Περί.... παλιού και νέου‏

Γράφει ο Νίκος Κούτρικας. Δημοσιογράφος Πολύς θόρυβος γίνεται επικοινωνιακά τελευταία για τον "νέο" και "παλιό' τη...

Γράφει ο Νίκος Κούτρικας.
Δημοσιογράφος

Πολύς θόρυβος γίνεται επικοινωνιακά τελευταία για τον "νέο" και "παλιό' της σημερινής εκλογικής διαδικασίας. Η προσέγγιση από μόνη της είναι προβληματική αφού η εμπειρία στην διοίκηση είναι το κυριότερο χαρακτηριστικό στην κάθε επιτυχία. Το όλο θεώρημα έχει να κάνει επικοινωνιακά με μία άδεια θεώρηση του "φρέσκου" των μη εφαρμόσιμων ιδεολογιών που ακυρώνει κάθε συνέχεια για την περαιτέρω ανάπτυξη της σχετικής θεώρησης.
Είναι λογικό μάλιστα να δοθεί μία απάντηση πρακτικά εφαρμόσιμη στους πολίτες για το "νέο" αφού το "παλιό" έχει γράψει την ιστορία του διεθνώς και σε διάφορες κατά καιρούς συνθήκες,. Ψάχνοντας βρήκα κάποιες δημοσιευμένες σκέψεις που θέλησα να τις μοιραστώ μαζί σας και που λένε :

"Στις εκλογές μας απασχολούν συνήθως οι άμεσοι πρωταγωνιστές, δηλαδή τα κόμματα που συμμετέχουν, οι στρατηγικές τους, οι υποσχέσεις τους και το τι ακριβώς θα σημαίνει η επιτυχία καθενός. Σήμερα προτείνω να ασχοληθούμε με κάτι διαφορετικό: το «περιβάλλον» που δημιουργούν τα ΜΜΕ: εικόνες, παραστάσεις, προσδοκίες, ιδεοληψίες και μύθοι, που συχνά δημιουργούν «τάση» και «υποβάλλουν» την επιλογή του εκλογικού σώματος πάνω από την κάλπη. Ένας πρώτος δημοφιλής μύθος σήμερα είναι το πρόταγμα στο «νέο» και στους «νέους»: στα «νέα κόμματα», στις «νέες ιδέες», στους «νέους πολιτικούς» και στις «φρέσκες φάτσες»…
Ασφαλώς είναι απολύτως θετικό να υπάρχει «νέο αίμα» και «νέες προσεγγίσεις». Και στην πολιτική και παντού. Αλλά τις περισσότερες φορές το αίτημα της «ανανέωσης» δεν είναι ούτε τόσο «αυτονόητο», ούτε τόσο «αθώο»… * Μη ξεχνάμε πώς όλοι οι Ολοκληρωτισμοί του 20ου αιώνα παρουσιάστηκαν με το φωτοστέφανο της αναπόφευκτης «νεοτερικότητας».

Η σταλινική Αριστερά χρησιμοποίησε πολλές φορές τους συμβολισμούς της «νέας εποχής» και των «νέων καιρών», σε αντιπαράθεση προς το «γηρασμένο αστικό κόσμο». Ενώ ο φασισμός και ο ναζισμός προέβαλαν νέα πρόσωπα και φουτουριστικά σύμβολα, σε αντίθεση με το «σάπιο σύστημα» που «έπρεπε να πεθάνει»… Επειδή ακριβώς οι πάσης φύσεως Ολοκληρωτισμοί δεν «διαλέγονται» αλλά συντρίβουν (ή συντρίβονται), έχουν ανάγκη να επικαλεστούν κάποιο όπλο «αδιαμφισβήτητης κυριαρχίας» και κάποια βεβαιότητα «τελικής επιβολής». Το πιο πρόσφορο τέτοιο όπλο και η πιο πειστική (και απατηλή) βεβαιότητα είναι η «αναπόδραστη τάση» της Ιστορίας!

