Τι προβλέπεται νομικά μέχρι την εκλογή νέου Προέδρου Δημοκρατίας

Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης  Δικηγόρος Αθηνών Tο διάταγμα διάλυσης της Bουλής, προσυπογραμμένο από τοYπουργικό Συμβούλιο, π...

Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης
 Δικηγόρος Αθηνών

Tο διάταγμα διάλυσης της Bουλής, προσυπογραμμένο από τοYπουργικό Συμβούλιο, πρέπει να περιλαμβάνει συγχρόνως την προκήρυξη εκλογών μέσα σε τριάντα ημέρες και τη σύγκληση της νέας Bουλής μέσα σε άλλες τριάντα ημέρες από τις εκλογές. Σύμφωνα με τη σχετική ελληνική νομοθεσία, όπως ισχύει σήμερα, η προεκλογική περίοδος για τις βουλευτικές εκλογές αρχίζει με την δημοσίευση του διατάγματος της διάλυσης της βουλής .Όλοι οι Γραμματείς της κυβέρνησης, έχουν κώλυμα εκλογιμότητας εφόσον δεν παραιτηθούν 18 μήνες πριν τον προγραμματισμένο χρόνο των εκλογών, δηλαδή τον Ιούνιο του 2016.Η σημερινή κυβέρνηση αποτελείται από δύο κόμματα και άρα πρέπει να συμπέσουν τα συμφέροντά τους και να ζητήσουν από κοινού τη διάλυση της Βουλής.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 30 του Συντάγματος είναι ο ρυθμιστής του Πολιτεύματος. Επίσης σύμφωνα με τις διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 26 του Συντάγματος, που αφορά στο σκληρό πυρήνα της συνταγματικής τάξης, η νομοθετική λειτουργία διασταυρώνεται με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όπως επίσης διασταυρώνεται και η εκτελεστική λειτουργία με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ως εκ τούτου η συνταγματική τάξη επιβάλει ώστε η ανάδειξη του Προέδρου της Δημοκρατίας να λαμβάνει χώρα με τη μεγαλύτερη δυνατή πλειοψηφία του Κοινοβουλίου.Σε διαφορετική περίπτωση ο Πρόεδρος μπορεί να εκλέγεται ακόμη και με τη σχετική πλειοψηφία που καθορίζουν οι πρόνοιες του Συντάγματος, από Βουλή όμως που έχει χρονικώς άμεση, δηλαδή νωπή νομιμοποίηση από το Εκλογικό Σώμα.
Η δεύτερη θητεία του νυν προέδρου της Δημοκρατίας,λήγει τον προσεχή Φεβρουάριο του 2015.Το αργότερο μέχρι 12-2-2015 μπορούν να αρχίσουν οι διαδικασίες για την εκλογή του προέδρου της Δημοκρατίας.Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας δύναται να κριθεί εν ανάγκη και στην τρίτη ψηφοφορία.Αν δεν επιτευχθεί ούτε και στην τρίτη ψηφοφορία η αυξημένη αυτή πλειοψηφία, η Βουλή διαλύεται μέσα σε δέκα ημέρες από την ψηφοφορία, και προκηρύσσεται εκλογή για ανάδειξη νέας Βουλής.Η υπάρχουσα κυβέρνηση παραμένει μέχρι την εκλογή νέας Κυβερνήσεως .Αν η Βουλή έχει διαλυθεί με οποιονδήποτε τρόπο, η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας αναβάλλεται ώσπου να συγκροτηθεί σε σώμα η νέα Βουλή και μέσα σε είκοσι ημέρες, το αργότερο, από τη συγκρότησή της.Οπότε, ο ήδη Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξακολουθεί να ασκεί τα καθήκοντά του και μετά τη λήξη της θητείας του ώσπου να αναδειχθεί νέος Πρόεδρος.

Οι προφυλακισμένοι βουλευτές της Χρυσής Αυγής,διατηρούν την ιδιότητα του βουλευτή, μέχρι να υπάρξει δίκη και καταδίκη με αμετάκλητη δικαστική απόφαση για στέρηση των πολιτικών τους δικαιωμάτων, οπότε εκπίπτουν οι βουλευτές από το αξίωμά τους.Τυπικά όμως,δεν θα μπορούν να ψηφίζουν, εφόσον είναι κρατούμενοι.Οπότε,θα ζητήσουν άδεια της βουλής και της εισαγγελίας,για να παραστούν στο κοινοβούλιο και να συμμετάσχουν στην ψηφοφορία(είναι προφυλακισμένοι κι όχι καταδικασμένοι). Για την εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας,υπολογίζεται ο συνολικός αριθμός των βουλευτών και όχι οι παρόντες.
Συνήθως ένα μήνα πριν λήξει η θητεία του εν ενεργεία Προέδρου της Δημοκρατίας συγκαλείται από τον Πρόεδρο της Βουλής συνεδρίασή της με σκοπό την εκλογή του διαδόχου του. Η ψηφοφορία γίνεται ονομαστικά, ψηφίζουν όλοι οι βουλευτές και δεν προηγείται συζήτηση. Αν και τους υποψηφίους τους προτείνουν οι κοινοβουλευτικές ομάδες, ψήφοι υπέρ προσώπων που δεν έχουν προταθεί δεν θεωρούνται άκυρες, εκτός από την 6η ψηφοφορία που θεωρούνται έγκυρες μόνο οι ψήφοι μεταξύ των δύο επικρατεστέρων (βλ. παρακάτω). Πρόεδρος εκλέγεται αυτός που στην πρώτη ψηφοφορία θα συγκεντρώσει τα 2/3 του συνόλου των βουλευτών (200 έδρες). Σε περίπτωση που δεν υπάρξει αποτέλεσμα επαναλαμβάνεται η ψηφοφορία μετά από πέντε μέρες και, αν και πάλι δεν επιτευχθεί αποτέλεσμα, πραγματοποιείται τρίτη ψηφοφορία, πάλι μετά από πέντε μέρες, αλλά αυτή τη φορά απαιτείται πλειοψηφία των 3/5 του συνόλου των βουλευτών (180 έδρες). Αν και πάλι δεν εκλεγεί κάποιος, η Βουλή διαλύεται μέσα σε δέκα μέρες και προκηρύσσονται εκλογές. Δεν απαιτείται η προσυπογραφή του Διατάγματος για την διάλυση της Βουλής από τον Πρωθυπουργό.

