Οι θέσεις Κοτζιά στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων

Οι μεγάλες μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές και η νέα ένταση που παρατηρείται στα Βαλκάνια, πέρα από τα βόρεια σύνορα της χώρας μας, ...

Οι μεγάλες μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές και η νέα ένταση που παρατηρείται στα Βαλκάνια, πέρα από τα βόρεια σύνορα της χώρας μας, καταδεικνύουν για μια ακόμα φορά πόσο απαραίτητη είναι η άσκηση μιας εξωτερικής πολιτικής στην οποία η Ελλάδα θα διεκδικεί την αντιμετώπιση ισότιμου εταίρου χωρίς να αρκείται στο ρόλο του ουδέτερου, αν όχι «υπάκουου» παρατηρητή. Τις θέσεις αυτές, οι οποίες αποτελούν και πάγιες απόψεις του, εξέφρασε ο έλληνας υπουργός εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ που έγινε τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες.
Στα πλαίσια του συμβουλίου, ο κ. Κοτζιάς συναντήθηκε με ευρωπαίους ομολόγους του, επιτρόπους, ανάμεσά τους τον έλληνα επίτροπο για θέματα μεταναστευτικής πολιτικής Δημήτρη Αβραμόπουλο, αλλά και τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ. Είχε δε την ευκαιρία την ευκαιρία να συζητήσει, μεταξύ άλλων, για το θέμα της Ουκρανίας, της Σερβίας, τα ζητήματα ασφάλειας και μετανάστευσης, καθώς και τα ζητήματα που συνδέονται με τα γεγονότα στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.
Ειδικά σε σχέση με τη Σερβία, όπως δήλωσε ο έλληνας ΥΠΕΞ, υπογραμμίστηκε η ανάγκη να ανοίξουν τα κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της γειτονικής μας χώρας με την ΕΕ. Το ενδιαφέρον μάλιστα, σύμφωνα με τις δηλώσεις του, είναι ότι οι περισσότερες απόψεις που ακούστηκαν, ασπάζονται την ιδέα ότι οι Σερβία μπορεί να αποτελέσει μια άγκυρα σταθερότητας και ασφάλειας στα Δυτικά Βαλκάνια.
Στη συνέχεια, ο Νίκος Κοτζιάς έκανε εκτενή αναφορά σε όσα συζητήθηκαν σχετικά με το μεταναστευτικό ζήτημα, το οποίο, όπως ήταν φυσικό, ήταν από τα θέματα που κυριάρχησαν στην ατζέντα της συζήτησης. Ο Έλληνας υπουργός τόνισε πως πρόκειται για ζήτημα παγκόσμιας κλίμακας το οποίο, εν τέλει, θα κρίνει την αποτελεσματικότητα και το μέλλον αυτού που αποκαλούμε «ευρωπαϊκό μοντέλο». «Τα βλέμματα του κόσμου είναι στραμμένα στην Ευρώπη για να φανεί κατά πόσο υπάρχει ακόμη σήμερα το ευρωπαϊκό μοντέλο, καθώς και η ικανότητα της Ευρώπης να αντιμετωπίζει τα προβλήματα της εποχής της παγκοσμιοποίησης» ανέφερε ο κ. Κοτζιάς, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο αναδυόμενος ευρωσκεπτικισμός σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες δεν θα μείνει ανεπηρρέαστος από τα μέτρα που θα λάβει η Ε.Ε. όσον αφορά την παράνομη μετανάστευση και τους πρόσφυγες.
«Η δικιά μας σκέψη είναι ότι θα πρέπει να υπάρξουν ειδικές πολιτικές και μέτρα συνεργασίας, χωρίς όμως να στρατιωτικοποιηθεί η Ε.Ε., καθώς και ότι θα πρέπει να προωθηθούν πολιτικές όχι μόνο για το κέντρο της Μεσογείου, δηλαδή τον άξονα Λιβύη -Ιταλία, αλλά για την ευρύτερη περιοχή», τόνισε ο έλληνας ΥΠΕΞ, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τη δημιουργία νέων μεταναστευτικών ροών εξαιτίας αυτής της πίεσης, πέρα από τις ήδη υπάρχουσες με αφετηρίες το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Ιράκ και τη Συρία. Μίλησε για τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης και σε άλλα μεγάλα κράτη, όπως η Αίγυπτος και πρόσθεσε ότι ενδέχεται να δημιουργηθούν μεταναστευτικές ροές μέχρι και 20 εκατ. προσφύγων.
