Εξοντωτικά για μαθητές και εκπαιδευτικούς τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών

Απαιτητικά αναλυτικά προγράμματα σπουδών τόσο για μαθητές όσο και για εκπαιδευτικούς έχουν ανακοινωθεί σε ορισμένα μαθήματα ειδικά της ...

Απαιτητικά αναλυτικά προγράμματα σπουδών τόσο για μαθητές όσο και για εκπαιδευτικούς έχουν ανακοινωθεί σε ορισμένα μαθήματα ειδικά της Γ Λυκείου όπως έχουν ενημερώσει το news.gr εκπαιδευτικοί δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης. 

Σε μαθήματα όπως είναι αυτά των Μαθηματικών και τη Χημείας στην ουσία « τμήματα ύλης πανεπιστημιακών σχολών θετικών επιστημών κατεβαίνουν στο λύκειο και θα διδαχθούν για πρώτη φορά». Παράλληλα σημαντική επέκταση της ύλης έχουμε στη Φυσική, στα Αρχαία όπου  εισάγονται νέα κείμενα, στην Ιστορία και σε άλλα μαθήματα. 

Φαίνεται ότι η κατακόρυφη αύξηση των ωρών διδασκαλίας των μαθημάτων κατεύθυνσης λειτούργησε καθοριστικά για τη συγγραφή των νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων. Για παράδειγμα το μάθημα των Αρχαίων Κατεύθυνσης στη Γ Λυκείου θα διδάσκεται το νέο έτος 10 ώρες αντί των 5 ωρών που ισχύουν φέτος.

Μάλιστα εισάγονται κείμενα στα αρχαία όπου πολλοί εκπαιδευτικοί της ειδικότητας των φιλολόγων δεν τα έχουν διδαχθεί στο πανεπιστήμιο οπότε γίνεται αντιληπτό ότι θα συναντήσουν δυσκολίες στη διδασκαλία τους ενώ απαιτείται καθοδήγηση από τους σχολικούς συμβούλους. 

Ο όγκος τη ύλης αποτελεί εδώ και χρόνια ένα μόνιμο πρόβλημα των εκπαιδευτικών και στις δυο βαθμίδες εκπαίδευσης που πρέπει με τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα να αντιμετωπιστεί και όχι να επιδεινωθεί. 

Ενδιαφέρον έχει να δούμε τι ανέφερε σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου στην ιστοσελίδα του διαλόγου για τη μεταρρύθμιση στη δημόσια εκπαίδευση το 2010: 

"Το βαρυφορτωμένο με ύλη αναλυτικό πρόγραμμα περιορίζει τον παιδαγωγικό ρόλο του εκπαιδευτικού, ο οποίος τρέχει «να καλύψει την ύλη» χωρίς να μπορεί να ασκήσει την παιδαγωγική του αυτονομία για την οργάνωση διαφοροποιημένης διδασκαλίας και διδασκαλίας που καταλήγει σε μάθηση για όλους τους μαθητές. Αντίθετα ένα συνοπτικό αναλυτικό πρόγραμμα υποστηρίζει την «τάξη – εργαστήριο ζωής» και επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να αναλάβει τις πρωτοβουλίες και τις παιδαγωγικές παρεμβάσεις που χρειάζονται για ποιοτική και αποτελεσματική διδασκαλία. Επομένως, βασική αρχή ανάπτυξης των αναλυτικών προγραμμάτων είναι η Συνοπτικότητά τους, που αναφέρεται στην ποσότητα, το φόρτο των ειδών μάθησης που περιλαμβάνει, σε σχέση με το διαθέσιμο χρόνο διδασκαλίας και σε σχέση με όλες τις δραστηριότητες, πέρα από το πρόγραμμα που αναλαμβάνει ο εκπαιδευτικός και το σχολείο. 

Το αναλυτικό πρόγραμμα πρέπει επίσης να χαρακτηρίζεται από Ισορροπία στα είδη μάθησης που καλλιεργεί. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο δεν πρέπει να είναι ετεροβαρές, να στοχεύει δηλαδή μόνο στην γνώση- πληροφορία, για να μπορεί να επιτυγχάνει την ολόπλευρη ανάπτυξη του μαθητής. Πρέπει, ακόμη να χαρακτηρίζεται από Συνοχή, δηλαδή όλα τα δομικά του χαρακτηριστικά (στόχοι, μεθοδολογία, περιεχόμενο και αξιολόγηση) να συμβάλλουν στην επίτευξη του γενικού σκοπού, καθώς και από Συνέπεια, δηλαδή στενή σχέση μεταξύ των διαφόρων συστατικών/δομικών στοιχείων ενός προγράμματος, ούτως ώστε οι σκοποί να προκύπτουν από τη φιλοσοφία, η μεθοδολογία να στηρίζει την επίτευξη των στόχων και διαδικασιών, η αξιολόγηση την επίτευξη των στόχων. Τέλος, ένα ποιοτικό αναλυτικό πρόγραμμα πρέπει να είναι Αποτελεσματικό, με την έννοια ότι αυτό που περιέχει ως προσδοκώμενα αποτελέσματα (σκοποί, στόχοι και διαδικασίες) μπορούν να μετρηθούν/ τεκμηριωθούν ως αποτελέσματα της διδασκαλίας-μάθησης, χωρίς βέβαια αυτό να αγνοεί ότι το κλειδί για την αποτελεσματικότητα παραμένει πάντοτε ο εκπαιδευτικός". 

Στην Κύπρο τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών μετά από απόφαση της Επιτροπής Διαμόρφωσης των Αναλυτικών Προγραμμάτων (Ε.Δ.Α.Π), δόθηκαν στη δημοσιότητα με στόχο να μελετηθούν από το σύνολο της κοινωνίας και να εκφραστούν απόψεις για συμπλήρωση, διόρθωση και βελτίωσή τους. 

