Ο Βενιζέλος, το κάρο και το άλογο

 Γράφει ο  Γιώργος Λακόπουλος Στην πολιτική εσχάτως τα πράγματα γίνονται με τρεις μεθόδους: την καλή, την κακή και τη μέθοδο Βενιζέλ...

 Γράφει ο  Γιώργος Λακόπουλος
Στην πολιτική εσχάτως τα πράγματα γίνονται με τρεις μεθόδους: την καλή, την κακή και τη μέθοδο Βενιζέλου. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ εξακολουθεί να κινείται με τον δικό του τρόπο, χωρίς να καταλαβαίνει και κανείς ποιος είναι αυτός ο τρόπος. Πχ πρώτα επέλεξε τα πρόσωπα για την «ανασύσταση» του κόμματος και στη συνέχεια θα αναζητήσει πολιτική ταυτότητα και ιδεολογία.
Με άλλα λόγια, έβαλε το κάρο μπροστά από το άλογο. Ξέρουμε τι πιστεύει –κάθε φορά- ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, αλλά δεν ξέρουμε τι πιστεύει το ΠΑΣΟΚ. Εκτός αν εννοεί ότι είναι το ίδιο. Ή ότι δεν προσχώρησε αυτός στο…..
ΠΑΣΟΚ, αλλά το ΠΑΣΟΚ σε αυτόν.
Αρκετοί λένε ότι δεν έχει καμία αξία πλέον τι κάνει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ γιατί αυτό το κόμμα απλώς ζει τις τελευταίες στιγμές της Πομπηίας του. Έτσι κι αλλιώς είναι καταδικασμένο στην πλήρη αποσάθρωση. Αν θα συμβεί με τον έναν ή τον άλλον στα κομματικό του όργανα, είναι αδιάφορο.
Δεν είναι έτσι. Κατ’ αρχήν το ΠΑΣΟΚ ούτε πέθανε, ούτε θα ήταν δυνατόν να πεθάνει -αν ως ΠΑΣΟΚ εννοούμε μια συγκεκριμένη ιδεολογική ανάγνωση της πραγματικότητας, η οποία οδηγεί σε μια άσκηση αντίστοιχης  πολιτικής από πολιτικά στελέχη μιας ορισμένης κουλτούρας, για λογαριασμό συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων. 
Το ΠΑΣΟΚ προέκυψε ως ιστορικό αποτέλεσμα –με καταλύτη την παρουσία του Ανδρέα Παπανδρέου στο σκηνικό της Μεταπολίτευσης– της προσπάθειας πολλών γενεών Ελλήνων να δημιουργηθεί στην Ελλάδα ένα κόμμα που θα βλέπει τα πράγματα χωρίς τους επηρεασμούς –κατά το δυνατόν- των υπερδυνάμεων στον διεθνή χώρο, ή των ισχυρών στο εσωτερικό.
Αυτό αποκρυσταλλώθηκε στην φυσιογνωμία του, αυτό συσπείρωσε τις πιο ριζοσπαστικές, τότε, δυνάμεις της κοινωνίας και τη νεολαία και ως τέτοιο επικράτησε το 1981. Στη συνέχεια εκφυλίσθηκε σταδιακά με την άσκηση της εξουσίας για λογαριασμό εκείνων που την ασκούσαν, στις περισσότερες περιπτώσεις. Και με ανάλογη χρήση -δηλαδή κατάχρηση- των κρατικών πόρων. Το δημόσιο χρήμα αξιοποιήθηκε είτε για να εδραιωθεί η κομματική ισχύς, είτε για να εξυπηρετηθούν προσωπικές επιδιώξεις –πάσης φύσεως.
Αυτό όμως δεν υπαγορεύθηκε από την ιδεολογία του ΠΑΣΟΚ -δεν ήταν φυσικό αποτέλεσμα της ύπαρξης του. Συνέβη για τους εντελώς αντιθέτους λόγους. Συνεπώς δεν σάπισε το ΠΑΣΟΚ, σάπισαν οι άνθρωποί του. Δεν ξόφλησε το ΠΑΣΟΚ, ξόφλησαν τα στελέχη του. Δεν έγινε αποκρουστικό το ΠΑΣΟΚ στην κοινωνία, έγιναν αποκρουστικοί πολλοί εκπρόσωποι του. Όσοι –από το ΠΑΣΟΚ- διακηρύσσουν ότι «το ΠΑΣΟΚ εκλεισε τον κύκλο του» το μπερδεύουν με τον καθρέφτη τους.