«Δεν πρόκειται για φανταστικό αριθμό», εξήγησε ο Νίκος Κοτζιάς, «αν αναλογιστεί κανείς ότι 11-12 εκατ. Σύριοι μετακινούνται σήμερα από τη χώρα τους. Θα έλεγα μάλιστα ότι πιθανόν η εκτίμηση αυτή να είναι περιορισμένη - αν δεν προσέξουμε. Κατά συνέπεια, χρειάζονται ειδικά μέτρα για τη μετανάστευση. Επίσης, επιμείναμε σε ζητήματα όπως η έρευνα και διάσωση στη θάλασσα που πρέπει και μπορούν να παραμείνουν υπό την εποπτεία των εθνικών διοικήσεων» κατέληξε. Επίσης, σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου, ο ΥΠΕΞ τόνισε εκ νέου ότι «οι υπουργοί εξωτερικών της ΕΕ δεν πρέπει να αντιμετωπίσουν το πολιτικό ζήτημα μόνο ως τεχνικό. Το θέμα αυτό έχει βαθιά πολιτική σημασία για το μέλλον της Ευρώπης, καθώς και για την εικόνα της».
Εκτενή αναφορά όμως έκανε ο Νίκος Κοτζιάς και στο θέμα των Σκοπίων, μιλώντας προς τους δημοσιογράφους. Ο κ. Κοτζιάς ανέφερε ότι πραγματοποιήθηκε μια πολύ σύντομη συζήτηση για τα πρόσφατα επεισόδια -ανεξήγητα σύμφωνα με ορισμένους, «αν και προσωπικά τα θεωρώ ερμηνεύσιμα», όπως είπε χαρακτηριστικά- τα οποία προκαλούν μια ανησυχία στην Ευρώπη συνολικά για αποσταθεροποίηση στα Δυτικά Βαλκάνια. Δεν δίστασε μάλιστα, σχετικά με την ΠΓΔΜ, να κάνει λόγο για μια χώρα και μια ηγεσία την οποία κάποιοι «κακόμαθαν» επί σειράς ετών.
«Επειδή κατά το παρελθόν πολλοί έχουν αναφέρει ότι φταίει η Ελλάδα που δεν επέτρεψε το 2007-2008 έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας για την ΠΓΔΜ, υπογράμμισα ότι δεν πρέπει να συγχέεται η ημερομηνία κατά την οποία εκδηλώνονται τα σκάνδαλα με την ημερομηνία που αποτελεί την αρχή τους. Έχει πλέον αποδειχθεί λ.χ. ότι οι τηλεφωνικές παρακολουθήσεις και τα αντιδημοκρατικά μέτρα ξεκίνησαν στην ΠΓΔΜ το 2007» υπογράμμισε ο υπουργός Εξωτερικών και στη συνέχεια ανέπτυξε δύο βασικές παρατηρήσεις τις οποίες έκανε:
Η πρώτη παρατήρηση σχετίζεται με τις ευθύνες πολλών κρατών μελών τα οποία, με την πολιτική που ακολούθησαν απέναντι στην ΠΓΔΜ, έπειθαν την ηγεσία της ότι είναι εύκολο να πιεστεί η Ελλάδα να αλλάξει πολιτική και συνεπώς, δεν χρειάζεται η κυβέρνηση των Σκοπίων να ακολουθήσει την ευρωπαϊκή κουλτούρα, η οποία βασίζεται στους κανόνες δικαίου και στον πολιτισμό του συμβιβασμού. «Όταν επί χρόνια λένε προς την ηγεσία της γείτονος ότι δεν χρειάζεται να συμβιβαστούν γιατί θα πιεστεί η Ελλάδα, τότε στην εξωτερική της πολιτική [η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ] μαθαίνει ότι δε χρειάζονται συμβιβασμοί», είπε ο Ν. Κοτζιάς. «Όταν στη συνέχεια της μαθαίνουν - παρά τις ελληνικές δημιουργικές παρεμβάσεις πριν από δεκαπέντε έτη - ότι δε χρειάζεται να προχωρούν σε συμβιβασμούς προς το αλβανικό στοιχείο, διότι ο ξένος παράγοντας θα πιέσει τα αλβανικά κόμματα, είναι φυσικό η διευθύνουσα αυτή ομάδα να καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δε χρειάζεται να κάνει συμβιβασμούς ούτε έναντι της αντιπολίτευσής της. Συνεπώς, η έλλειψη πολιτικής κουλτούρας, πολιτισμού και δέσμευσης στους κανόνες δικαίου είναι αποτέλεσμα του ότι κάποιοι τους κακόμαθαν».
