Τα κριτήρια που χρειαζόμαστε...

Του Κώστα Γιαννακίδη Όταν υιοθετήθηκε το μέτρο των αποδείξων η γραφικότητα επενδύθηκε με τεχνοκρατικές ανησυχίες. Συνταξιούχοι έδειχναν...

Του Κώστα Γιαννακίδη

Όταν υιοθετήθηκε το μέτρο των αποδείξων η γραφικότητα επενδύθηκε με τεχνοκρατικές ανησυχίες. Συνταξιούχοι έδειχναν στην κάμερα αποδείξεις από περίπτερο, οι οποίες σβήνονται στο βάθος του χρόνου. Ρωτούσαν πώς θα κατάφερναν να τις διατηρήσουν σε καλή κατάσταση για το αυστηρό μάτι της Εφορίας. Χιλιάδες άνθρωποι στο τέλος κάθε μήνα παρίσταναν τον λογιστή παλαιάς κοπής, αθροίζοντας ποσά και τακτοποιώντας χαρτάκια σε φακέλους. Όμως λίγο αργότερα νίκησε η λογική. Όχι η κοινή, αλλά εκείνη που σου διδάσκει η ζωή στην Ελλάδα. Οι φορολογούμενοι δήλωσαν το μέγιστο αποδεκτό ποσό δαπανών. Και ναι, είχαν μια μαύρη σακούλα με χαρτάκια. Όποιος εφοριακός διέθετε την τόλμη και τη διαστροφή ήταν ευπρόσδεκτος να επιχειρήσει διασταύρωση. Αλλά ακόμα και αν σε καλούσαν στην Εφορία για έλεγχο, μπορούσες να βάλεις στη σακούλα σου και μερικές από τις αποδείξεις του γείτονα. Άνθρωποι που κάθε χρόνο είχαν χρεωστικό εκκαθαριστικό κατάφεραν να πάρουν επιστροφή φόρου. Τα έσοδα έπεσαν έξω και τη συνέχεια την πληρώσαμε με τον λογαριασμό της ΔΕΗ.
Από τις μέρες Βενιζέλου, το υπουργείο Οικονομικών εξετάζει την υιοθέτηση του αμερικανικού φορολογικού συστήματος. Στον πυρήνα του, αυτό το σύστημα φορολογεί το εισόδημα που δεν καταναλώθηκε -το εισόδημα που καταναλώθηκε φορολογήθηκε στις συναλλαγές. Όμως η παρακολούθηση της κατανάλωσης απαιτεί εκτενές δίκτυο και κουλτούρα «πλαστικών» συναλλαγών. Πρόκειται για συναλλαγές που υπόκεινται σε αξιόπιστο φορολογικό έλεγχο. Έτσι, ακόμα και αν δεν υιοθετηθεί πλήρως το αμερικανικό σύστημα, οι συναλλαγές με πιστωτική κάρτα είναι φιλικές προς τα φορολογικά έσοδα. Οι επιχειρήσεις θα εισπράττουν από την κάρτα μόνο το ποσό της συναλλαγής και η τράπεζα θα αποδίδει το ΦΠΑ στο δημόσιο. Και οι καταναλωτές θα έχουν ως κίνητρο κληρώσεις δώρων, αλλά και έκπτωση στον ΦΠΑ που πληρώνουν. Είναι σωστό, σύγχρονο και ορθώς θα υιοθετηθεί. Το πρόβλημα εντοπίζεται στη σχέση που διατηρούν με τις πιστωτικές κάρτες οι συναλλαγές πάνω στις οποίες θρέφεται φοροδιαφυγή. Η σχέση αυτή είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

Όπως μου εξηγεί παράγοντας με γνώση στα φορολογικά, το σύστημα αυτό είναι αποδοτικό σε χώρες όπως οι ΗΠΑ που αγοράζεις ακόμα και γάλα με πιστωτική κάρτα. Στην Ελλάδα ένα τεράστιο φάσμα συναλλαγών γίνεται έξω από το χώρο της καταναλωτικής πίστης. Δεν αγοράζεις καφέ με κάρτα. Δεν πληρώνεις τον μηχανικό ή τον γιατρό σου με κάρτα. Τα ταξί δεν τη δέχονται, δεν χρησιμοποιείται στις μικρές συναλλαγές της καθημερινότητας. Είναι ένα μέτρο φορολογικού πολιτισμού με προοπτική στο μέλλον. Τώρα, όμως, είναι πιθανοτερο να καταγράψει προθέσεις παρά αποτελέσματα αντίστοιχα των περιστάσεων. Είναι και το άλλο: η έκπτωση στον ΦΠΑ που πληρώνεις δεν μπορεί να ανταγωνιστεί το κλείσιμο του ματιού που συνεπάγεται συναλλαγή χωρίς ΦΠΑ. Στην Ελλάδα ζούμε...

Η λύση, φυσικά, είναι μία: επαναφορά των αντικειμενικών κριτηρίων για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Επίστροφη στα '90ς και στον Αλέκο Παπαδόπουλο. Στο μέτρο που, αν και αύξησε τα φορολογικά έσοδα, αποσύρθηκε κάτω από την πίεση επαγγελματικών και κοινωνικών ομάδων. Η χρήση καρτών και τα μπόνους στον ΦΠΑ απευθύνονται κυρίως στο εμπόριο που πλέον δύσκολα φοροδιαφεύγει. Εκείνοι που ξεφεύγουν είναι κατά βάση οι ελεύθεροι επαγγελματίες

Αντικειμενικά κριτήρια με σύγχρονη αξιολόγηση και δίκαιο προσδιορισμό. Είναι το μοναδικό μέτρο που μπορεί να βελτιώσει γρήγορα το μέγεθος των φορολογικών εσόδων και να αποκαταστήσει, ως ένα βαθμό, μία αίσθηση δικαιοσύνης προς τους σκληρά φορολογούμενους μισθωτούς και συνταξιούχους. Η επαναφορά τους, όπως βεβαιώνεται από το υπουργείο Οικονομικών, είναι θέμα χρόνου. Περιμένουμε να τη δούμε και στην πράξη. Διότι η σύγκρουση θα είναι σφοδρή, δεν πρόκειται να περάσουν έτσι εύκολα. Όμως η διαχρονική χυδαιότητα πρέπει να τελειώσει κάπου εδώ.