Κοινό χαρακτηριστικό των Ολοκληρωτισμών είναι η βεβαιότητα πως «γνωρίζουν» που πάει η Ιστορία! Ότι ξέρουν τι «νέο» φέρνει και τι «παλαιό» πετάει στα σκουπίδια. Κι αδιάψευστο σύμπτωμα ολοκληρωτικής νοοτροπίας είναι η επίκληση «σιδερένιων νόμων» της Ιστορίας. Όπου ακούτε να μιλάνε για «ιστορικές αναγκαιότητες» και «σιδερένιους νόμους»… ανθρώπινο κρέας μυρίζει!
Έτσι το νέο προβάλλεται όχι ως «ιστορικό ζητούμενο», όπως πράγματι είναι, αλλά ως προπαγανδιστικό «δεδομένο»… Οι ολοκληρωτισμοίπροβάλλουν τις ιδεοληψίες τους ως «σιδερένιους νόμους» που θα επικρατήσουν «αναπόφευκτα». Όπως προβάλλουν τις ακραίες πεποιθήσεις τους ως το «νέο που αναπόδραστα θα επικρατήσει». Και τους αντιπάλους τους ως το «παλαιό που οριστικά πεθαίνει»…

Σε περιόδους γενικευμένης κρίσης, όταν το παλαιό πράγματι πεθαίνει, οι ολοκληρωτικές προπαγάνδες είναι ιδιαίτερα «ελκυστικές».

--Στη δεκαετία του 1930, η φιλελεύθερη δημοκρατία έχανε έδαφος στην Ευρώπη. Ενώ ο εθνικοσοσιαλισμός, ο φασισμός και η επιρροή του σταλινικού σοσιαλισμού κέρδιζαν έδαφος παντού. Σήμερα όλα αυτά έχουν προ πολλού καταρρεύσει σε εφιαλτικά ερείπια. Και οι φιλελεύθερες δημοκρατίες, με τις αδυναμίες τους και με τη συνεχή προσαρμογή τους στις νέες συνθήκες, κυριαρχούν διεθνώς. Ό,τι έμοιαζε «ξοφλημένο» πριν ογδόντα χρόνια, τώρα θεωρείται απολύτως σύγχρονο. Ενώ ότι τότε έμοιαζε «μοντέρνο», σήμερα είναι προ πολλού ξοφλημένο.

Όμως επειδή η «πάλη του νέου με το παλιό» υπάρχει πάντα, κρίσιμο είναι να ξεχωρίζουμε την αληθινή μακροχρόνια «τάση» της Ιστορίας, από την εφήμερη «μόδα». Τους τελευταίους αιώνες οι δυτικές κοινωνίες (αρχικά και ολόκληρος ο κόσμος στη συνέχεια), κινήθηκαν πράγματι στους ρυθμούς της βιομηχανικής επανάστασης, των δημοκρατικών ανατροπών, της συσσώρευσης παραγωγικού δυναμικού και πλούτου, της διάχυσης ευημερίας και γνώσης…Αλλά τα συστήματα μέσα στα οποία ξετυλίχθηκε όλη αυτή η σύγχρονη δυναμική, αλλάζουν συνεχώς: Άλλοτε συγκέντρωναν την ισχύ, άλλοτε της αποκέντρωναν, άλλοτε ισορροπούσαν ανάμεσα σε λίγα κέντρα ισχύος, άλλοτε πολώνονταν σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα, άλλοτε διαλύονταν σε χαοτικά σχήματα και άναρχους συσχετισμούς…Αυτοκρατορίες και ηγέτιδες δυνάμεις ανεβαίνουν και κατεβαίνουν, παντοδυναμίες επιβάλλονται και καταρρέουν συνεχώς.

Το τι είναι πραγματικά «νέο», σύμφωνα με τη μακροχρόνια τάση της Ιστορίας, και τι απλώς «εφήμερη μόδα» που αύριο θα έχει αντιστραφεί, ανάλογα με τους κύκλους της συγκυρίας, γίνεται όλο και πιο δυσδιάκριτο… * Έτσι το νέο και το παλιό, ιδιαίτερα στην πολιτική, γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης, από τα εγκαθιδρυμένα συμφέροντα μιας κοινωνίας – αυτό που συχνά ονομάζουμε «διαπλοκή»: από διάφορους king makers, που αρέσκονται να ανεβοκατεβάζουν «αστέρες» και κυβερνήσεις, για να προστατεύουν τη δεσπόζουσα θέση τους και τα μακροχρόνια συμφέροντά τους.

