Πώς η κατάρριψη του RF 4 μπορεί να αλλάξει τη γεωπολιτική σημασία Ελλάδας-Τουρκίας

  Του Λουκά Δημάκα. Μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα διαμορφώνει στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου η κατάρριψη ...

 Του Λουκά Δημάκα.

Μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα διαμορφώνει στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου η κατάρριψη του τουρκικού αεροφωτογραφικού Φάντομ από τη Συρία, η οποία δημιουργεί ένα καινοφανές περιβάλλον απειλής για την Ελλάδα. Συγκεκριμένα ανατέλλει το ενδεχόμενο σημαντικής γεωστρατηγικής αναβάθμισης της Τουρκίας αν, όπως φοβούνται στρατιωτικοί αναλυτές, η Αγκυρα επιλεγεί από κάποιες δυνάμεις – ΗΠΑ και  αραβικούς κύκλους – για να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος κατά της Συρίας!

Μια αναβάθμιση με ευθεία αντανάκλαση κυρίως στη διαμόρφωση των ΑΟΖ και των ενεργειακών οδών στην Ανατολική Μεσόγειο, το σημερινό ενεργειακό στάτους της Κύπρου, το Αιγαίο κ.ο.κ.
Αυτό το γεωπολιτικό σενάριο δείχνει τολμηρό και μακρινό για όσους κάνουν απλή ανάγνωση των περιστατικών. Ωστόσο, δεν είναι κατ’ ανάγκην έτσι για τρεις λόγους:

