Μαθήματα επιβίωσης μέσα στο πολιτικό χάος…

Του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου Οι εθνικές οικονομικές κρίσεις όταν δεν αντιμετωπίζονται εγκαίρως πολιτικά, οδηγούν σε αποσταθεροποίηση της...

Του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου

Οι εθνικές οικονομικές κρίσεις όταν δεν αντιμετωπίζονται εγκαίρως πολιτικά, οδηγούν σε αποσταθεροποίηση της πολιτικής δομής. Εάν υπάρχει ισχυρή Κοινωνία Πολιτών η συγκεκριμένη πολιτική απορρύθμιση δεν καταλήγει σε κοινωνικό χάος.
Στην Ελλάδα, δυστυχώς, η Κοινωνία Πολιτών σε μεγάλο βαθμό ταυτίζεται με την «κοινωνία κομματικών πελατών». Άρα, ενώ δεν είναι ανίσχυρη θεωρητικά, καταλήγει να αδρανοποιείται από την ίδια τη φύση της και λειτουργία της εντός του πελατειακού καθεστώτος.
Τι κάνουμε λοιπόν για να επιβιώσουμε μέσα στο πολιτικό χάος, το οποίο προκαλείται από την προφανή αδυναμία του μεταπολιτευτικού καθεστώτος να...
προχωρήσει σε μια μορφή συντεταγμένης αναδιάρθρωσής του με καθαρούς όρους ιδεολογικοπολιτικού αγωνισμού;
Κατ’ αρχήν (με την έννοια in principio), η Κοινωνία Πολιτών οφείλει να αποσπαστεί από το πελατειακό σύστημα. Μπορεί; Όχι, διότι αποτελεί οργανικό τμήμα του σε μεγάλο βαθμό. Το ακηδεμόνευτο από την πατρωνία τμήμα της είναι αδύναμο και πολύ χαλαρά οργανωμένο σε περιστασιακή βάση, άρα επίσης ανίκανο να παράγει πολιτική σε αυτή τη συγκυρία.
Ας μην έχουμε αυταπάτες, η Κοινωνία Πολιτών στην Ελλάδα δεν μπορεί να παίξει κρίσιμο πολιτικό ρόλο με κατεύθυνση την προοδευτική οργάνωση του πολιτικού χάους. Θα έλεγα, μάλλον κυνικά, ότι είναι η ίδια παράγοντας αυτού του χάους, αν και καλά καταλαβαίνω ότι δύσκολα θα μπορούσε να το κατανοήσει η ίδια και ακόμη δυσκολότερα να το παραδεχτεί.
Αυτός είναι ένας από τους λόγους που τόσο καιρό η Κοινωνία Πολιτών στη χώρα μας αναζητεί απεγνωσμένα τους ηγέτες της, αλλά δεν τους βρίσκει. Τι να βρει και ποιόν/ποια να βρει εντός ενός μηχανισμού πατρωνίας, όπου η καχυποψία, οι καιροσκοπικές ομαδοποιήσεις, οι προβοκάτσιες και η κουλτούρα της υπονόμευσης και του καπελώματος βασιλεύουν;
Δεν θα κάνω πίσω τώρα και ας με παρεξηγήσετε! Θα πω την γνώμη μου με παρρησία, καθώς θεωρώ ότι είναι το σημαντικότερο ατομικό δικαίωμα που κέρδισα στη ζωή μου: Φίλοι, η Κοινωνία Πολιτών, στη σημερινή Ελλάδα και σε αυτή την πολιτική συγκυρία, δεν μπορεί να παίξει κανένα ουσιώδη ρόλο ούτε θετικά, ούτε αρνητικά. Ούτε με την έννοια της ενίσχυσης προοδευτικών πολιτικών, ούτε με εκείνη της στήριξης ενός καθεστώτος έκτακτης ανάγκης. Η ελληνική Κοινωνία Πολιτών θα αναδιαμορφωθεί αναγκαστικά και πλήρως μετά την σταθεροποίηση του πολιτικού συστήματος, σε νέα βάση που θα προκύψει ως γενική συνέπεια της πτώχευσης.
Για να επιβιώσουμε μέσα σε αυτό το χάος, θα πρέπει σε πρώτη φάση να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας και να εκδηλώσουμε μια ξεχασμένη εδώ και πολλά χρόνια αυτοπειθαρχία και κοινωνική ευαισθησία. Η αυτοπειθαρχία μας ας είναι το αντίδοτο στην πειθαρχία που επιβάλλει η στρατηγική της τρόικας και οι φορείς της στην Ελλάδα. Ας μην παρασυρθούμε σε εκδηλώσεις πανικού, μίσους, καταστροφής και αντεκδίκησης. Ας φροντίσουμε με σεβασμό και αγάπη το σπίτι μας και πολύ περισσότερο τη γειτονιά μας, την κοινωνική μας και την καλώς εννοούμενη διοικητική μας οργάνωση, το περιβάλλον και τη σχέση μας με τον συμπολίτη μας. Έτσι ιδεαλιστικά, όπως τα περιγράφω και μην σας φαίνεται περίεργο, καθώς τα ακούτε από το «στόμα», ενός μάλλον υπερυλιστή!