Μετά το πέρας των εκλογών, η Βουλή συνέρχεται αμέσως και διεξάγει νέα ψηφοφορία στην οποία απαιτείται αρχικά πλειοψηφία των 3/5 του συνόλου, ήτοι 180 έδρες. Αν δεν επιτευχθεί ούτε αυτή η πλειοψηφία, προβλέπεται πέμπτη ψηφοφορία με την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών, ήτοι 151 έδρες. Στην περίπτωση που δεν αναδειχθεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας ούτε και τότε, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται μεταξύ των δύο επικρατεστέρων, δηλαδή αυτών που συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους και εκλέγεται αυτός που θα συγκεντρώσει τη σχετική πλειοψηφία. Αν οι δύο αυτοί ισοψηφίσουν, τότε πραγματοποιείται κλήρωση.

Η θητεία του Προέδρου της Δημοκρατίας μπορεί να παραταθεί σε περίπτωση πολέμου ή μη εκλογής εγκαίρως νέου Προέδρου. Η αναπλήρωση δε συνιστά λόγο εκλογής νέου Προέδρου και ενεργείται από τον Πρόεδρο της Βουλής, σε περίπτωση δε που αυτή έχει διαλυθεί, από τον Πρόεδρο της τελευταίας Βουλής και, αν αυτός αρνείται ή δεν υπάρχει, από την Κυβέρνηση συλλογικά. Όσο διαρκεί η αναπλήρωση, ο αναπληρωτής Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μπορεί να κάνει χρήση όλων των προεδρικών αρμοδιοτήτων.

Με βάση με το άρθρο 32 παρ. 1 του Συντάγματος «H εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη Bουλή γίνεται.. έναν τουλάχιστο μήνα πριν λήξει η θητεία του εν ενεργεία Προέδρου της Δημοκρατίας….». Σύμφωνα με το άρθρο 33 παρ. 1 «O εκλεγόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναλαμβάνει την άσκηση των καθηκόντων του από την επομένη της ημέρας που έληξε η θητεία του απερχόμενου Προέδρου…». Σύμφωνα με το άρθρο 32 παρ. 3, για την εκλογή ΠτΔ, απαιτούνται 200 βουλευτές. Αν δεν επιτευχθεί αυτή η πλειοψηφία, τότε επαναλαμβάνεται η ψηφοφορία σε 5 μέρες. Αν και πάλι δεν επιτευχθεί αυτή πλειοψηφία, τότε επαναλαμβάνεται η ψηφοφορία σε 5 μέρες, οπότε απαιτούνται μόνο 180 βουλευτές. Αν τέλος, δεν επιτευχθεί ούτε αυτή η πλειοψηφία τότε διαλύεται η Βουλή και γίνονται εκλογές.

Από το συνδυασμό των πιο πάνω άρθρων προκύπτει ότι, η διαδικασία για την εκλογή του ΠτΔ μπορεί να αρχίσει οποτεδήποτε και το αργότερο ένα μήνα πριν από τη λήξη της θητείας του προηγούμενου ΠτΔ. Η τελευταία θητεία του νυν προέδρου άρχισε στις 12 Μαρτίου 2010. Επομένως η διαδικασία για την εκλογή του ΠτΔ πρέπει να αρχίσει το αργότερο 12 Φεβρουαρίου 2015. Ο νέος πρόεδρος θα περιμένει να αναλάβει καθήκοντα μετά τη λήξη της θητείας του νυν προέδρου, ο οποίος εξάλλου μπορεί να παραιτηθεί και νωρίτερα.

Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να εκλεγεί όποιος είναι Έλληνας πολίτης πριν από πέντε τουλάχιστον έτη, έχει από πατέρα ή μητέρα ελληνική καταγωγή, έχει συμπληρώσει το τεσσαρακοστό έτος της ηλικίας του και έχει τη νόμιμη ικανότητα του εκλέγειν.

Τον Μάρτιο του 1986, συμφώνως με το άρθρο 110 του Συντάγματος, ένδεκα άρθρα αναθεωρήθηκαν και ψηφίσθηκε η μεταφορά του κειμένου του Συντάγματος στη δημοτική γλώσσα. Με την αναθεώρηση αυτή οι αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας περιορίσθηκαν σε σημαντικό βαθμό. Παρά την πολιτική και συνταγματική ένταση της περιόδου εκείνης, το αναθεωρημένο Σύνταγμα του 1975/1986, εισάγοντας ένα αμιγώς κοινοβουλευτικό σύστημα διακυβέρνησης.

Ενώ,οι βουλευτές καλούνται να επιλέξουν ως προς το πρόσωπο που θέτει υποψηφιότητα για την θέση του προέδρου της Δημοκρατίας,στην πράξη οι εκάστοτε βουλευτές ακολουθούν την γραμμή που τους υποδεικνύει το κόμμα τους και ενδιαφέρονται για το προσωπικό τους μέλλον(εάν θα επανεκλεγούν ή όχι).