Εξαπατημένος, ξεγελασμένος, απομονωμένος...

Στα 82 του γίνεται όργανο ανθρώπων του στενού του κύκλου.   Ηταν ανέκαθεν πολυλογάς. Και έτι περισσότερο: ως καγκελάριος ο Χέλμουτ...

Στα 82 του γίνεται όργανο ανθρώπων του στενού του κύκλου.

 

Ηταν ανέκαθεν πολυλογάς. Και έτι περισσότερο: ως καγκελάριος ο Χέλμουτ Κολ δεν άφηνε σχεδόν κανέναν να μιλήσει. Ο λόγος του ήταν νόμος – στη Γερμανία και αλλού. Το ίδιο ίσχυε και για την οικογένειά του, την οποία διηύθυνε σαν βιβλικός πατριάρχης. Τα τελευταία χρόνια όμως αυτό ανατράπηκε. Οχι τόσο λόγω της αποχώρησής του από την πολιτική όσο από ένα τραύμα στον εγκέφαλο, από πτώση στο σπίτι του στο Ογκερσχάιμ, τον Οκτώβριο του 2008. Εκτοτε είναι καθηλωμένος σε αναπηρικό αμαξίδιο και δεν μπορεί πλέον να μιλήσει κανονικά.

Ετσι, ο ηγέτης που άκουγε ακατάπαυστα τα λόγια του, είναι τώρα, στα τέλη του βίου του, καταδικασμένος να ακούει μόνο άλλους – παρ’ όλο που όπως λένε οι θεράποντες ιατροί του εξακολουθεί να τα έχει «τετρακόσια».

Και το χειρότερο, ο πρώην καγκελάριος, όπως καταγγέλλουν παλαιοί φίλοι του, βρίσκεται δέσμιος της νέας του συζύγου, της Μάικε Κολ-Ρίχτερ, η οποία εκμεταλλευόμενη την αδυναμία του παρουσιάζεται ως μοναδικός αυθεντικός εκφραστής των απόψεών του. Στόχος της, προσθέτουν, είναι να σφετεριστεί την πολιτική κληρονομιά του κ. Κολ.

«Εξαπατημένος, ξεγελασμένος, απομονωμένος: Η τραγωδία του Χέλμουτ Κολ» είναι ο τίτλος του κύριου άρθρου στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού «Der Spiegel», το οποίο περιγράφει με μελανά χρώματα τη μοίρα του διάσημου «φυλακισμένου» του Ογκερσχάιμ.

Το περιοδικό σπεύδει βέβαια να διευκρινίσει ότι στηρίζεται σε ενδείξεις και μαρτυρίες φίλων και συγγενών που βρίσκονται από καιρό σε ρήξη με τον πρώην καγκελάριο. Αλλοι δηλώνουν εντελώς διαφορετικά πράγματα: ότι η «Μάικε» είναι «θησαυρός», ότι θυσιάζεται ολημερίς για τον άνδρα της.

Το «τείχος» γύρω από τον «καγκελάριο της ένωσης» – αν υπήρξε όντως ποτέ – κατεδαφίστηκε πάντως τις τελευταίες ημέρες με αφορμή την τριακοστή επέτειο της ορκωμοσίας του σε καγκελάριο (1 Οκτωβρίου 1982).

Η ενθουσιώδης υποδοχή που του επεφύλαξε η κοινοβουλευτική ομάδα των Χριστιανοδημοκρατών έδειξε ότι οι παλιές πληγές έχουν κλείσει πλέον. Και αυτό του έδωσε κουράγιο. Οι σχετικά καθαρές φράσεις που άρθρωσε εκεί, όπως το «Είμαι πάλι στο σπίτι μου», ερμηνεύθηκαν μάλιστα από ορισμένους – καλή τη πίστει – ως «επιστροφή στην πολυλογία».

«Εγωμανής, νάρκισσος, μακιαβελικός;», όπως τον χαρακτηρίζει ο πρώην λογογράφος του Χέριμπερτ Σβαν; Μπορεί. Αλλά αυτό ανήκει πλέον στο παρελθόν. Οπως σε αυτό ανήκει και το «σύστημα Κολ», ο εσωκομματικός μηχανισμός πελατειακών σχέσεων που του επέτρεπε να διευθύνει τα στελέχη του σαν σατράπης και να παραβιάζει ασύστολα τους νόμους του κράτους, για παράδειγμα, όπως εκείνον περί υποχρεωτικής δήλωσης των εισφορών στα κόμματα από ιδιώτες – κάτι που του στοίχισε, μεταξύ άλλων, τον τίτλο του επίτιμου προέδρου των Χριστιανοδημοκρατών το 2000.

Εκείνο που μένει έτσι είναι ο ρόλος του στην επανένωση της Γερμανίας, καθώς και στην καθιέρωση του ευρώ, που είναι όντως ιστορικός. Το «καπέλωμα» των Ανατολικογερμανών, που ήθελαν έναν «τρίτο δρόμο» ανάμεσα στον καπιταλισμό και τον σταλινικού τύπου Σοσιαλισμό, ή οι διεθνείς παρενέργειες της κακής κατασκευής του κοινού νομίσματος εμφανίζονται ως «παράπλευρες απώλειες». Τέτοιου είδους δράματα «δεν τον αγγίζουν».

