Τα σύννεφα της κρίσης του ευρώ σκιάζουν το Νταβός...

Εκατοντάδες κυβερνητικοί ηγέτες , κορυφαίοι τραπεζίτες, ακαδημαϊκοί και επιχειρηματικά στελέχη θα βρεθούν αυτές τις μέρες στο Παγκόσμιο Οικο...

Εκατοντάδες κυβερνητικοί ηγέτες, κορυφαίοι τραπεζίτες, ακαδημαϊκοί και επιχειρηματικά στελέχη θα βρεθούν αυτές τις μέρες στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός το οποίο κυριαρχείται από ένα ερώτημα: πώς θα λυθεί η κρίση χρέους της Ευρωζώνης;
Όλοι ανησυχούν και εύλογα. Μόλις πριν λίγες μέρες το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα περιέκοψαν δραστικά τις προβλέψεις τους για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2012 και το 2013 παραπέμποντας σε ένα και μοναδικό λόγο: την κρίση της Ευρωζώνης.
Η αύξηση του κόστους δανεισμού πολλών κρατών μελών του ευρώ, η προσπάθεια των ευρωπαϊκών τραπεζών να εξυγιάνουν δια...
συρρίκνωσης τους ισολογισμούς τους αλλά και οι πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζονται πια σε όλο τον ευρωπαϊκό Νότο επιβαρύνουν την οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης. Η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία βρίσκονται σε ύφεση εδώ και τρία χρόνια, φέτος θα εισέλθουν σε ύφεση η Ιταλία και η Ισπανία, ενώ σύμφωνα με τις προβλέψεις δεν υπάρχει καμιά περίπτωση ανάκαμψης στον ευρωπαϊκό Νότο πριν το 2014.
Ό,τι συμβαίνει στην Ευρώπη έχει επιπτώσεις σε όλο τον κόσμο. Η ύφεση στην Ευρώπη περιορίζει τη ζήτηση των εξαγωγών των αναδυόμενων οικονομιών αλλά και τη συμπεριφορά των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με ευρύτερες επιπτώσεις για την παγκόσμια οικονομία.
Το Ινστιτούτο Διεθνούς Χρηματοοικονομικής, που μιλά για λογαριασμό του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, υποστήριξε χτες ότι οι κλυδωνιζόμενες ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν αποσυρθεί από τις αναδυόμενες οικονομίες της Ευρώπης και της Ασίας συμπιέζοντας τις κεφαλαιακές ροές προς τις χώρες αυτές. «Θα ήμουν σχετικά αισιόδοξος για την παγκόσμια οικονομία αν είχε ως μοχλό της την οικονομία των ΗΠΑ» δήλωσε ο πρώην οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Σάιμον Τζόνσον. «Αλλά δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Το μεγάλο πρόβλημα είναι η Ευρώπη».
Τα δύο σενάρια για την Ευρωζώνη
Οι οικονομολόγοι που βρίσκονται στο Νταβός σκιαγραφούν δύο βασικά σενάρια για την Ευρωζώνη. Το ένα προβλέπει την παράταση της κάμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας που έχει πλέον ξεκινήσει. Το δεύτερο είναι πολύ πιο δυσοίωνο και προβλέπει μια βαθιά ύφεση που θα συνοδευτεί με κρατικά χρεοστάσια, με πρώτο το ελληνικό, και πιθανότατα την αποχώρηση ορισμένων κρατών από το ευρώ.
Χαρακτηριστικός εκπρόσωπος των απαισιόδοξων είναι ο Σάιμον Τζόνσον, σήμερα καθηγητής στο ΜΙΤ, που υποστηρίζει ότι υπό τις παρούσες υφεσιακές συνθήκες, η Ιταλία δεν πρόκειται να αντέξει το βάρος του δυσθεώρητου χρέους της που φτάνει στα 1.9 τρις ευρώ χωρίς αναδιάρθρωση η οποία θα επιβάλλει νέες μεγάλες ζημιές στις ευρωπαϊκές τράπεζες και ασφαλιστικές και θα ξεσηκώσει κύματα αναταραχής στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Οι αισιόδοξοι πάλι εκτιμούν ότι μόλις φθάσει ο κόμπος στο χτένι, μόλις δηλαδή οι Ευρωπαίοι πολιτικοί αντιληφθούν ότι η κρίση πλέον οδηγεί στην κατάρρευση του ευρώ, θα εγκαταλείψουν τις διαμάχες και θα αναλάβουν αποφασιστική δράση.
Χαρακτηριστικός εκπρόσωπος των αισιόδοξων είναι ο επικεφαλής οικονομολόγος της General Electric Μάρκο Ανουντσιάτα, που στέκεται στο ότι έχουν ήδη γίνει σοβαρές μεταρρυθμίσεις στις αγορές απασχόλησης και έχουν αρθεί πολλά άλλα εμπόδια για την ανάπτυξη. Κατά τον ίδιο, πολύ σημαντική κίνηση ήταν και η εισαγωγή νέων δημοσιονομικών κανόνων που μπορεί να θεωρηθεί ως το πρώτο σημαντικό βήμα το οποίο φέρνει την Ευρώπη πιο κοντά στη δημοσιονομική ενοποίηση η οποία θα λύσει μερικά από τα βασικά προβλήματα της αρχιτεκτονικής του ενιαίου νομίσματος.