Όλοι αυτοί πλειοδοτούν υπέρ των «νέων». Γιατί θεωρούν ότι τους νέους μπορούν ευκολότερα να τους ελέγξουν. Η να τους εκμεταλλευτούν ως… «χρήσιμους ηλίθιους» μιας χρήσεως! Κάπως έτσι την πάτησε και ο Τσίπρας… Γιατί βλέπετε, οι νέοι έχουν το πλεονέκτημα της «ορμητικότητας», του πάθους για διάκριση και της ζωτικότητας, αλλά έχουν και το μειονέκτημα της απειρίας: είναι ευάλωτοι γιατί βιάζονται να διακριθούν, είναι πιο επιρρεπείς σε αλαζονεία. Γι’ αυτό και είναι πιο «αναλώσιμοι» όταν κάνουν σφάλματα και πιο «ελεγχόμενοι» όταν τα διαπράξουν και ζητάνε απεγνωσμένα «στηρίγματα» για να μη καταποντιστούν.

Αντίθετα, κάποιος «παλαιότερος» που έχει ήδη καταφέρει να επιβιώσει και μια και δύο φορές ως τώρα, έχει μεγαλύτερη πείρα, έχει μικρότερη ανάγκη από «εξωθεσμικούς προστάτες», μπορεί να στηρίζεται - αν χρειαστεί - σε περισσότερους από ένα, άρα να μην εξαρτάται από κανένα… Γενικότερα, οι «βαρόνοι της διαπλοκής» και τα «εξωθεσμικά κέντρα», δεν φοβούνται τους νέους και άπειρους γιατί αυτούς τους ελέγχουν πολύ ευκολότερα. Τις… «παλιοκαραβάνες» φοβούνται, γιατί αυτοί έχουν αποδείξει ότι μπορούν να επιβιώσουν και χωρίς «προστάτες». Ακόμα και κόντρα σε προστάτες. Το νέο, λοιπόν, το αβαντάρουν συχνά και διάφοροι εξωθεσμικοί king makers…

* Αλλά υπάρχει και μια τρίτη διάσταση: Μια κοινωνία σε κρίση, αναζητά λύτρωση σε μεγάλους και έμπειρους. Όχι σε νέους και άπειρους.

--Η Βρετανία, όταν βρέθηκε σε θανάσιμη κρίση το 1940, γύρισε την πλάτη στον πολύ «νεωτεριστή» (για την εποχή του) Νέβιλ Τσάμπερλαινκαι στράφηκε στο «ξεπερασμένο» Ουίνστον Τσώρτσιλ. Που αναδείχθηκε σε «πατέρα της νίκης»!
--Μετά τον Πόλεμο, η ηττημένη, διαιρεμένη, ταπεινωμένη και ισοπεδωμένη (δυτική) Γερμανία, στον υπέργηρο Κόνραντ Αντενάουερ στράφηκε…
--Και η Γαλλία, όταν βρέθηκε σε θανάσιμη κρίση, λόγω του πολέμου στην Αλγερία, το 1958, στον γηραιό στρατηγό Ντε Γκώλ στράφηκε κι αυτή.
--Οι ΗΠΑ μετά την ταπεινωτική ήττα στο Βιετνάμ, αναγκάστηκαν να στραφούν στον «γηραιό» και ως τότε «περιθωριακό» Ρόναλντ Ρέηγκαν, που σάρωσε πολιτικά μέσα στις ΗΠΑ και πιστώθηκε την «απροσδόκητη» νίκη των ΗΠΑ στον Ψυχρό Πόλεμο, δέκα χρόνια αργότερα.

Οι «νεότεροι» δεν είναι κατ’ ανάγκην ούτε πιο σύγχρονοι ούτε πιο πρωτοποριακοί, ούτε πιο εφοδιασμένοι να αντιμετωπίσουν το μέλλον. Είναι συχνότερα, πιο «διαχειρίσιμοι» από τα κατεστημένα συμφέροντα: πιο ανεξέλεγκτοι μέχρι να μάθουν και πιο πειθήνιοι αφότου πάθουν.