– Πρώτον, διότι ο κ. Ερντογάν δήλωσε ευθέως ότι η Τουρκία θα διαλέξει τον χρόνο, τον τρόπο και τη μορφή της απάντησης στη Συρία. Η Τουρκία έχει ήδη αναπτύξει στρατεύματα, συστοιχίες πυραύλων και άλλα αντιαεροπορικά όπλα κατά μήκος της μεθορίου με τη Συρία. Στρατηγός των σύρων ανταρτών υποστήριξε χθες πως και η Δαμασκός έχει αναπτύξει κάπου 170 άρματα μάχης κοντά στα σύνορα, βόρεια της πόλης Χαλέπι.
- Δεύτερον, διότι μόλις προχθές την Πέμπτη η τουρκική εφημερίδα «Γενί Σαφάκ» μάς ενημέρωνε ότι η Τουρκία άλλαξε τους κανόνες εμπλοκής των Ενόπλων Δυνάμεών της και πλέον δεν θα απαιτείται εντολή του Πρωθυπουργού για να καταρριφθεί αεροσκάφος που παραβιάζει τον τουρκικό εναέριο χώρο. Εφεξής οι τοπικοί διοικητές θα ανοίγουν πυρ κατά την κρίση τους… Εξέλιξη που πρέπει να ιδωθεί ως συνέχεια του τουρκικού ισχυρισμού μετά την κατάρριψη του Φάντομ ότι μόνο φέτος ελληνικά, ισραηλινά, ιταλικά κ.λπ. αεροσκάφη έχουν παραβιάσει 114 φορές τον τουρκικό εναέριο χώρο – ψευδούς ισχυρού φυσικά, τουλάχιστον όσον αφορά την Ελλάδα…
- Τρίτον, διότι η Αγκυρα έχει προαναγγείλει «πολιτική κανονιοφόρων» για να στηρίξει το επιθετικό ερευνητικό πρόγραμμα υδρογονανθράκων εις βάρος των δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η νεοθωμανική… Αυτοκρατορία.
Χθες το Εθνικό Συμβουλιο Ασφαλείας της Τουρκίας με «νεοθωμανκού» και «αυτοκρατορικού» τύπου ανακοίνωσή του, με αναφορές σε όλη την περιoχή (!), τονίζει πως αποτελεί προτεραιοτητα η προστασία των δικαιωμάτων της Τουρκίας και της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου» στην Αν. Μεσόγειο και ότι θα συνεχισθούν «σε πλήρη συνεργασία» οι δραστηριότητες φορέων και «θεσμών» – εννοώντας προφανώς τις προαναγγελθείσες παράνομες έρευνες υδρογονανθρακων στην ΑΟΖ της Κύπρου και της Ελλάδας…
ΣΟΥΝΙΤΙΚΟ ΠΛΕΓΜΑ. Αναλυτές του ελληνικού «Πενταγώνου» – και όχι μόνο! – εκτιμούν ότι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο μπορεί να δρομολογηθούν εύκολα και λόγω των ευρύτερων γεωπολιτικών εμπλοκών. Αλλωστε, λένε, υπάρχει μια ρεαλιστική βάση που έχει να κάνει και με τα «εσωτερικά» του ισλαμισμού: τον κίνδυνο δημιουργίας ενιαίου – πραγματικού ή κατασκευασμένου – σουνιτικού γεωπολιτικού πλέγματος (με αιχμή την Τουρκία του σουνίτη Ερντογάν), το οποίο θα προσπαθεί να αποδομήσει το σιιτικό τρίγωνο Ιράν, Συρίας και Χεζμπολάχ του Λιβάνου.
Το πρωταρχικό στοιχείο που διαμορφώνει αυτή την πραγματικότητα είναι η ταραχώδης κατάσταση που υπάρχει στη Συρία. Σε αντίθεση με τις αφελείς αντιλήψεις περί ενός ομογενούς εξεγερθέντος λαού που ζητάει δημοκρατία, η ενδοσυριακή σύρραξη αρχίζει από τη διαχρονική προσπάθεια της σουνιτικής πλειονότητας του πληθυσμού να αποτινάξει την κυριαρχία της μειονότητας των αλεβιτών (που αποτελούν παρακλάδι των Σιιτών) και να πάρει αυτή την εξουσία.
ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ. Απλά πράγματα, κατά τους ειδικούς – τρομακτικά για εμάς αν επαληθευτούν, λόγω της γιγαντιαίας αναβάθμισης της Τουρκίας που απαιτεί! Μια τέτοια (ή παρόμοια) εξέλιξη θα είχε φυσικά και τεράστιες συνέπειες στις ευρύτερες ισορροπίες ισχύος στην περιοχή που θα επηρέαζαν αρνητικά ακόμα και το Ισραήλ!
Τι σημαίνει όμως αυτή η πραγματικότητα για τη χώρα μας και την Κύπρο; Το κύριο, όπως προείπαμε, είναι ότι ενδέχεται να βρεθούν ενώπιον μιας εξαιρετικά αναβαθμισμένης Τουρκίας.
Η υλοποίηση του ενδεχομένου αυτού, κατά τον δρα Κωνσταντίνο Γρίβα, ο οποίος διδάσκει Γεωγραφία της Ασφάλειας και των Αφοπλισμών στο Τμήμα Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, ξεκινά από την αδυναμία των ΗΠΑ και της Δύσης γενικότερα να επέμβει με στρατιωτικά μέσα στη Συρία, χάρη στις διαφαινόμενες υψηλές δυνατότητες του συριακού οπλοστασίου, ιδιαίτερα αντιαεροπορικών και συστημάτων παράκτιας άμυνας – ρωσικής κατασκευής. Ετσι, αν οι ΗΠΑ επιμείνουν στη στρατηγική τους να αποδομήσουν τον σιιτικό «άξονα» Ιράν, Συρίας, Χεζμπολάχ, τότε θα επιλέξουν τη στρατηγική της στρατιωτικής παρέμβασης. Αυτό ωστόσο δεν φαίνεται να είναι σε θέση να το κάνουν μόνοι τους. Μπορούν όμως να το κάνουν σε συνεργασία με την Τουρκία.
ΟΙ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΙΣ. Μια τέτοια εξαιρετικά αναβαθμισμένη και επικίνδυνη Τουρκία δύσκολα θα μπορεί να φρεναριστεί σε όλα τα μέτωπα. Για να μείνουμε στο… επίκαιρο θέμα της παραβίασης εναέριου χώρου από μαχητικά αεροσκάφη, η Αγκυρα δεν θα «περιοριστεί» π.χ. στις 363 παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και τις 2 υπερπτήσεις νησιών που έχει φέτος (μέχρι τον Μάιο), τις 962 παραβιάσεις και 4 υπερπτήσεις του 2011 ή τις 1.239 παραβιάσεις και 20 υπερπτήσεις του 2010.