Χανς-Πέτερ Σβαρτς, βιογράφος
«Δεν ήθελε την Ελλάδα στο ευρώ»  
Ο πολιτειολόγος Χανς-Πέτερ Σβαρτς έγραψε προσφάτως μια βιογραφία του Χέλμουτ Κολ υπό τον τίτλο «Η κληρονομιά του Κολ – ευλογία ή κατάρα για την Ευρώπη;». Τον ρωτήσαμε για τις απόψεις του 82χρονου ηγέτη για την Ελλάδα.

Ο Κολ ζήτησε προσφάτως από τους χριστιανοδημοκράτες βουλευτές να επιδείξουν μεγαλύτερη υπομονή με την Ελλάδα και να μην ακούν τις «Σειρήνες» που ζητούν το Grexit, την έξωση της χώρας από την ευρωζώνη. Είχε ανέκαθεν παρόμοια στάση;

«Οχι στην αρχή. Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι ο Κολ τάχθηκε προς τα τέλη της δεκαετίας του ’90 κατά της ένταξης της Ελλάδας στην ευρωζώνη, επειδή η χώρα δεν πληρούσε τα απαραίτητα κριτήρια. Η απόφαση για ένταξη ελήφθη αργότερα, από την κυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών – Πράσινων, αν και, όπως ξέρουμε σήμερα, στη βάση παραποιημένων στατιστικών».

Η ένταξη της Ιταλίας έγινε ωστόσο πολύ ευκολότερα, παρ’ όλο που και η χώρα αυτή είχε παρόμοια ελλείμματα με την Ελλάδα και παρ’ ότι οι ιταλοί τραπεζίτες χρησιμοποίησαν επίσης τη «δημιουργική λογιστική»…

«Αυτό είναι αλήθεια και δεν διέλαθε φυσικά την προσοχή της γερμανικής κυβέρνησης. Ο Κολ πίστευε στη ρήση του Γουίνστον Τσόρτσιλ “Μην εμπιστεύεσαι καμία στατιστική αν δεν την έχεις παραποιήσει ο ίδιος”. Ηθελε όμως την Ιταλία στην ευρωζώνη, επειδή, όπως έλεγε, χωρίς τη ρωμαϊκή κοιτίδα του ευρωπαϊκού πολιτισμού η νομισματική ένωση θα ήταν μισή».

Οι Γερμανοί δεν κάνουν μπαγαποντιές;

«Και βέβαια κάνουν. Αλλά οι δικές τους δεν φαίνονται πολύ, επειδή είναι λιγότερο “δημιουργικές” από εκείνες των εταίρων τους».

Συνεργάτες και σύζυγοι

Χέριμπερτ Σβαν, ο λογογράφος-φάντασμα

Ο 68χρονος δημοσιογράφος έγραφε για οκτώ χρόνια τους λόγους του καγκελαρίου – συνολικά 2.520 σελίδες. Παράλληλα συντόνιζε την «Αυτοβιογραφία» του κ. Κολ. Τώρα προετοιμάζει μια νέα βιογραφία, που θα στηρίζεται σε 630 ώρες ηχογραφημένων συνομιλιών του με το «μπος» και σε αμέτρητα έγγραφα, πολλά εκ των οποίων, όπως ο φάκελος του Κολ από τη μυστική αστυνομία της Ανατολικής Γερμανίας Στάζι, είναι εντελώς άγνωστα.

Χανελόρε Κολ, μια γυναίκα δυστυχισμένη

Παντρεύτηκαν το 1960 και απέκτησαν δύο γιους, τον Βάλτερ και τον Πέτερ. Ο σύζυγος ήταν «ξένος», η κυρία Κολ υπέφερε από τις απιστίες του και από μια σπάνια δερματίτιδα που της απαγόρευε να βγαίνει στον ήλιο, τα παιδιά υπέφεραν από τη συναισθηματική «παγωμάρα» του πατέρα. Η Χανελόρε αυτοκτόνησε το 2001. Οταν, αργότερα, οι γιοι πήγαν να επισκεφθούν τον Κολ, εκείνος δεν τους άνοιξε και κάλεσε την αστυνομία.

Μάικε Κολ-Ρίχτερ, η «σύζυγος-νταντά»

Παντρεύτηκαν το 2007. Στο προσκήνιο εμφανίστηκε όμως το 2008, μετά το ατύχημα του κ. Κολ. Από τότε είναι ταυτόχρονα νοσοκόμα, «νταντά» και σωματοφύλακας ελέγχοντας με «παρανοϊκό τρόπο» («Der Spiegel») κάθε επαφή του με τον εξωτερικό κόσμο. Η «μελλοντική χήρα» λειτουργεί, σύμφωνα με καταγγελίες, ως αυτόκλητο φερέφωνο του συζύγου της διαδίδοντας απόψεις που στην πραγματικότητα είναι αποκλειστικά δικές της. Χειροπιαστές αποδείξεις γι’ αυτό δεν υπάρχουν όμως.

Ογκερσχάιμ, η πόλη του πατσά

Ενα από τα ανομολόγητα στοιχεία της τραγωδίας του κ. Κολ είναι η γενέτειρά του, το Ογκερσχάιμ στο κρατίδιο Ρηνανία-Παλατινάτο. «Και μόνο η εικόνα της πόλης είναι τόσο ανιαρή που σε κάνει να αρρωσταίνεις» έγραψε το σατιρικό περιοδικό «Titanic». «Και ακόμη περισσότερο αρρωσταίνεις από τη σπεσιαλιτέ της περιοχής, τον πατσά, το αγαπημένο έδεσμα του καγκελαρίου». Αυτό εξηγεί, σύμφωνα με το ίδιο, και το ανύπαρκτο χιούμορ του κ. Κολ.