Μετά την «απομυθοποίηση» του Grexit…

Γράφει ο Δ. Τρικεριώτης Όταν οι περισσότεροι Έλληνες δηλώνουν ότι δεν θεωρούν πιθανή την έξοδο της χώρας  από την ζώνη του ευ...

Γράφει ο Δ. Τρικεριώτης

Όταν οι περισσότεροι Έλληνες δηλώνουν ότι δεν θεωρούν πιθανή την έξοδο της χώρας  από την ζώνη του ευρώ, αν κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ τις εκλογές, τότε μπορούμε να μιλούμε για την μια όψη της «απομυθοποίησης» του Grexit στη συνείδηση του πολίτη. Η άλλη όψη αφορά τα «δεινά», που θα μπορούσε αυτό να συμβολίζει ότι θα επέλθουν στην ζωή του. Αλλά και εδώ η δημοσκόπηση δείχνει ότι ο φόβος και η αγωνία για το μέλλον υστερούν σε σχέση με την οργή και την αγανάκτηση για το παρόν και το κυριότερο σε σχέση με την ελπίδα και την προσδοκία για το μέλλον. Τι είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα; Τι συμβαίνει;

Η ιστορία είναι γνωστή. Ενώ οι εταίροι είχαν δεσμευτεί ότι θα ανοίξει η συζήτηση για το ελληνικό χρέος, πάτησαν πάνω στην μεταρρυθμιστική αδράνεια Σαμαρά-Βενιζέλου, λόγω πολιτικού κόστους, και τελικά το λερναίο και λογικά μη βιώσιμο χρέος εχρήσθη βιώσιμο αρκεί να εξυπηρετείται επ΄αόριστον κάνοντας όμως την ζωή της πλειονότητας των Ελλήνων αβίωτη και την δυνατότητα ανάκαμψης της χώρας όνειρο απατηλό.

Και ενώ μετά το 2012 η τράπουλα έδειχνε να έχει μοιραστεί, από τους δανειστές στους κυβερνώντες και από αυτούς στους διαπλεκόμενους ένοικους και συγκάτοικους της εξουσίας, με μοναδικά κριτήρια την εξασφάλιση των δανεικών και την ασυλία των «εισπρακτόρων», σε αυτό το όμορφα σιγυρισμένο σκηνικό εμφανίστηκε ενισχυμένος ο παίχτης ΣΥΡΙΖΑ, αν όχι με την δύναμη να ξαναμοιράσει την τράπουλα, τουλάχιστον σίγουρα να την ανακατέψει.

Αυτή είναι η εικόνα που παρουσιάζεται στα ξένα μέσα ενημέρωσης και τις δηλώσεις ξένων αξιωματούχων. Ότι δηλαδή η πολιτική σταθερότητα, ως εγγυητής του παραπάνω σκηνικού, που κρατιόταν με νύχια και με δόντια από το 2012 μέχρι σήμερα, αμφισβητείται πάλι στην χώρα.

Και παρότι οι ίδιοι οι εταίροι είχαν δεσμευτεί για την ελάφρυνση του χρέους, τοποθετούνται σήμερα κυρίως στο αρνητικό σενάριο, δηλαδή στο ενδεχόμενο να αμφισβητηθεί συνολικά στην πράξη η πολιτική της λιτότητας στην Ελλάδα και όχι στο ενδεχόμενο να βρεθεί μια μέση λύση στο αδιέξοδο πολιτικής λογικής που σαρώνει την χώρα: πιο φτωχοί, που ολοένα φτωχαίνουν να πληρώνουν στο ακέραιο πλουσιότερους, που ολοένα και δυναμώνουν από την αδυναμία των οφειλετών τους.

Και τοποθετούνται στο αρνητικό σενάριο γιατί πιστεύουν ότι έτσι μπορούν να φοβίσουν για ένα χειρότερο αύριο τον οφειλέτη τους, που βέβαια στην πραγματικότητα δεν είναι άλλος από τον μέσο Έλληνα πολίτη, έτσι ώστε εκείνος να αποδεχθεί να συνεχίσει να φορτώνεται, πάντα ανισοβαρώς, τα παλιά και νέα χρέη του κράτους και από πλάι να συσσωρεύει τα δικά του. Αλλά σήμερα δεν είναι όπως το 2012.

