Σταύρος Τσακυράκης: Δεν προβλέπονται γενικές εκλογές αν παραιτηθεί βουλευτής Επικρατείας

Του Σταύρου Τσακυράκη * Μερικοί πιστεύουν ότι η Χρυσή Αυγή μπορεί να προκαλέσει πανελλαδική εκλογική αναμέτρηση με την παραίτηση του βουλ...

Του Σταύρου Τσακυράκη*

Μερικοί πιστεύουν ότι η Χρυσή Αυγή μπορεί να προκαλέσει πανελλαδική εκλογική αναμέτρηση με την παραίτηση του βουλευτή Επικρατείας και την άρνηση όλων όσοι μετείχαν στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας να τον αναπληρώσουν. Στο ενδεχόμενο αυτό, υποστηρίζουν, η αναπλήρωση εκ των πραγμάτων θα γίνει με αναπληρωματική εκλογή σε όλη την επικράτεια. Η άποψη αυτή ουσιαστικά αποδέχεται τον παραλογισμό να μπορεί κάθε κόμμα (όσο μικρό και να είναι αυτό) να προκαλεί, όποτε θέλει, γενική εκλογική αναμέτρηση με το τέχνασμα της παραίτησης των βουλευτών του (εννοείται με έξοδα των φορολογουμένων). Αν ήταν βάσιμη, θα ακύρωνε όλες τις διατάξεις για το πότε μπορούν να προκηρυχθούν γενικές εκλογές και βασικές αρχές της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Στην πραγματικότητα, όμως, η άποψη αυτή δεν έχει κανένα έρεισμα στο Σύνταγμα.

Η συνταγματική διάταξη που προβλέπει αναπληρωματικές εκλογές έχει ως εξής: «Βουλευτική έδρα που κενώθηκε μέσα στο τελευταίο έτος της περιόδου δεν συμπληρώνεται με αναπληρωματική εκλογή, όταν απαιτείται κατά νόμο, εφόσον οι κενές έδρες δεν είναι περισσότερες από το ένα πέμπτο του όλου αριθμού των βουλευτών» (άρθρο 53§2 του Σ). Με άλλα λόγια, αφήνει ελεύθερο τον κοινό νομοθέτη να ρυθμίσει το ζήτημα της αναπληρωματικής εκλογής θέτοντάς του έναν και μόνο περιορισμό: δεν μπορεί να προβλέψει διόλου αναπληρωματικές εκλογές στο τελευταίο έτος της περιόδου, εκτός κι αν οι κενές έδρες είναι περισσότερες του ενός πέμπτου. Πέραν του περιορισμού αυτού, η ευχέρεια του κοινού νομοθέτη είναι μεγάλη. Θα μπορούσε πχ να μην προβλέπει διόλου το ενδεχόμενο αναπληρωματικών εκλογών για κενωθείσες έδρες ή να τις προβλέπει μόνο αν ξεπερνούσαν κάποιον αριθμό ή να γίνονται μια φορά το χρόνο σε συγκεκριμένη ημερομηνία.

Επί πλέον, από την παραπάνω διάταξη συνάγεται ότι δεν χρειάζεται για την ομαλή λειτουργία του πολιτεύματος να είναι ανά πάσα στιγμή ενεργός ο συνολικός αριθμός των βουλευτών που ορίζει ο νόμος. Πρόβλημα λειτουργίας, κατά τον συντακτικό νομοθέτη, μπορεί να προκύψει αν οι κενωθείσες έδρες ξεπερνούν το 1/5.

Ο εκλογικός νόμος που ισχύει προβλέπει αναπληρωματικές εκλογές «στην βουλευτική περιφέρεια, στην οποία κενώθηκαν οι βουλευτικές έδρες». Αυτό σημαίνει ότι, με την ισχύουσα νομοθεσία, αν παραιτηθούν οι βουλευτές της Χρυσής Αυγής σε κάποια περιφέρεια και αρνηθούν οι υπόλοιποι στο ψηφοδέλτιο να τους αναπληρώσουν, πρέπει να προκηρυχθούν αναπληρωματικές εκλογές σε αυτή την περιφέρεια. Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο για την επικράτεια, η οποία δεν είναι ούτε μπορεί να εξομοιωθεί με εκλογική περιφέρεια. Για αυτήν, και ορθά, ο νόμος δεν προβλέπει αναπληρωματική εκλογή. Αν παραιτηθεί ο βουλευτής επικρατείας της Χρυσής Αυγής και αρνηθούν οι υπόλοιποι να τον αναπληρώσουν, η Βουλή θα λειτουργεί κανονικά με ένα μέλος λιγότερο δίχως να χάσει η Βενετιά βελόνι.

Με τεχνάσματα δεν μπορεί η Χρυσή Αυγή να ξεπεράσει την κατακραυγή που έχει ξεσηκωθεί. Αν παραιτηθεί ο βουλευτής επικρατείας, γενική εκλογική αναμέτρηση δεν προβλέπεται και δεν θα γίνει. Αν παραιτηθούν οι βουλευτές στις περιφέρειες και γίνουν αναπληρωματικές εκλογές τότε, έχοντας όλα τα κόμματα απέναντί της, θα μείνει εκτός Βουλής.

*Ο Σταύρος Τσακυράκης είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Aναδημοσίευσε το άρθρο στο προσωπικό του blog από την εφημερίδα «Τα ΝΕΑ».