Για την ελευθερία του λόγου και της ακαδημαϊκής έκφρασης στην Τουρκία...

Από το  enthemata Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν για την Τουρκία περίοδος γόνιμων εξελίξεων και κοσμογονικών αλλαγών. Η κυβέρνηση του ΑΚΡ, αν...

Από το enthemata
Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν για την Τουρκία περίοδος γόνιμων εξελίξεων και κοσμογονικών αλλαγών. Η κυβέρνηση του ΑΚΡ, αντιμέτωπη με την αντίδραση του κεμαλικού γραφειοκρατικού κατεστημένου και του στρατού προχώρησε σε μια σειρά από μεταρρυθμίσεις που στόχο είχαν τον εκσυγχρονισμό και τον εκδημοκρατισμό της τουρκικής κοινωνίας. Στην προσπάθειά της αυτή βρήκε την...
ανταπόκριση διανοουμένων, συγγραφέων και πανεπιστημιακών ποικίλων πολιτικών πεποιθήσεων, φιλευλεύθερων και σοσιαλιστών, φιλοϊσλαμιστών και θρησκευτικά αδιάφορων. Ένας ολόκληρος κόσμος είχε πιστέψει πως η κυβέρνηση αυτή είχε τη δύναμη και το όραμα να απαλλάξει τη χώρα από την κληρονομιά της δικτατορίας του Εβρέν, που στοίχισε τη δολοφονία εκατοντάδων και τη φυλάκιση και τον εξευτελισμό εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων.
Τα πράγματα, ωστόσο, άρχισαν να αλλάζουν από το 2009, όταν οι πρωτοβουλίες που η κυβέρνηση είχε λάβει, ιδιαίτερα σε σχέση με το Κουρδικό, έμειναν μετέωρες, αφού οι φιλοϊσλαμιστές απέδειξαν πως δεν διέθεταν το πολιτικό θάρρος να αναμετρηθούν με την ευθύνη που τέτοιες αλλαγές συνεπάγονται σε μια κοινωνία ήδη διχασμένη εθνοτικά αλλά και κοινωνικά. Ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες η τουρκική κυβέρνηση, χρησιμοποιώντας τη συντριπτική νίκη της στις εκλογές του Ιουνίου, καθώς και το τεράστιο γόητρο που έχει αποκομίσει στον αραβικό κόσμο από τη σύγκρουση με το Ισραήλ και τη στήριξη των πρόσφατων εξεγέρσεων στη Μέση Ανατολή, εγκατέλειψε κάθε άλλο μέσο διαχείρισης της διαφωνίας και του αντιπολιτευτικού λόγου, και έχει καταφύγει στην κατατρομοκράτηση των πολιτών και την αστυνομική βία που θυμίζει άλλες εποχές.

Ο εύκολος στόχος είναι και πάλι πανεπιστημιακοί, φοιτητές, διανοούμενοι και δημοσιογράφοι. Μεταξύ πολλών άλλων, σύμβολα της αντίστασης κατά του νέου αυτού αυταρχισμού που γιγαντώνεται στην Τουρκία αποτελούν η διεθνώς γνωστή καθηγήτρια ιστορίας στο πανεπιστήμιο Μαρμαρά Büşr Ersanlı και ο πολυβραβευμένος εκδότης-συγγραφέας Ragip Zarakolu. Συνελήφθησαν στα τέλη Οκτωβρίου με την κατηγορία για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση. Τα τεκμήρια που χρησιμοποιήθηκαν για να στοιχειοθετήσουν το έγκλημά τους είναι για την Ersanlı οι σημειώσεις που κράτησε διδάσκοντας στη σειρά σεμιναρίων που οργάνωσε το BDP, το νόμιμο φιλοκουρδικό κόμμα με ευρεία εκπροσώπηση στη Βουλή, ενώ για τον Zarakolu η συμμετοχή του ως αντιπροέδρου του τοπικού παρατηρίου του Ελσίνσκι σε εκδήλωση του ίδιου κόμματος.
Οι άνθρωποι αυτοί, όπως και πολλοί άλλοι, μετά την κήρυξη του στρατιωτικού νόμου στις αρχές της δεκατίας του ’70 έμειναν για χρόνια στη φυλακή. Και στη συνέχεια, μετά το πραξικόπημα του 1980 και μέχρι πρόσφατα, ταλαιπωρήθηκαν αφάνταστα με συλλήψεις, δίκες και πρόστιμα. Ωστόσο, δεν είναι μόνο άνθρωποι αυτής της γενιάς που αναγκάζονται να βιώσουν τις συνθήκες αυτές. Πολλοί φοιτητές συλλαμβάνονται με αντίστοιχες κατηγορίες, όπως η φοιτήτρια του τμήματος Ιστορίας του πανεπιστήμιου του Βοσπόρου, Şeyma Özcan, με μόνο τεκμήριο μια τηλεφωνική συνομιλία ή ένα πανό που άνοιξε διεκδικώντας το δικαίωμα στη δωρεάν παιδεία.
