Εκτόξευση στο διάστημα προς αναζήτηση βαρυτικών κυμάτων!

Τα χαράματα της Τετάρτης (06:15 ώρα Ελλάδος) έχει προγραμματισθεί η εκτόξευση του πιλοτικού δορυφόρου Lisa Pathfinder του Ευρωπαϊκού Ο...

Τα χαράματα της Τετάρτης (06:15 ώρα Ελλάδος) έχει προγραμματισθεί η εκτόξευση του πιλοτικού δορυφόρου Lisa Pathfinder του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), που θα δοκιμάσει μία νέα τεχνολογία ανίχνευσης των -ακόμη θεωρητικών- βαρυτικών κυμάτων, τα οποία προβλέπονται με βάση τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν.
Αν όλα πάνε καλά, τότε ανοίγει ο δρόμος, ώστε να εκτοξευθεί στο διάστημα το -κόστους περίπου ενός δισεκατομμυρίου ευρώ- κανονικό παρατηρητήριο βαρυτικών κυμάτων eLISA (evolved Laser Interferometer Space Antenna). Κάτι όμως που δεν αναμένεται να συμβεί πριν το 2034, κυρίως λόγω του περιορισμένου προϋπολογισμού και των άλλων ανταγωνιστικών διαστημικών προγραμμάτων της ESA. Όταν αυτό όντως λειτουργήσει, θα πρόκειται για μια επανάσταση στην αστρονομία, η οποία θα προσθέσει στην «φαρέτρα» της ένα ακόμη μέσο παρατηρήσεων.
Η εκτόξευση του Lisa Pathfinder θα γίνει από το ευρωπαϊκό διαστημοδρόμιο στο Κουρού της Γαλλικής Γουϊάνας, πάνω σε ένα πύραυλο «Βέγκα». Το Lisa Pathfinder θα τοποθετηθεί στο σημείο Λαγκράνζ L1, σε απόσταση περίπου 1,5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, μεταξύ Γης και Ήλιου.
Το -κόστους 430 εκατ. ευρώ- πείραμα θα δοκιμάσει σε μικρογραφία την σωστή λειτουργία και ακρίβεια πρωτοποριακών τεχνολογιών, οι οποίες μετά θα αξιοποιηθούν σε μεγαλύτερη κλίμακα από το κανονικό παρατηρητήριο eLISA.
Δύο ταυτόσημοι κύβοι από χρυσό και πλατίνα, μεγέθους μπάλας του γκολφ, βάρους περίπου δύο κιλών ο καθένας, θα αφεθούν να «πλέουν» στο κενό εντός του δορυφόρου σε απόσταση 38 εκατοστών μεταξύ τους. Ο κύριος στόχος είναι να απομονωθούν από κάθε άλλη πιθανή δύναμη μπορεί να ασκείται πάνω τους, έτσι ώστε να γίνει αισθητή και η παραμικρή επίδραση που μπορεί να έχουν πάνω τους τα βαρυτικά κύματα. Ένα συμβολόμετρο λέιζερ θα μετρά συνεχώς την απόσταση ανάμεσα στους δύο κύβους, καθώς και των κύβων από τα τοιχώματα του δορυφόρου.
Η κυρίως επιστημονική αποστολή του Lisa Pathfinder θα ξεκινήσει την 1 Μαρτίου 2016 και θα διαρκέσει περίπου έξι μήνες, στη διάρκεια των οποίων θα γίνουν διάφορα πειράματα, που θα ελέγχονται από το Κέντρο Επιχειρήσεων της ESA στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας.
Εκτός από το διάστημα, προσπάθειες για την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων γίνονται ήδη και από ανάλογα επίγεια πειράματα, όπως τα GEO600, LIGO και Virgo. Τα βαρυτικά κύματα θεωρούνται «ρυτιδώσεις» του χωροχρόνου, που εξαπλώνονται όπως οι κυματισμοί στην επιφάνειας μιας λίμνης, με αφετηρία γεγονότα όπως η κατάρρευση ενός άστρου σε μαύρη τρύπα ή ένα ζευγάρι άστρων νετρονίων (πάλσαρ).