Από τη Χερανούς στη Σεχέρ…

Της Μαρίας Χρυσάνθου « Πώς λέγανε τους γονείς της θείας Σεχέρ;» … « Χουσεΐν έλεγαν τον πατέρα, Εσμά τη μητέρα της »… « Δεν είναι αλήθεια! ...

Της Μαρίας Χρυσάνθου

«Πώς λέγανε τους γονείς της θείας Σεχέρ;»… «Χουσεΐν έλεγαν τον πατέρα, Εσμά τη μητέρα της»… «Δεν είναι αλήθεια! Το όνομα της μάνας της δεν ήταν Εσμά, ήταν Ισγκουχί, και τον πατέρα της δεν τον έλεγαν Χουσεΐν, τον έλεγαν Χοβάνες… Αλλά ούτε κι εκείνη τη λέγανε Σεχέρ. Το όνομά της ήταν Χερανούς. Όλα αυτά τα έμαθα κι εγώ πολύ αργότερα»… (Απόσπασμα από το βιβλίο «Η γιαγιά μου» της Φετχιέ Τσετίν)
Σε μια συνέντευξή της το Μάιο του 2006 στο περιοδικό Wordt Vervolgd, του Ολλανδικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, απαντώντας γιατί...
η γιαγιά της μόνο στα βαθειά γεράματα αποφάσισε να αποκαλύψει το μυστικό της, πως δηλαδή δεν ήταν Τουρκάλα αλλά Αρμένισσα, η Τσετίν έλεγε: «Η σιωπή είχε να κάνει με τη σύγχρονη Τουρκία. Η Οθωμανική αυτοκρατορία δεν ήταν ένα έθνος-κράτος με ένα λαό, ενώ ο Ατατούρκ ήθελε να μετατρέψει την Τουρκία σε έθνος-κράτος… Έτσι το να μην είσαι Τούρκος ήταν ταμπού. Το να είσαι Αρμένιος ήταν ντροπή».
Τη λέξη γενοκτονία επινόησε ο Πωλονοεβραίος καθηγητής Νομικής Ραφαήλ Λέμκιν κάπου στο μέσο του 20ου αιώνα. Παράγωγα, η ελληνική λέξη γένος και η λατινική cide (σκοτώνω). Όταν σε τηλεοπτική συνέντευξη ρωτήθηκε,  γιατί το ενδιαφέρον για τη γενοκτονία, απάντησε: «Επειδή έχει συμβεί τόσες πολλές φορές. Είχε συμβεί στους Αρμένιους και μετά τους Αρμένιους, ο Χίτλερ ανέλαβε δράση».
Για τον Λένκιν ο όρος περιλάμβανε όχι μόνο τη φυσική εξόντωση ενός έθνους, μα και την προσπάθεια διαγραφής του πολιτισμού και της ιστορίας του και τη βίαιη επιβολή της ταυτότητας του κατακτητή πάνω στον κατακτημένο. Βασισμένα στον όρο του Λέμκιν τα Ηνωμένα Έθνη σύνταξαν τη Συνθήκη για την Πρόληψη και Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας.
«Διάκριση, ρατσισμό και ξεκάθαρο βιασμό της ελευθερίας της σκέψης», είδε ο Ταγίπ Ερντογάν στο γαλλικό νομοσχέδιο για τη Γενοκτονία των Αρμενίων. Ενώ στο σφαγιασμό ενάμιση εκατομμυρίου ανθρώπων με βάση την καταγωγή από τους Οθωμανούς και τον εξαναγκασμό όσων κατάφεραν να επιβιώσουν να αλλάζουν ονόματα και να κρύβουν την καταγωγή τους από την Τουρκική Δημοκρατία;
Παράδοξη και η στάση της Διεθνούς Αμνηστίας. Είδε το γαλλικό νόμο που απαγορεύει την άρνηση της Αρμενικής Γενοκτονίας ως «πλήγμα στην ελευθερία της έκφρασης». Άραγε ελευθερία της έκφρασης τότε να αποτελούν και ο αντισημιτισμός ή ο ρατσισμός;
Περισσότερα από 20 κράτη αναγνωρίζουν τη Γενοκτονία των Αρμενίων, ενώ διεθνείς οργανισμοί και διανοούμενοι Τούρκοι και Κούρδοι (που επίσης έλαβαν μέρος στη γενοκτονία των Αρμενίων) μιλούν ανοικτά για την ανάγκη αναγνώρισης της. Μέχρι πρόσφατα πάντως «τραγωδία αλλά όχι γενοκτονία» τη χαρακτήριζε ο Ισραηλινός πρόεδρος Σιμόν Πέρες. Μια τοποθέτηση που είχε κατακρίνει έντονα ο ιδρυτής του Ινστιτούτου για το Ολοκαύτωμα και τη Γενοκτονία Δρ Ισραήλ Τσάρνι, ο οποίος μάλιστα πρόσφατα την αποκάλεσε «τελική πρόβα πριν το Ολοκαύτωμα». Φυσικά οι σχέσεις Ισραήλ – Τουρκίας έχουν αλλάξει επομένως ίσως αλλάξει και η άποψη Πέρες περί του θέματος.
Πολλοί λαοί έχουν πολλές σελίδες ντροπής στην ιστορία τους. Η παραδοχή δεν θα έπρεπε να ήταν θέμα ταμπού μα θέμα αξιοπρέπειας. Για να μην αναγκαστεί καμιά Χερανούς να ξαναγίνει Σεχέρ.

mchrysanthou@hotmail.com