* Ο Τσίπρας, λοιπόν, εμφανίστηκε πριν ένα χρόνο ως «ο 40αρης που μάγεψε τους Έλληνες»! Και σήμερα του γυρίζουν την πλάτη ακόμα και οι δικοί του...Ή μάλλον πρωτίστως οι δικοί του! Σε εφτά μήνες μέσα κατάφερε να …καταρρεύσει! Αφού έβλαψε τη χώρα με τρόπο που δεν έχει προηγούμενο. Αφού διαψεύστηκε σε όλα. Αφού παραδέχθηκε ανοικτά πως μετάνιωσε για όλες τις επιλογές του. Αφού ηττήθηκε σε όλες τις μάχες που ο ίδιος επέλεξε να δώσει. Και μάλιστα ηττήθηκε δραματικά και κατά δική του ομολογία.

Για να υπάρχει κάποιο μέτρο σύγκρισης: ο Σαμαράς εφάρμοσε δύσκολα μέτρα, πέτυχε τους περισσότερους στόχους, οδήγησε στην ανάκαμψη και μέσα σε δυόμιση χρόνια πολύ δύσκολης διακυβέρνησης έχασε ελάχιστο ποσοστό – μόλις 1,83% - από ό,τι είχε πάρει το κόμμα του το 2012, όταν κέρδισε τις εκλογές! Ο Τσίπρας, αντίθετα, μέσα σε εφτά μήνες τα έκανε όλα ρημαδιό, έφερε πολύ χειρότερο μνημόνιο απ’ όλα τα προηγούμενα και χάνει ήδη πάνω από 10 μονάδες! Μέσα σε μόλις εφτά μήνες…

Προσοχή, ο Τσίπρας δεν έχει χάσει ακόμα τις εκλογές. Αλλά ακόμα κι αν κερδίσει κι αυτό το «γύρο», ξέρει πια ότι έχει αρχίσει η μεγάλη «κάτω βόλτα»… Κι αν ακόμα κερδίσει στις 20 Σεπτεμβρίου, θα πρέπει να σχηματίσει κυβέρνηση, να εφαρμόσει αυτά που δεν αντέχει, και να συνεργαστεί με εκείνους που δεν θέλει.Κάποιοι προεξοφλούσαν την «ηγεμονία» του μέχρι πριν λίγες μέρες! Τώρα κανείς δεν μιλάει πια για «ηγεμονία Τσίπρα». Μπορεί και ο ίδιος να νόμιζε ότι ηγεμονεύει ακόμα. Και αποφάσισε να πάει σε πρόωρες εκλογές. Πιστεύοντας ότι αυτές τουλάχιστον μπορεί να τις κερδίσει τώρα. Γιατί λίγο αργότερα δεν θα μπορεί ούτε αυτό...

Όμως, ήδη φαίνεται ότι και τώρα δεν είναι εύκολο να κερδίσει. Και πάντως είτε κερδίσει αυτές τις εκλογές είτε όχι, η κατάσταση δεν θα είναι καθόλου εύκολη. Ούτε για τον Τσίπρα, ούτε για την χώρα… Η οποία στο εξής πρέπει να περνάει από πολλά «κόσκινα» όλες αυτές τιςεπικοινωνιακές… μπαλαφάρες που της σερβίρουν κάθε τόσο, για «νέους ανθρώπους» και «φρέσκες φάτσες». Για αναλογιστείτε πόσες φρέσκες φάτσες… απολαύσατε σε υπουργικούς θώκους και ηγετικές θέσεις το τελευταίο εφτάμηνο. Τη Ζωή Κωνσταντοπούλου; Το Γιάνη(με ένα νι) Βαρουφάκη; Το Νίκο Παπά; Το Νίκο Φίλη; Το Δημήτρη Στρατούλη; Την Τασία Χριστοδουλοπούλου; Το Γιώργο Κατρούγκαλο; Πόσοι απ’ αυτούς θα σας… λείψουν;

