Ο κόσμος βρέθηκε μια ανάσα από πυρηνικό πόλεμο το 1983

Μια ανάσα μακριά από έναν πυρηνικό όλεθρο βρέθηκε η ανθρωπότητα το φθινόπωρο του 1983, όταν κατά τη διάρκεια της ΝΑΤΟϊκής άσκησης Able ...

Μια ανάσα μακριά από έναν πυρηνικό όλεθρο βρέθηκε η ανθρωπότητα το φθινόπωρο του 1983, όταν κατά τη διάρκεια της ΝΑΤΟϊκής άσκησης Able Archer η ηγεσία της ΕΣΣΔ προετοιμάστηκε με πραγματικούς όρους για να απαντήσει στο ενδεχόμενο μιας επίθεσης με πυρηνικά στο έδαφός της!
Η αποκάλυψη αυτή, η οποία ανατρέπει τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις για την περίοδο εκείνη, έρχεται ύστερα από τον αποχαρακτηρισμό μιας έκθεσης των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ που συντάχθηκε από το Συμβούλιο Πληροφοριών Εξωτερικού του προέδρου (PIFA) τον Φεβρουάριο του 1990 και η οποία φέρει τον τίτλο «Ο Σοβιετικός Τρόμος του Πολέμου».
Το φθινόπωρο του 1983 είχε χαραχτεί στο μυαλό πολλών ως μία από τις πιο έντονες περιόδους του Ψυχρού Πολέμου, χωρίς όμως να θεωρείται από τους ειδικούς ασφαλείας και τους ιστορικούς ως μια κρίση παρόμοια με την Κρίση των Πυραύλων του 1962.
Η μέχρι πρότινος απόρρητη έρευνα, όμως, δίνει μια εντελώς διαφορετική εκτίμηση της κατάστασης της περιόδου που διεξήχθη η άσκηση Able Archer (από 2 Νοεμβρίου έως 11 Νοεμβρίου), καθώς ο τότε ηγέτης της Σοβιετικής Ενωσης Γιούρι Αντρόποφ και αξιωματικοί της KGB φαίνεται ότι ήταν πεπεισμένοι πως οι ΗΠΑ θα πραγματοποιούσαν μια πυρηνική επίθεση εναντίον σοβιετικού εδάφους κατά τη διάρκεια της άσκησης και έτσι έλαβαν μέτρα που προβλέπονταν μόνο για περίπτωση πραγματικής επίθεσης!
Ο συναγερμός
Πιο συγκεκριμένα έθεσαν σε κατάσταση ύψιστου συναγερμού τις δυνάμεις της πολεμικής αεροπορίας της ΕΣΣΔ στην Ανατολική Γερμανία και την Πολωνία, αύξησαν τις αναγνωριστικές πτήσεις πάνω από τη Νορβηγία, τον Αρκτικό, τη Βαλτική και τη θάλασσα Μπάρεντς, έθεσαν σε επιφυλακή το διεθνές δίκτυο κατασκόπων της KGB και τα μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας έπαψαν κάθε πτήση πλην των κατασκοπευτικών, ούτως ώστε τα μαχητικά και τα βομβαρδιστικά να χρησιμοποιηθούν για την αντεπίθεση.
Ο Αντρόποφ, που στο παρελθόν ήταν ο επικεφαλής της KGB, φέρεται να είχε «εμμονή» με μια αμερικανική επίθεση αρκετά χρόνια πριν γίνει ο ίδιος ηγέτης της ΕΣΣΔ. Ηδη από το 1981, όταν γενικός γραμματέας της κεντρικής επιτροπής του ΚΚΣΕ ήταν ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ, ο Αντρόποφ είχε ξεκινήσει το πρόγραμμα RYAN, το οποίο κατέγραφε σε βαθμό άνευ προηγουμένου κάθε πληροφορία που θα μπορούσε να σημάνει ότι η ΕΣΣΔ θα δεχτεί επίθεση με πυρηνικά. Επιπλέον είχε προηγηθεί η ένταση μετά την κατάρριψη της πτήσης KAL 007 των κορεατικών αερογραμμών, η κούρσα των εξοπλισμών και η συζήτηση περί ανάπτυξης των πυραύλων Pershing II και Cruise σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Οι «υποψίες»
Παρότι η άσκηση Able Archer διεξαγόταν κάθε χρόνο και οι ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών είχαν πληροφόρηση για τις κινήσεις των συμμετεχόντων δυνάμεων, η άσκηση του 1983 ήταν κάπως διαφορετική από αυτό που περίμεναν και αυτό ήταν αρκετό για να γίνει ολόκληρη προετοιμασία για μια επίθεση με πυρηνικά. Οι ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις εκείνη τη χρονιά έκαναν δοκιμές νέου τύπου επικοινωνιών και κάποια αεροπλάνα έκαναν χρήση πυραυλικών κεφαλών που έμοιαζαν με κανονικές.
Η μέχρι πρότινος απόρρητη έκθεση αυτή μάλιστα επικρίνει έντονα δύο προηγούμενες εκθέσεις που προσπαθούσαν να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις αναφορικά με τη σοβιετική αντίδραση στην άσκηση του 1983.