Μετά το τέλος του δημόσιου διαλόγου, ο οποίος έληξε επίσημα στις 30 Απριλίου 2010, η Ε.Δ.Α.Π. απέστειλε όλες τις απόψεις που κατατέθηκαν πίσω στις 21 Επιτροπές και τους ζήτησε, αφού λάβουν υπόψη τα όσα ειπώθηκαν, να διορθώσουν, συμπληρώσουν και βελτιώσουν τα νέα Προγράμματα Σπουδών. 

Πέραν από τις διάφορες απόψεις που κατατέθηκαν η Ε.Δ.Α.Π. απέστειλε στις Επιτροπές και τις παρατηρήσεις τριών συμβουλευτικών επιτροπών οι οποίες αξιολόγησαν τα νέα Προγράμματα Σπουδών με κριτήρια το φύλο και τον πολιτισμό, την ενσωμάτωση των Τ.Π.Ε και την ειδική/ ενιαία εκπαίδευση. Τα τελικά Προγράμματα Σπουδών, όπως τελικά διαμορφώθηκαν από τις 21 Επιτροπές στη νέα, πιο πλήρη μορφή τους, παραδόθηκαν στον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού τον Αύγουστο του 2010 και στη συνέχεια αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του Υπουργείου στη διεύθυνση «http://www.moec.gov.cy – ΝΕΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ». 

Στην Ελλάδα τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών μετά από μια διαδικασία που επικρίθηκε από την ΟΛΜΕ ως προς την παραλαβή τους πήραν αριθμό ΦΕΚ και δημοσιεύτηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως με εφαρμογή από το σχολικό έτος 2015-16. Δε δόθηκαν στη δημοσιότητα προκειμένου να καταθέσουν την απόψεις τους εκπαιδευτικοί , γονείς όπως έγινε στην Κύπρο μάλιστα σε ανακοίνωσή της η ΟΛΜΕ τόνιζε μεταξύ των άλλων ότι κακοποιείται βάναυσα κάθε έννοια δημοκρατικού διαλόγου, με τους καθ’ ύλην αρμόδιους εκπαιδευτικούς φορείς, όπως είναι οι οργανώσεις των εκπαιδευτικών και οι επιστημονικές ενώσεις, να τίθενται για μια ακόμα φορά στο περιθώριο. 

Ο Πρόεδρος της ΟΛΜΕ είχε δηλώσει στο news.gr ότι  η επιτροπή που συγκροτήθηκε δεν είχε το επιστημονικό κύρος να ελέγξει τα Αναλυτικά Προγράμματα καθώς δεν πρόκειται για επιτροπές κατά μάθημα οι οποίες καταργήθηκαν. 

Το ΙΕΠ αιτιολόγησε την κίνησή του αυτή αναφέροντας ότι η  μη τήρηση του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος της ως άνω Πράξης θα έχει ως συνέπεια: 

α) να μην υπάρχει το αναγκαίο διδακτικό υλικό για τη Γ’ Τάξη Γενικού Λυκείου για την επόμενη σχολική χρονιά 2015-2016 και 

β) τη ματαίωση όλης της Πράξης «Νέο Σχολείο-Νέο Πρόγραμμα Σπουδών» που, πέραν των άλλων, οδηγεί σε καταλογισμό του συνόλου των δαπανών για παραδοτέα που έχουν ολοκληρωθεί στον κρατικό προϋπολογισμό. 

Το ΙΕΠ υπογράμμιζε ότι όλα τα ανωτέρω όφειλαν να έχουν ολοκληρωθεί εντός συγκεκριμένων προθεσμιών, επειδή έπεται διεθνής διαγωνισμός για τη συγγραφή όλων των βιβλίων και των τριών τάξεων του Γενικού Λυκείου, ο οποίος απαιτεί τουλάχιστον οκτώ (08) μήνες για την ολοκλήρωσή του, ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος συγγραφής από εξωτερικούς αναδόχους. 

Με την ολοκλήρωση του διαγωνισμού τα βιβλία αυτά πρέπει να παραδοθούν στο Ι.Ε.Π., να αξιολογηθούν και στη συνέχεια να εγκριθούν και να αποπληρωθούν το αργότερο μέχρι τις 31-12-2015. Επιπλέον, πρέπει έγκαιρα να παραχθεί, να εκτυπωθεί και να σταλεί στα σχολεία το αναγκαίο διδακτικό υλικό για τη Γ’ Τάξη Γενικού Λυκείου για το σχολικό έτος 2015-2016. 

Τα χρονικά περιθώρια στενεύουν για τη συγγραφή των βιβλίων καθώς πλέον το χρονικό διάστημα που απομένει μέχρι την έναρξη του σχολικού έτους 2015-16 έχει περιοριστεί στους 7 μήνες. 

Παράγοντες του υπουργείου Παιδείας δήλωσαν στο news.gr ότι «παγώνουν» τα προγράμματα σπουδών που ανακοινώθηκαν πριν τις εκλογές. Nα σημειώσουμε ότι σε συνάντηση που είχε η Βουλευτής  κ. Ξουλίδου με τον Αναπληρωτή υπουργό κ. Κουράκη ειπώθηκε μεταξύ των άλλων ότι πρέπει να συσταθούν άμεσα επιστημονικές ομάδες για την επανεξέταση της ύλης και τη συγγραφή νέων βιβλίων. 

Πιθανή λοιπόν είναι η επανεξέταση των προγραμμάτων σπουδών που θα προηγηθεί της συγγραφής των νέων βιβλίων. 

Καλόγηρος Βασίλειος