Με κανέναν τρόπο η ιδεολογία, οι πολιτικές αρχές, ακόμη και το καταστατικό του ΠΑΣΟΚ δεν οδηγούσαν από μονα τους στο σημερινό χάλι. Αυτό είναι δουλειά των προσώπων που το ανέλαβαν. Πουθενά δεν προβλέπεται να βγάζει αρχηγούς με βάση το κληρονομικό δίκαιο, ή με έναν μόνο υποψήφιο. Δεν ήταν αναγκαστικό να εναγκαλιστούν τα στελέχη του με τα πιο διεφθαρμένα στοιχεία της ελληνικής κοινωνίας, να συναγελάζονται με όσους απομυζούσαν το δημόσιο χρήμα, να μετατρέψουν το κόμμα σε κολυμβήθρα εξαγνισμού των πιο αντιδραστικών στοιχείων, ή σε ασανσέρ απολίτικων τύπων.
Αυτά είναι υπόθεση των προσώπων και τα πρόσωπα πρέπει να κρίνονται -έχουν κριθεί αρκετοί άλλωστε. Αν καταλογίσουμε τα πάντα στο ΠΑΣΟΚ γενικά, τότε τα πρόσωπα θα βγουν και από πάνω -μερικοί ήδη το επιχειρούν. Ας μην λέμε ότι «τελείωσε το ΠΑΣΟΚ». Τελείωσε μια γενιά στελεχών, μια κατηγορία πολιτικών, ή όσοι ήταν στο ΠΑΣΟΚ μόνο και μόνο για να κάνουν καριέρα -την οποία με ευκολία θα μπορούσαν να κάνουν και σε άλλο κόμμα…
Συνεπώς, για να επιστρέψουμε στο θέμα, τι θα κάνει το ΠΑΣΟΚ στο εξής ενδιαφέρει και παραενδιαφέρει. Όχι μόνο γιατί είναι συστατικό στοιχείο του πολιτικού συστήματος, με ορατή διαδρομή, αλλά και γιατί η ιδεολογία του εκπροσωπούσε έναν κοινωνικό και πολιτικό χώρο.
Αυτός ο χώρος δεν είναι μόνο οι καλαμοκαβαλάρηδες της εξουσίας του. Είναι και όσοι απλοί άνθρωποι πίστευαν ότι αυτό είναι το κόμμα που θα πάει μπροστά τη χώρα. Είναι οι ιδέες του για τον κόσμο, για την οικονομία και την κοινωνία. Διαφορετικά θα ήταν όλοι ίδιοι και δεν θα ήταν ανάγκη να υπάρχουν κόμματα.
Άρα ο Βενιζέλος ως σημερινός πρόεδρος –έστω και αν η εκλογή του ήταν διαδικαστική καρικατούρα- ελέγχεται για τον τρόπο με τον όποιο διαχειρίζεται την προοπτική αυτού του χώρου. Το ΠΑΣΟΚ υπήρχε και πριν από αυτόν και θα πρέπει να υπάρχει και μετά από αυτόν. Όχι ως συνασπισμός προσώπων που κυνηγούν την εξουσία για την εξουσία. Αλλά ως πολιτικός φορέας με διακριτά χαρακτηριστικά…
Επ’ αυτού μέχρι στιγμής έχει κάνει μια τρύπα στο νερό. Όποιος ξέρει τι ακριβώς συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο ΠΑΣΟΚ κερδίζει χρυσούν ωρολόγιον. Όποιος ξέρει τι πιστεύει το ΠΑΣΟΚ για τρέχουσα πολιτική, δυο ωρολόγια. Και όποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ βλέπει κάτι πέρα από τον εαυτό του, κερδίζει ολόκληρη την ελβετική παραγωγή.
