Το Τετάρτηρο και οι Ολετήρες...

του Σωτήρη Γλυκοφρύδη                                                                                    Για τους θιασώτες του διπλού νομίσμ...

του Σωτήρη Γλυκοφρύδη                                                                                  

Για τους θιασώτες του διπλού νομίσματος

(όταν η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα: Το Τετάρτηρο και οι Ολετήρες)

Μέσα στα πλαίσια της οικονομικής μας τραγωδίας προκύπτουν και οι Ολετήρες – μια θαυμάσια Ελληνική λέξη που σημαίνει Καταστροφείς – οι οποίοι παρουσιάζονται σαν Σωτήρες. Είναι αυτοί που μας έφεραν ως εδώ και τώρα έρχονται για να μας σώσουν. Μερικοί μάλιστα μιλούν για την ανάγκη της δημιουργίας ενός δεύτερου νομίσματος, που θα είναι για εσωτερική χρήση, ας πούμε της Δραχμής. Έχουν δε φτάσει σε τέτοιο σημείο, ώστε να υποστηρίζουν πως μπορούμε να καθορίζουμε ελεύθερα την ισοτιμία της και αυτό θα μας σώσει. Θα την κάνουμε να αντιστοιχεί, ας πούμε, 1δρχ = 1000 ευρώ, ώστε να ξεπληρώσουμε εύκολα το χρέος μας, ενώ όταν θα παίρνουμε λεφτά θα ορίζουμε μια αντίθετη ισοτιμία.

Δεν είμαι οικονομολόγος, αλλά μου είναι δύσκολο να φανταστώ ότι, έστω και αν ισχύει η μονομέρεια της αυθαίρετης ισοτιμίας, θα έχουμε εξαγωγές Δευτέρα - Τετάρτη - Παρασκευή, και εισαγωγές Τρίτη - Πέμπτη - Σάββατο, τουμπάροντας την ισοτιμία. Την Κυριακή, το μαγαζί θα...

 παραμένει κλειστό. Θα κοροϊδέψουμε έτσι τους κουτόφραγκους με αυτό το θαυμαστής εμπνεύσεως σχέδιο, το οποίο μάλιστα μερικοί το πιστεύουν σοβαρά. Μασκαρά, Γκρέκο μασκαρά… είπε ο Μηλιώκας, ο εθνικός μας τραγουδιστής, και είχε δίκιο. Αλλά, σσσ! μη τα λέτε αυτά παραέξω και μας ακούσουν.

Πληροφορώ όμως τα σαΐνια της οικονομίας αυτού του μεγαλειώδους σχεδίου (αλήθεια, που ήταν τότε που κυκλοφορούσαμε με μάτσο κάρτες στο πορτοφόλι), αλλά και μερικούς φίλους αγαπητούς, ότι το σχέδιο αυτό δεν είναι νέο. Είναι παλιό κι έχει εφαρμοστεί επί Νικηφόρου Φωκά στο Βυζάντιο. Και ο κόσμος κατεστράφη. Αλλά, ας δούμε το ιστορικό.

Ο Νικηφ. Φωκάς, βρισκόμενος σε χάλια οικονομικά και βλέποντας την υστέρηση των δημοσίων εσόδων από τα φορομπηχτικά του μέτρα, κάποιος φωστήρας του επινόησε το μέτρο του διπλού νομίσματος. Ένα, ήταν το επίσημο νόμισμα το οποίο και παρέμεινε, απαγορεύοντας όμως να το χρησιμοποιεί ο λαός, ενώ για τις εσωτερικές συναλλαγές δημιούργησε ένα δεύτερο, το Τετάρτηρο, με αυθαίρετη ισοτιμία, κίβδηλο, υποτιμημένο αρχικά κατά 25%. Οι πληρωμές των υποχρεώσεων του κράτους προς τον κόσμο και γινόντουσαν με το τετράηρον, ενώ οι καταβολές του λαού προς το κράτος γινόντουσαν υποχρεωτικά με το καλό νόμισμα ή την υπάρχουσα ισοτιμία. Σύντομα το τετάρτηρο πήρε στις αγορές την κάτω βόλτα και κατέληξε πληθωριστικό. Ήταν μια θαυμάσια μέθοδος απάτης να πάρει το κράτος τα λεφτά του κόσμου. Είναι μάλιστα καταγεγραμμένο και ένα χαρακτηριστικό περιστατικό που διημείφθη μεταξύ του αυτοκράτορα και ενός γέρου, το οποίο μοιάζει με γνωστό ανέκδοτο:

Όταν μια κάποια φορά ο Ν. Φωκάς έκανε με το στρατό του γυμνάσια, παρουσιάστηκε για να καταταγεί ένας ηλικιωμένος. Ο αυτοκράτορας, βλέποντας τα άσπρα του μαλλιά, τον ρώτησε πώς είναι δυνατόν να μπορεί να ανταπεξέλθει σε αυτή την ηλικία. Εκείνος του απάντησε: «Α, βασιλιά μου, τώρα είμαι πιο δυνατός από παλιά, διότι παλιά με δυο νομίσματα αγόραζα σιτάρι που για να το μεταφέρω χρειαζόμουν δυο γαϊδούρια, ενώ τώρα το κουβαλάω στον ένα μου ώμο». Ο Φωκάς κατάλαβε τον υπαινιγμό και κατέβασε το κεφάλι.

Όταν η ιστορία επαναλαμβάνεται για δεύτερη φορά, επανέρχεται ως φάρσα. Αν την «πατήσεις», είσαι της ξεφτίλας, αφιλοσόφητος και ανιστόρητος, τουλάχιστον. Το θέμα όμως δεν είναι τι είσαι εσύ, αλλά τι είναι οι άλλοι που σε ακολουθούνε. Αυτοί που σε θεωρούν σωτήρα ενώ προκύπτεις ολετήρας.