Η δεύτερη παρατήρηση που έκανε ο υπουργός αφορά στις διάφορες μορφοποιημένες συνεργασίες υποστήριξης της ΠΓΔΜ ανάμεσα σε κράτη μέλη της Ε.Ε., στις οποίες όμως δεν συμμετέχει κανένα από τα τρία βαλκανικά κράτη μέλη της Ε.Ε., δηλαδή η Ρουμανία, η Βουλγαρία, και η Ελλάδα. «Αυτό δεν συνάδει με τους κανόνες οικοδόμησης της Ε.Ε., με τις προβλέψεις των Συνθηκών, αλλά ούτε και με το σχέδιο που είχαμε στο παρελθόν περί ενός Συντάγματος για την Ευρωπαϊκή Ένωση», σχολίασε ο Νίκος Κοτζιάς.
Οπως φάνηκε πάντως στη συνέχεια, δεν «κακόμαθαν» μόνο κάποιες μεμονωμένες χώρες, αλλά και μεγάλοι διεθνείς οργανισμοί όπως το ΝΑΤΟ. Την Τρίτη, την επομένη της έναρξης των εργασιών του συμβουλίου και της συνέντευξης τύπου που παραχώρησε ο Ν. Κοτζιάς, ο γ.γ. Του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ αποκαλούσε την ΠΓΔΜ με το όνομα «Μακεδονία» και μάλιστα όχι μία, αλλά τέσσερεις φορές. «Το πιο σημαντικό είναι να αποφευχθεί η κλιμάκωση της κρίσης στη "Μακεδονία"», δήλωσε μεταξύ άλλων ο κ. Στόλτενμπεργκ προσερχόμενος στο συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την άμεση αντίδραση της ελληνικής αντιπροσωπείας στην κοινή συνεδρίαση των υπουργών εξωτερικών και άμυνας της ΕΕ, ενώ αναμένεται να σταλεί και επίσημη αποστολή από το μόνιμο αντιπρόσωπο της χώρας μας στο ΝΑΤΟ.
Πολύ ορθά, η νέα εξωτερική πολιτική που εγκαινίασε ο Νίκος Κοτζιάς δεν αφήνει τίποτα να «πέσει κάτω». Το απέδειξε, άλλωστε, από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τα καθήκοντά του όταν παρακούοντας τις διάφορες Κασσάνδρες άσκησε βέτο στην επέκταση των κυρώσεων της ΕΕ προς τη Ρωσία χωρίς την προηγούμενη σύμφωνη γνώμη της Ελλάδας και τελικά δικαιώθηκε. Σε μια πολύ δύσκολη οικονομική συγκυρία για τη χώρα και με δεδομένο το ευρύτερο εύθραυστο γεωπολιτικό περιβάλλον, μια εξωτερική πολιτική που διεκδικεί, προβάλλει θέσεις, καταθέτει προτάσεις κι επιχειρεί να τακτοποιήσει εκκρεμότητες ετών, μόνο σε καλό μπορεί να βγει.