Αντίστοιχη μεταχείριση επιφυλάσσει η κυβέρνηση και σε πολλούς δημοσιογράφους, με πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις εκείνες των Ahmet Şık και Nadim Şener που, επειδή αποκάλυψαν τις διασυνδέσεις των ισλαμιστών με το νέο «βαθύ κράτος», κατηγορούνται στο πλαίσιο της περιβόητης συνομωσίας Ergenekon, μιας υπόθεσης που το ΑΚΡ την χρησιμοποιεί πλέον ως πρόσχημα για την εξόντωση οποιασδήποτε ανεξάρτητης φωνής. Σε μια συγκυρία που η κυβέρνηση επιχειρούσε να πείσει την κοινωνία πως εκκαθαρίζονται οι μηχανισμοί εκείνοι που είχαν οδηγήσει για χρόνια τη χώρα στο έρεβος του τρόμου και της εσωστρέφειας, η ίδια τώρα, απόλυτη κυρίαρχος του παιχνιδιού, παράγει τους δικούς της μηχανισμούς τρομοκρατίας.
Απλοί πολίτες φυλακίζονται και περίμενουν για μήνες προκειμένου να δικαστούν, όχι για μια βίαιη πράξη αλλά για τον τρόπο που σκέφτονται, όχι για παρότρυνση σε βία αλλά για ένα σεμινάριο που διηύθυναν ή για ένα άρθρο που έγραψαν. Οι Τούρκοι πολίτες φυλακίζονται γιατί διαφωνούν. Ως ελάχιστο δείγμα συμπαράστασης, όλοι εμείς που υπογράφουμε τη δήλωση αυτή καταγγέλλουμε τις μεθόδους καταστρατήγησης της ελευθερίας του λόγου και της ακαδημαϊκής έκφρασης και καλούμε την κοινή γνώμη στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο σε εγρήγορση.
Έφη Αβδελά, Πανεπιστήμιο Κρήτης. Αθηνά Αθανασίου, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο. Χάρης Αθανασιάδης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Γιώργος Αγγελόπουλος, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Φανή Αγγελοπούλου. Χριστίνα Αδάμου, Σχολή Καλών Τεχνών, ΑΠΘ. Σία Αναγνωστοπούλου, Πάντειο Πανεπιστήμιο. Γρηγόρης Ανανιάδης, Πάντειο Πανεπιστήμιο. Κωνσταντίνα Ανδριανοπούλου, ιστορικός. Γιώργος Αντωνίου. Χρυσούλα Αντωνίου, νομικός. Μάνος Αυγερίδης, υπ. δρ. Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μύρων Αχείμαστος, Πανεπιστήμιο Κρήτης. Ντίνα Βαΐου, ΕΜΠ. Λίνα Βεντούρα, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Ελισάβετ Βιδάλη, δρ. Ιστορίας. Πολυμέρης Βόγλης,Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Ελένη Βουγιουκλάκη, μεταπτυχιακή φοιτήτρια. Κώστας Γαβρόγλου, Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κώστας Γαγανάκης, Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών.Γιάννης Γιαννιτσιώτης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Έφη Γαζή, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Χριστιάνα Γαλανοπούλου. Μαρία Γιαννησοπούλου, Πανεπιστήμιο Κρήτης. Γιώργος Γιαννακόπουλος, υπ. δρ Ιστορίας, Queen Mary University of London Γιάνης Γιανουλόπουλος, Πάντειο Πανεπιστήμιο. Κατερίνα Δέδε, ΙΝΕ/ΕΙΕ. Χρήστος Δερμεντζόπουλος, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Στέφανος Δημητρίου, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Δημήτρης Δημητρόπουλος, ΙΝΕ/ΕΙΕ. Κωνσταντίνα Δημητροπούλου, Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών. Άντα Διάλλα, Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Πέτρος Διατσέντος, Πανεπιστήμιο Στρασβούργου. Κύρκος Δοξιάδης, Πανεπιστήμιο Αθηνών. Γαβριέλα Ετμεκτζόγλου, New York University Berlin. Κωνσταντίνα Ζάνου, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Γιάννης Ζαρκάδης, Πανεπιστήμιο Πάτρας. Αλέξης Ηρακλείδης, Πάντειο Πανεπιστήμιο. Nίκος Θεοτοκάς, Πάντειο Πανεπιστήμιο. Μαρία Καβάλα, ιστορικός. Κωνσταντίνος Καβουλάκος, Πανεπιστήμιο Κρήτης. Μαρία Καλαντζοπούλου, πολιτικός μηχανικός, υπ. δρ ΕΜΠ. Γιώργος Κανδύλης,ΕΚΚΕ. Λεωνίδας Καρακατσάνης, δρ Πολιτικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο του Έσεξ. Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μήτσος Καρβελάς.