Και τι νέο έφεραν; Την επιστροφή στον κρατισμό; Την επιστροφή του «ασύλου» παρανομίας στα πανεπιστήμια; Την εισβολή των λαθρομεταναστών; Την επιστροφή στο χειρότερο λαϊκισμό της χειρότερης αριστεράς που πέρασε ποτέ; Όλοι αυτοί εκπροσωπούν το «καινούργιο» που μοιάζει απελπιστικά με το χειρότερο «παλιό». Εκπροσωπούν γερασμένες ιδεοληψίες. Που έχουν καταρρεύσει παντού! Και σήμερα είναι πια «απολιθώματα» του παρελθόντος που όλος ο υπόλοιπος κόσμος τα έχει θάψει προ πολλού.

Πριν εφτά μήνες η χώρα έβγαινε από την ύφεση και τα μνημόνια. Κι αυτοί που την έφεραν πίσω στην ύφεση και στα μνημόνια, έχουν ως σύνθημα… «πάμε μπροστά»!Εμφανίζουν τη δραματική οπισθοδρόμηση της Ελλάδας, ως «φυγή προς τα μπρός». Παρουσιάζουν το ξήλωμα των μεταρρυθμίσεων και την παλινόρθωση των στρεβλώσεων ως «νεωτερισμό»… Δεν είναι απλώς «συντηρητικοί». Είναι βαθιά αντιδραστικοί. Δεν φέρνουν το «καινούργιο», εκπροσωπούν ό,τι χειρότερο από το παλιό που έχει χρεοκοπήσει. Υποσχέθηκαν την ελπίδα κι έφεραν τη χειρότερη καταστροφή. Υποσχέθηκαν την αξιοπρέπεια, οδήγησαν στην εθνική απομόνωση και γύρισαν αξιολύπητοι και ταπεινωμένοι! Εντάξει, ξέρω, ότι οι αντίπαλοι του ΣΥΡΙΖΑ δεν εμπνέουν ιδιαίτερα. Αλλά αυτές οι εκλογές δεν είναι για τους «άλλους». Για τον Τσίπρα και τους ομοίους του γίνονται. Ο Τσίπρας τις προκάλεσε, γιατί δεν άντεχε να κυβερνά ούτε «μόνος», ούτε «μετά πολλών». Και την καταδίκη του Τσίπρα αφορούν. Η Ελληνικός λαός οφείλει να του δώσει ένα γερό μάθημα. Δεν ξέρω τι θα ήταν πιο ωφέλιμο αυτή τη στιγμή:

--Να τον αναγκάσει να κυβερνήσει, έστω και με μια ψήφο μπροστά, ώστε να διαλυθεί οριστικά στους επόμενους μήνες;
--Ή να τον οδηγήσει στην ήττα «εδώ και τώρα», με αποτέλεσμα να δραπετεύσει ευκολότερα από τις ευθύνες που δεν μπορεί να σηκώσει και στη συνέχεια να… «διαλυθεί ησύχως»;

Ό,τι και αν γίνει, απώλεια 10 μονάδων σε εφτά μήνες καταδίκη είναι! Και σε αδιέξοδο τον ίδιο τον Τσίπρα οδηγεί… Όμως η Ελλάδα δεν θα ορθοποδήσει, μέχρι να καταδικάσει τον Τσίπρα και τους ομοίους του, πλήρως, αδιαμφισβήτητα και παραδειγματικά. Ώστε κανείς στο μέλλον να μη θελήσει να τους μιμηθεί. Και μαζί να καταδικάσει παραδειγματικά, όσους μας τους εμφανίζουν ως «νεωτεριστές», ως «μεταρρυθμιστές», ως «αναμορφωτές» και ως «ηγεμονικούς»… Πολλές φορές χειρότεροι κι από την ίδια την «αρρώστια» είναι οι… «γιατροί» που παρουσιάζουν τα πιο νοσηρά της συμπτώματα ως ενδείξεις «σφρίγους», «υγείας» και «δύναμης»! Και τις πιο εμφανείς κακοήθειες ως … «αρετές»! "