Τι μπορούμε να μάθουμε από τις μαζικές εξαφανίσεις

Από τον αστεροειδή που προκάλεσε τον αφανισμό των δεινοσαύρων μέχρι τα υπερηφαίστεια που εξαφάνισαν το 90% των ειδών που ζούσαν...

Από τον αστεροειδή που προκάλεσε τον αφανισμό των δεινοσαύρων μέχρι τα υπερηφαίστεια που εξαφάνισαν το 90% των ειδών που ζούσαν στον πλανήτη, μαζικές εξαφανίσεις έχουν συντελεστεί αρκετές φορές καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστoρίας της Γης.

Κι αν οι άνθρωποι δεν προσέξουν… τότε ο πλανήτης μάλλον οδεύει για άλλη μία μαζική εξαφάνιση.

«Η τελική μοίρα κάθε είδους είναι να εξαφανιστεί» ανέφερε ο παλαιοντολόγος από το πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια, Anthony Barnosky, μιλώντας στο Live Science.

Αστεροειδείς και ηφαίστεια

Οι δεινόσαυροι εξαφανίστηκαν από προσώπου Γης όταν ένας τεράστιος αστεροειδής ή κομήτης κατέπεσε στη Γη, στον (σημερινό) Κόλπο του Μεξικού πριν από περίπου 66 εκατ. χρόνια, προκαλώντας πυρκαγιές και την έκλυση θείου και τέφρας στην ατμόσφαιρα, «μπλοκάροντας» τον Ήλιο.

Το γεγονός αυτό οδήγησε στον αφανισμό του 71-81% των ειδών που ζούσαν τότε στη Γη, ωστόσο ορισμένοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο πληθυσμός των δεινοσαύρων είχε ήδη αρχίσει να φθίνει μερικά εκατομμύρια χρόνια πριν.

Πριν από το «βασίλειο» των δεινοσαύρων, είχε συντελεστεί μία ακόμη μαζική εξαφάνιση, προς το τέλος της Πέρμιας Εποχής, πριν από 252 εκατ. χρόνια.

Αυτή προκλήθηκε από μαζικές εκρήξεις ηφαιστείων, με αποτέλεσμα μια έκταση, σαν αυτή που καταλαμβάνουν οι σημερινές ΗΠΑ, να θαφτεί κάτω από 305 μέτρα λάβας, αλλάζοντας τη χημεία της ατμόσφαιρας και των ωκεανών. Τότε, εξαφανίστηκε το 97% των ειδών που ζούσαν στη Γη.

Οι επιστήμονες εξακολουθούν να μη συμφωνούν στο τι προκάλεσε τις τρεις άλλες μαζικές εξαφανίσεις –τέλος Ορδοβίκιας περιόδου (440 εκατ. χρόνια πριν), ύστερη Δεβόνια περίοδος (375-359 εκατ. χρόνια πριν) και ύστερη Τριασική περίοδο (201 εκατ. χρόνια πριν).

Κι ενώ και τα τρία αυτά γεγονότα προκλήθηκαν από διαφορετικές αιτίες, όλα μοιράζονται μερικά «κοινά χαρακτηριστικά» (αλλαγές στο κλίμα και στη χημεία της ατμόσφαιρας), εξήγησε ο καθηγητής.

«Αυτές οι αλλαγές ήταν πολύ απότομες, συγκριτικά με αυτό που ήταν φυσιολογικό για την κάθε εποχή. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στις μέρες μας. Είναι ξεκάθαρο ότι βρισκόμαστε στα προκαταρκτικά στάδια μιας 6ης μαζικής εξαφάνισης» είπε χαρακτηριστικά.

Η ώρα της αλλαγής

Οι άνθρωποι έχουν εξαφανίσει το μισό πληθυσμό της παγκόσμιας άγριας ζωής τα τελευταία 40 χρόνια και έχουν ψαρέψει το 90% των μεγάλων ψαριών του πλανήτη, είπε ακόμη ο ίδιος.

«Αν συνεχίσουμε με τον ίδιο ρυθμό, είμαστε καταδικασμένοι να δούμε την απώλεια του 75% των ειδών που ζουν στη Γη μέσα σε λίγους αιώνες… αν όχι νωρίτερα» πρόσθεσε.

Ο Barnosky δεν πιστεύει ότι ο άνθρωπος θα εξαφανιστεί, ως αποτέλεσμα του τρόπου που ζει, αλλά ότι ο παρών τρόπος ζωής του ανθρώπου δεν θα επιβιώσει.

Η ανθρωπότητα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό σε άλλα είδη και, η απώλειά τους θα μπορούσε να οδηγήσει σε κοινωνικές και οικονομικές συγκρούσεις.

Επιπλέον, όταν συντελείται μια μαζική εξαφάνιση, καταρρέει η βιοποικιλότητα και χρειάζεται να περάσουν εκατοντάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια μέχρι να επανέλθουν τα οικοσυστήματα.

Όμως υπάρχει ακόμη ελπίδα.

Τα τελευταία 12.000 χρόνια έχει εξαφανιστεί το 1% των ειδών του πλανήτη. Και σε αντίθεση με τους δεινόσαυρους, «ο άνθρωπος μπορεί να δει τη μαζική εξαφάνιση να έρχεται και μπορεί να την αποτρέψει» δήλωσε από την πλευρά του ο βιολόγος από το πανεπιστήμιο Μάντισον-Ουισκόνσιν, Sean Carroll.

Ο Barnosky συμφωνεί. «Το μεγαλύτερο μέρος αυτών που πρέπει να σωθούν εξακολουθούν να υπάρχουν, όμως πρέπει να αλλάξουμε την προσέγγισή μας».

Πρώτα απ’ όλα, η κοινωνία πρέπει να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή, η οποία υποβάλλει πολλά είδη σε καταστάσεις που δεν είχαν αντιμετωπίσει ποτέ ξανά.

Δεύτερον, οι άνθρωποι πρέπει να σταματήσουν να μετατρέπουν τα ζωικά ενδιαιτήματα, έτσι ώστε να καλύπτουν τις δικές τους ανάγκες. Ήδη, ο άνθρωπος έχει μετατρέψει περίπου το μισό πλανήτη, έτσι ώστε να συντηρεί το είδος του, κυρίως μέσα από τις διάφορες γεωργικές χρήσεις.

Τέλος, οι άνθρωποι πρέπει να αρχίσουν να σκέφτονται την οικονομική αξία της Φύσης.

«Πρέπει να δούμε τη Φύση ως έναν επενδυτικό λογαριασμό, όπου δεν αγγίζουμε το αρχικό κεφάλαιο και ζούμε από τους τόκους» κατέληξε ο Barnosky.