Όπως και να το δει κανείς, ο Βενιζέλος παρέλαβε κόμμα. Σε κακή κατάσταση –αν και δεν ακούστηκε να ζητήσει από κανέναν ευθύνες γι’ αυτό- αλλά κόμμα. Με χαμηλά ποσοστά και απαξιωμένο προφίλ, με ηθική απαξίωση, αλλά ήταν υπαρκτή συνιστώσα του πολιτικού φάσματος.
Το θέμα είναι ότι, όπως το πάει, θα παραδώσει απλώς απομεινάρια προηγουμένων περιόδων. Ένα μηχανισμό που θα λειτουργεί ανάλογα με τη βούληση και τις διαθέσεις του επικεφαλής του. Ότι αυτό συνέβαινε και στο παρελθόν δεν είναι λόγος να επαναλαμβάνεται. Αντίθετα κάποιος πρέπει να τραβήξει μια γραμμή με το παρελθόν και παραδόξως μέχρι στιγμής ο πιο αρμόδιος δεν το κάνει. Η σιωπή του για τα έργα και τις ημέρες του προκατόχου του, είναι σχεδόν πρόκληση για τους ανθρώπους που εξακολουθούν να παραμένουν στον ευρύτερο χώρο του ΠΑΣΟΚ.
Με απλά λόγια ο Βενιζέλος κινδυνεύει να χαντακώσει περισσότερο το ΠΑΣΟΚ, όχι να το αποκαταστήσει. Ανασύσταση δεν σημαίνει αυθαίρετες καταργήσεις κομματικών οργάνων και ανακύκλωση φθαρμένων υλικών στη θέση τους. Σημαίνει να ξεκαθαρίσουν τα ιδεολογικά χαρακτηριστικά του κόμματος που θόλωσαν, να διαμορφώνεται αντίστοιχη πολιτική που θα ασπάζονται όλοι και να υπάρχει οργανωτική παρουσία στους μαζικούς χώρους από όσους θέλουν να προσφέρουν στην κοινωνία. Η πολιτική δεν γίνεται με τραπεζώματα εαυτών και αλλήλων πέριξ της πλατείας Συντάγματος.
Και πάντως η ανασύσταση –τι λέξη κι αύτή- δεν γίνεται από την ανάποδη. Πρώτα να τοποθετούμε τα πρόσωπα -της αρεσκείας μας πρωτίστως- και μετά να ψάχνουμε για το τι κόμμα είμαστε και τι θέλουμε. Γιατί τότε  δεν θα έλθουν στο ΠΑΣΟΚ τα πρόσωπα που συμφωνούν με την ιδεολογία και την πολιτική του. Θα έλθει η ιδεολογία και η πολιτική που θα θέλουν τα τοποθετημένα πρόσωπα. Δεν γίνεται επίσης ανασύσταση με μεγαλομανίες, με μισόλογα, με λίγο μέσα στην κυβέρνηση λίγο έξω, με θολούρα για την προηγούμενη περίοδο του κόμματος και με προσωπικούς διαξιφισμούς με στελέχη που έχουν άλλη άποψη.
Αν λοιπόν ο Βαγγέλης Βενιζέλος έχει κατά νου πως πρέπει να διαμορφωθεί το μέλλον του ΠΑΣΟΚ, ιδεολογικά, πολιτικά και οργανωτικά, ας το καταθέσει για να κριθεί. Έτσι κι αλλιώς θα κριθεί όταν το καταθέσει. Αν κάνει το ΠΑΣΟΚ κάτι σαν ΚΟΔΗΣΟ, θα γίνει και ο ίδιος κάτι σαν Ζίγδης. Αυτό είναι το στοίχημα του. Αλλιώς ας περάσει ο επόμενος -κανείς δεν είναι ισόβιος. Πάντως με τον τρόπο που κινεί σήμερα τα πράγματα το μόνο στοίχημα στις επόμενες εκλογές για το ΠΑΣΟΚ θα είναι αν μπαίνει, ή δεν μπαίνει στη Βουλή.