Η τεχνολογία, η δημόσια διοίκηση και το γνωστό «φακελάκι»

Μήπως ήρθε ο καιρός να δώσουμε ένα τέλος στις αντιλήψεις που καλλιεργούν αδιέξοδα στην πολιτική ζωή του τόπου; Μήπως ήρθε ο καιρός να σ...

Μήπως ήρθε ο καιρός να δώσουμε ένα τέλος στις αντιλήψεις που καλλιεργούν αδιέξοδα στην πολιτική ζωή του τόπου; Μήπως ήρθε ο καιρός να σταματήσουμε τις επιθετικές κριτικές που προσφέρουν εκτόνωση και να προτάξουμε συγκεκριμένες προτάσεις για την επίλυση των χρόνιων παθογενειών που μας τυραννούν;
Μήπως ήρθε ο καιρός να πιστέψουμε στους εαυτούς μας  και να δώσουμε απάντηση στην ευρύτατη αντίληψη που καλλιεργείται, κατά τη γνώμη μου τεχνηέντως και εκ του πονηρού, περί ενός  μοιραίου, αναπόφευκτου και αμετάβλητου εθνικού πεπρωμένου που καθρεπτίζεται στις γνωστές ρήσεις «δεν γίνεται τίποτα σ’ αυτόν τον τόπο/ αυτή είναι η Ελλάδα/ εδώ είναι Ελλάδα».
Ας πάρουμε ως παράδειγμα την περίπτωση της ανομίας  που επικρατεί σε μεγάλη έκταση στον τομέα της δημόσιας διοίκησης. Κοινή διαπίστωση αποτελεί η ύπαρξη:
α) «προσωπικών παραμάγαζων» που μέσω της συναλλαγής με τους πολίτες εξασφαλίζουν οικονομικό ή άλλο προσωπικό όφελος (πχ εφορίες, πολεοδομίες, υγεία, κ.ά.)
β) «χαρτοβασιλείου» που στηρίζει  τον αντιπαραγωγικό και αναχρονιστικό τρόπο δουλειάς, το προσωπικό βόλεμα, την άσκηση εξουσίας στους πολίτες μέσω των δαιδαλωδών διαδικασιών και της πληθώρας άχρηστων προσωπικών εγκριτικών υπογραφών, την ευχέρεια διάκρισης και ιδιαίτερης μεταχείρισης των πολιτών, την εξαίρεση από τους νόμους
γ) συντεχνιακών συμφερόντων που θέτουν συνεχώς τροχοπέδη αποτρέποντας ουσιαστικούς ελέγχους κάθε είδους.
Διαπιστώνουμε ότι η πραγματικότητα μόνο στη σφαίρα της μεταφυσικής δεν κινείται. Το αντίθετο είναι δομημένη με τέτοιον τρόπο ώστε να εξυπηρετεί τα πανθομολογούμενα συμφέροντα ενός πελατειακού συστήματος. Αντί να δαιμονολογούμε γιατί δεν εξοπλίζουμε τον ανθρώπινο παράγοντα με τα μέσα εκείνα που αποδυναμώνουν το ρυθμιστικό ρόλο που τον καθιστά κυρίαρχο στις διοικητικές διαδικασίες; Τι είναι αυτό που κατεξοχήν του  επιτρέπει να υπερβαίνει τα καθήκοντα που του έχουν ανατεθεί; Βασικά η προσωπική συναλλαγή με τον πολίτη. Ωραία. Γιατί λοιπόν δεν αποφασίζουμε να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση με ορθολογιστικό και δίκαιο τρόπο;
Η τεχνολογία ως μέσο καταπολέμησης της διαφθοράς
Η πλήρης χρήση των τεχνολογικών εργαλείων θα στερήσει τη δυνατότητα απόκτησης οποιουδήποτε ιδιοτελούς οφέλους εφόσον η τήρηση ή μη των διαδικασιών, η συμμόρφωση ή μη στους νόμους δεν θα υπόκειται πλέον στην προσωπική δικαιοδοσία του δημοσίου υπαλλήλου.
Η εφαρμογή συστημάτων μηχανοργάνωσης, η δημιουργία εύχρηστων ηλεκτρονικών βάσεων δεδομένων, η διασύνδεση των ηλεκτρονικών συστημάτων με σκοπό τον έλεγχο και την παρακολούθηση, η καταγραφή και δημιουργία ηλεκτρονικών μητρώων, τα ηλεκτρονικά συστήματα εγκρίσεων δαπανών και ανανέωσης επιχορηγήσεων προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα έμπρακτων θετικών αποτελεσμάτων που διευκολύνουν τη λειτουργία της δημόσιας διοικητικής μηχανής υπέρ της κοινωνίας.
Η εφαρμογή της «απρόσωπης» τεχνολογίας ως  αναπόσπαστο εργαλείο στην εκτέλεση των καθημερινών καθηκόντων των δημοσίων υπαλλήλων θα καταστήσει σπανιότερες τις πράξεις διαφθοράς και ανύπαρκτους τους θλιβερούς διαλόγους μεταξύ ανώτατων θεσμικών παραγόντων περί του ύψους του ποσού που περιέχει το «φακελάκι» σε καιρούς οικονομικής κρίσης.
Οι δυνατότητες της τεχνολογίας καθιερώνουν ένα σύγχρονο πλαίσιο λειτουργίας στους δημόσιους φορείς, μακριά από πρακτικές ταλαιπωρίας και εξουσιασμού, ύποπτης συναλλαγής και ανταλλαγμάτων. Αποτρέπουν  τις συνεχείς αναθέσεις στις ίδιες εταιρείες ή πρόσωπα, την κατ’ εξακολούθηση  ευνοϊκή μεταχείριση στον τομέα των προμηθειών, το «σπάσιμο» των δαπανών και τις απευθείας αναθέσεις, και πλείστες όσες «ευκαιρίες» δίνουν τη δυνατότητα τόσο στο χαμηλόβαθμο όσο και στον υψηλόβαθμο δημόσιο υπάλληλο να προσφέρει «δωράκια» στον εαυτό του.
Το μεγαλύτερο όφελος όμως δεν θα προκύψει από την αποφυγή φαινομένων κατασπατάλησης δημοσίου χρήματος και  διαφθοράς αλλά από τη σημαντική παροχή ζωογόνου οξυγόνου στο εργασιακό περιβάλλον  της δημόσιας διοίκησης που θα επιτρέψει σε ένα υγιές, έντιμο και παραγωγικό ανθρώπινο δυναμικό, που αναμφισβήτητα υπάρχει, να δημιουργήσει και να επιτελέσει αναπόσπαστο σε μακροχρόνια βάση τα καθήκοντά του προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.
Η τεχνολογία συνεπικουρεί την πολιτική βούληση για ουσιαστική μεταρρύθμιση με διαχρονικά αποτελέσματα και η χρήση της αποτελεί μια από τις ασφαλέστερες στρατηγικές αναδιάρθρωσης του δημόσιου τομέα. Η επιλογή της στη δημόσια διοίκηση είναι μονόδρομος. Άλλες επιδιωκόμενες στρατηγικές οδηγούν στην ανάπτυξη μιας ανθρωποφαγικής κοινωνίας οργής και μίσους που θα συμπαρασύρει τους πάντες σε έναν πνευματικό και ψυχικό βάλτο.
Από τη δική μας ψύχραιμη ματιά εξαρτάται αν το μέλλον μας θα έχει το χρώμα της αισιοδοξίας.
Κατερίνα Παναγιωτοπούλου

Συντονίστρια του Τομέα Δημόσιας Διοίκησης της ‘’κοινωνίας αξιών’’