Τότε ο φόβος της πιθανής μεγαλύτερης απώλειας ήταν πιο δυνατός από την βαθιά αίσθηση της ανάγκης για αλλαγή των πραγμάτων, που σήμερα υπερισχύει. Αυτό που μεσολάβησε ήταν μια πραγματικότητα, που τα βιώματά της μπορεί να μην νίκησαν τον σχετικό φόβο, αλλάεξοικείωσαν περισσότερο τον Έλληνα μικρομεσαίο πολίτη στην ανασφάλεια, την στέρηση και την αβεβαιότητα.

Το άγνωστο φοβίζει αν πράγματι εμφανίζεται σαν τέτοιο στη συνείδηση του συντηρητικού ή του εκφοβιζόμενου ανθρώπου. Επίσης ο φόβος για το άγνωστο εκλογικεύεται και διαχειρίζεται όταν αυτό συνειδητοποιηθεί σαν αναγκαίο, όπως άλλωστε συμβαίνει στην καθημερινή ζωή.

Η εξοικείωση με την υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου δεν σημαίνει ότι χαμήλωσαν οι προσδοκίες για καλύτερες μέρες, αλλά ότι προχώρησε η μέση κοινωνική συνείδηση ένα βήμα πιο μπροστά από την πολιτική συνείδηση των κυβερνώντων, αφού στο ίδιο χρονικό διάστημα, οι ένοικοι και οι συγκάτοικοι της πολιτικής εξουσίας συνέχισαν αλώβητοι να ζουν στο βιοτικό επίπεδο του 2009.

Και έτσι, όποτε αισθάνονται ότι απειλούνται, αντιδρούν με τον ίδιο πάντα τρόπο: να εκφοβίσουν με αυτό, που, όμως στην πραγματικότητα πια, φοβίζει μόνο τους ίδιους.

Και αν στην Ελλάδα ο φόβος της εξουσίας είναι μόνο για την απώλειά της, στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο είναι κάτι βαθύτερο και πιο σημαντικό. Είναι ο φόβος για την ενότητα της Ευρώπης, ο φόβος για την τύχη του ευρώ.

Η συζήτηση αφορά το τι είναι το πλέον σύμφορο κυρίως για την Γερμανία και κατ΄επέκταση για την Ευρώπη: κούρεμα του Ελληνικού χρέους, αλλά και πιθανά άλλων, ή πίεση για έξοδο της χώρας από το ευρώ, που όμως θα μπορούσε να αποβεί πιο δαπανηρή και να εξελιχθεί πολιτικά πιο απρόβλεπτη;

Το ενδεχόμενο ΣΥΡΙΖΑ άνοιξε πάλι την συζήτηση. Όχι στενά του Grexit, αλλά με αφορμή αυτό, ένα ζήτημα που διαρκώς αναβάλλεται: το ζήτημα της ενότητας και της προοπτικής της Ευρωπαϊκής οικογένειας, παρότι η ηγεσία της αποφεύγει να αντιμετωπίσει με αποφασιστικό τρόπο τα προβλήματά της.

Στο εξωτερικό πολλοί αντιλαμβάνονται ότι το 2015 μπορεί να είναι χρονιά ανατροπών και πολιτικών ανακατατάξεων στην Ευρώπη, που ενδεχομένως να επηρεάσουν και τις αποφάσεις για τη δομή και το μέλλον της.

Στο εσωτερικό, όλο και περισσότεροι, αντιλαμβάνονται ότι αυτά που υπόσχονται οι πολιτικοί δεν μπορούν να εφαρμοστούν αν δεν δημιουργηθούν οι θεσμοί ώστε να καταπολεμηθούν τόσο οι νοοτροπίες υπερπλουτισμού των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων, όσο και οι πελατειακές συνήθειες των κατώτερων στρωμάτων.

Η γενική αίσθηση που διαχέεται στην ατμόσφαιρα έχει κάτι από τον νόμο του Stein, που λέει «αν κάτι δεν μπορεί να συνεχιστεί για πάντα, θα σταματήσει», εννοώντας ότι ούτως ή άλλως έρχεται κάποια στιγμή που αυτό το κάτι τερματίζεται χωρίς να χρειαστεί να γίνει τίποτε επιπλέον. Κάποιοι θα μπορούσαν να βάλουν, στην θέση του «κάτι» του Stein, το ευρώ. Κάποιοι άλλοι – και με αυτούς συμφωνώ – να βάλουν την υπομονή και την ανεκτικότητα των πολιτών.

Και σε μια τέτοια ατμόσφαιρα, μια δημοκρατική Ελλάδα και μια δημοκρατική Ευρώπη δεν μπορούν παρά να προσαρμοστούν. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Ειδικά μετά την «απομυθοποίηση» του Grexit.