Κωστής Καρπόζηλος, ιστορικός. Αλέξανδρος Κεσσόπουλος, νομικός. Βαγγέλης Κεχριώτης, Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου. Μαρία Κοκκίνου, υπ. δρ, EHESS, Παρίσι. Ηλίας Κολοβός,Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης. Κωστής Κορνέτης, Τμήμα Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Brown, ΗΠΑ. Νίκος Κοταρίδης, Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ελένη Κούκη, υπ. δρ Ιστορίας, Παν. Αθηνών. Χαρά Κούκη, ιστορικός. Χαράλαμπος Κουρουνδής, δικηγόρος, υπ. δρ Συνταγματικής και Πολιτικής Ιστορίας. Δημήτρης Κουσουρής. Κώστας Κωνσταντίνου,Πανεπιστήμιο Κύπρου Σταύρος Κωνσταντακόπουλος, Πάντειο Πανεπιστήμιο. Θάλεια Κωνσταντινίδου. Δέσπω Κριτσωτάκη, ιστορικός. Ελένη Κυραμαργιού, υπ. δρ Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Δάφνη Λάππα, ιστορικός. Αντώνης Λιάκος, Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών. Χρήστος Λούκος, Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης. Ανδρέας Λυμπεράτος, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, Παρασκευάς Ματάλας, ιστορικός. Σπύρος Μαρκέτος, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών, ΑΠΘ. Άννα Ματθαίου, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.Πελαγία Μαρκέτου, μεταφράστρια. Σοφία Ματθαίου, ιστορικός. Ιωάννα Μεϊτάνη, μεταφράστρια. Άννα Μιχαλακέλη, κοινωνική ανθρωπολόγος. Αριστείδης Μπαλτάς, ΕΜΠ. Κώστας Μπασιούκας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Αλέξης Μπένος, Ιατρική, ΑΠΘ. Στρατής Μπουρνάζος, επιμελητής βιβλίων. Ρίκη βαν Μπούσχοτεν, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Κώστας Παλούκης, υπ. δρ Ιστορίας, Παν. Κρήτης. Παύλος Πανταζής, Τμήμα Κινηματογράφου, ΑΠΘ. Στέφανος Παπαγεωργίου, Πάντειο Πανεπιστήμιο. Γιάννης Παπαθεοδώρου, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Νίκος Παπαδημητρίου, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Γιάννης Παπαδόπουλος, ιστορικός. Ιωάννα Παπαθανασίου, ΕΚΚΕ. Λήδα Παπαστεφανάκη, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Δέσπω Πασιά. Niaze Payzanoglou. Ιουλία Πεντάζου, ιστορικός. Στέφανος Πεσμαζόγλου, Πάντειο Πανεπιστήμιο. Χριστίνα Πετροπούλου. Δήμητρα Πέτρου, εκπαιδευτικός. Σπυριδούλα Πλακιά, υπ. δρ, Πάντειο Πανεπιστήμιο. Νίκος Ποταμιάνος, ιστορικός. Μαρία Πρέκα, υπ. δρ. Ιστορίας. Θανάσης Ρεντζής, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Αιμιλία Σαλβάνου, ιστορικός. Μαρίνος Σαρηγιάννης, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών. Νικόλας Σεβαστάκης, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών, ΑΠΘ. Χρήστος Σίμος, υπ. δρ Πολιτικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Αθηνών. Γιάννης Σκαλιδάκης, υπ. δρ Ιστορίας, ΑΠΘ. Άννα Σπίρτου, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Γ.Π. Στάμου, ΑΠΘ. Μιτσούκο Σκουρτέλη,ιδιωτική υπάλληλος. Παναγιώτης Στάθης, ιστορικός. Δημήτρης Σταματόπουλος, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Αθηνά Σταυρίδου, Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ. Άρης Στυλιανού,Φιλοσοφική Σχολή, ΑΠΘ. Ελένη Τάκου, επιμελήτρια. Γιώτα Τουλούμη. Κατερίνα Τρίμη-Κύρου, ιστορικός. Άλκηστη Τσάμπρα, αρχιτέκτονας. Ευκλείδης Τσακαλώτος, Πανεπιστήμιο Αθηνών. Γιώργος Τσιμούρης, Πάντειο Πανεπιστήμιο. Γιώργος Φαράκλας-Ματορίκος, Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ελένη Φουρναράκη, Πανεπιστήμιο Κρήτης. Σοφία Φραγκουλοπούλου,αρχαιολόγος. Βίλλυ Φωτοπούλου, ιστορικός, ΥΠΠΟΤ. Ποθητή Χαντζαρούλα, Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Αντώνης Χατζηκυριάκου. Μαρία Χριστίνα Χατζηιωάννου, ΙΝΕ/ΕΙΕ. Κωστής Χατζημιχάλης, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. Ελένη Χοντολίδου, Φιλοσοφική Σχολή ΑΠΘ. Αγγελική Χριστοδούλου, ΑΣΚΙ. Δημήτρης Χριστόπουλος, Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Η συλλογή υπογραφών συνεχίζεται μέχρι τη Δευτέρα το βράδυ στα e-mail: enthemata@gmail.com και bulalak@gmail.com