξεκάθαρους στόχους» και το οποίο «πέντε χρόνια αφότου δόθηκαν τα χρήματα δεν έχει παρουσιάσει κανένα αποτέλεσμα».
Ουζμπεκιστάν: Η πρεσβεία της ΕΕ στο Ουζμπεκιστάν διαχειρίζεται 55 εκατομμύρια ευρώ για προγράμματα ανάπτυξης, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και προγράμματα προάσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. 3,5 εκατ. ευρώ απ' αυτά κατέληξαν σε φιλανθρωπικό ίδρυμα της κόρης του προέδρου Καρίμοφ. Την ίδια ώρα, διεθνείς οργανισμοί όπως το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατηγορούν την ηγεσία της χώρας για σοβαρές παραβιάσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα. Κάθε μορφή αντιπολίτευσης καταστέλλεται, ενώ, όπως έχουν αποκαλύψει οι οργανώσεις, τα βασανιστήρια είναι πολύ συνηθισμένα.