Το κλίμα στο φετινό Παγκόσμιο Φόρουμ του Νταβός θα μπορούσε να είναι ακόμη χειρότερο αν δεν είχαν υποχωρήσει οι πιέσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές της Ευρωζώνης από τις αρχές του έτους. Μόνο που αυτό δεν οφείλεται στις ενέργειες των κρατών αλλά στις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του νέου της προέδρου Μάριο Ντράγκι, ο οποίος παραχώρησε τριετή φτηνή ρευστότητα προς το τραπεζικό σύστημα και χαλάρωσε τους κανόνες αποδοχής εγγυήσεων. Ο Ιταλός πρόεδρος της ΕΚΤ θα δώσει άλλη μια ευκαιρία στις τράπεζες να αντλήσουν τριετή φτηνή ρευστότητα το Φεβρουάριο.
Η σωτήρια κίνηση της ΕΚΤ ‘λίπανε ‘ τα γρανάζια της τραπεζικής μηχανής που κόντευαν να σταματήσουν και απάλυνε τις ανησυχίες ότι οι τράπεζες της Ευρωζώνης θα χάσουν την πρόσβασή τους σε χρηματοδότηση. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες, διαθέτοντας πλέον κάποιες εκατοντάδες δις ευρώ, αρχίζουν ήδη να επενδύουν ξανά στις αγορές ομολόγων της ευρωπαϊκής περιφέρειας μειώνοντας το κόστος δανεισμού για την Ιταλία και την Ισπανία.
Η απομόχλευση της Ευρώπης έχει ακόμη πολύ δρόμο μπροστά της
Αλλά προφανώς μια πλημμύρα ρευστότητας δεν λύνει τα προβλήματα της αφερεγγυότητας. Και είναι γεγονός ότι την επαύριον της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007-2008 το χρέος παραμένει πολύ υψηλό στις περισσότερες δυτικές οικονομίες αλλά και στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. Στο κείμενο της ομιλίας του που μοιράστηκε εκ των προτέρων ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας Μέρβιν Κινγκ τονίζει ότι «θα πρέπει να αναγνωριστούν και να απορροφηθούν μεγάλες ζημιές σε όλο τον κόσμο, αλλά πρωτίστως στην Ευρωζώνη».
Μια έκθεση του Mckinsey Global Institute που δημοσιεύτηκε την περασμένη βδομάδα υποστηρίζει ότι η διαδικασία της απομόχλευσης – δηλαδή της μείωσης του χρέους ως αναλογία του ΑΕΠ – έχει ακόμα πολύ δρόμο μπροστά της. Υπάρχει τεράστιο χρέος και δεν είναι μόνο των κυβερνήσεων. Τεράστια χρέη έχουν κι οι τράπεζες, οι μη χρηματοπιστωτικές εταιρείες και τα νοικοκυριά. Η έκθεση του Ινστιτούτου εκτιμά ότι η απομόχλευση θα κρατήσει αρκετά χρόνια σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, για παράδειγμα στη Βρετανία και την Ισπανία. Τα καλά νέα είναι ότι η απομόχλευση της αμερικάνικης οικονομίας έχει προχωρήσει. Κατά την έκθεση, η απομόχλευση του ιδιωτικού τομέα στις ΗΠΑ μπορεί κάλλιστα να έχει ολοκληρωθεί σε δύο χρόνια και να απελευθερώσει πόρους για να στηριχθεί ξανά η ανάπτυξη.
Το φως στο βάθος του τούνελ μπορεί να προέλθει από τις αναδυόμενες οικονομίες. «Τα περιθώρια για άσκηση πολιτικής στη Δύση είναι άκρως περιορισμένα. Σε άλλα μέρη του κόσμου υπάρχουν περισσότερα περιθώρια για πολιτική δράση», παρατηρεί ο Ζεράρ Λιόν, επικεφαλής οικονομολόγος της Standard Chartered Bank.
Όχι ότι οι αναδυόμενες οικονομίες μπορούν να γίνουν ο μοχλός της παγκόσμιας ανάπτυξης όπως έγιναν για ένα διάστημα αμέσως μετά την κρίση του 2007 - 2008. Ωστόσο κατά τον Ανουντσιάτα της General Eloctric, μέρος της επιβράδυνσης που βλέπουμε σήμερα στις μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες, και πρωτίστως την Κίνα και τη Βραζιλία, είναι αποτέλεσμα μιας εθελοντικής δημοσιονομικής σύσφιξης των αρχών τους. «Το γεγονός ότι τα κράτη αυτά υιοθέτησαν πολιτικές δημοσιονομικής σύσφιξης σημαίνει ότι έχουν περισσότερα περιθώρια για να υιοθετήσουν μέτρα τόνωσης της οικονομίας τους στο μέλλον αν δουν ότι η κατάσταση επιδεινώνεται».

sofokleous10.gr