Ο «υπερυλισμός» μου είναι εκείνος που (με) οδηγεί σε αυτή την ιδεαλιστική προσέγγιση περί αυτοπειθαρχίας μέσα σε ένα άναρχο πολιτικά περιβάλλον. Τούτο το θεωρώ απαραίτητο ώστε να αντισταθούμε ατομικά στο νέο πλαίσιο απειλών που συστήνει το διαπλεκόμενο καθεστώς για να ποδηγετήσει τις πολιτικές εξελίξεις. Τις απειλές τις αντιμετωπίζεις όχι ανταπειλώντας, αλλά προσδιορίζοντας τις σχέσεις εξουσίας και τους φορείς τους, που κρύβονται πίσω από την παραγωγή τους. Έτσι οι απειλές χάνουν την δύναμη να συγκροτούν υπέρτατες αλήθειες.
Ας μην εγκλωβιστούμε, λοιπόν, ξανά από τα νέα κυβερνητικά διλήμματα που δομεί το καθεστώς ως μηχανισμό ατομικού και κοινωνικού πειθαναγκασμού. Πολιτική κυβέρνηση στην Ελλάδα δεν μπορεί να έχουμε, δίχως προηγουμένως να διεξαχθούν εκλογές. Αντίθετα η πλέον έντιμη πολιτικά συμπεριφορά θα ήταν να συγκροτηθεί μια αυστηρά υπηρεσιακή κυβέρνηση που θα οδηγούσε σε εκλογές την 4η Δεκεμβρίου. Αυτή η «κυβέρνηση» θα μπορούσε να ζητήσει από την ΕΕ και το ΔΝΤ μια τρίμηνη διευκόλυνση ρευστότητας για τη χώρα. Τούτο είναι και πολιτικά ευκταίο και νομικά βάσιμο, αν το ψάξετε. Αν η ηγεσία της ΕΕ αρνιόταν μια τέτοια διευθέτηση προβάλλοντας διάφορα προσχήματα, θα ήταν σε όλους φανερό ότι επιδιώκει την καταστροφή της Ελλάδας και τότε το πράγμα θα άλλαζε ασφαλώς και στο εσωτερικό, επηρεάζοντας σε κρίσιμο βαθμό τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις. Καταλαβαίνετε τι εννοώ…ας μην επεκταθώ!
Μετά τις εκλογές το πολιτικό χάος θα μπορούσε να ρυθμιστεί είτε συντηρητικά με την κυριαρχία των δυνάμεων που οδήγησαν τη χώρα στην πτώχευση, είτε προοδευτικά με την άνοδο των δυνάμεων που προβάλλουν πλέον την ανάγκη η χώρα να αποσπαστεί συντεταγμένα και μετά από διαπραγμάτευση με του εταίρους μας από την ΕΕ για να ακολουθήσει αυτόνομη πορεία ανάπτυξης και ανασυγκρότησης. Στην περίπτωση της «συντηρητικής ρύθμισης» θα είχαμε όχι απλώς αποδοχή της νέας Συμβάσεως χρεοκοπίας – για την οποία γίνεται τόση φασαρία – αλλά αποδοχή ενός καθεστώτος από επαχθείς «panoptic structures» (όπως τις όρισα σε προηγούμενο σημείωμα), που θα κατέλυαν πρακτικά την λαϊκή κυριαρχία, ενώ θα συνεχιζόταν για καμιά δεκαετία ακόμη η κοινωνική και οικονομική απορρύθμιση, η οποία ξεκίνησε με το Μνημόνιο. Δυστυχώς ή ευτυχώς, έτσι όπως τα κατάφερε το καθεστώς υπό τον Γιώργο Παπανδρέου, αυτή τη στιγμή δεν βλέπω «μέση λύση».
Σε ότι αφορά στην «προοδευτική ρύθμιση» για να υπάρξει οποιαδήποτε σοβαρή προσέγγιση, θα πρέπει να συμπράξουν κυβερνητικά όλες οι δυνάμεις (με την γενική, πολιτική τους έννοια) που υπερασπίζονται την αυτοκυβέρνηση σε ένα πολιτικά φιλελεύθερο πλαίσιο που θα προνοεί (προγραμματικά) για τον προοδευτικό μετασχηματισμό της κοινωνίας με κριτήριο την ισότητα και την προστασία των αποκλεισμένων-αδυνάμων, καθώς και την απελευθέρωση της δημόσιας σφαίρας όπως και της Κοινωνίας των Πολιτών από το καθεστώς πατρωνίας. Μια τέτοια σύμπραξη θα πρέπει να δομηθεί ασφαλώς προεκλογικά: συμβολικά και ουσιαστικά, μέσω μιας νέας προσέγγισης της πολιτικής πρακτικής όσων φορέων αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικές, κοινωνικές και σοσιαλιστικές δυνάμεις.
Αν τούτο δεν γίνει σήμερα δεν θα έχει δημιουργική πολιτικά έννοια αν επιχειρηθεί μετεκλογικά. Τότε θα σημαίνει άλλα πράγματα! Φίλοι, το πολιτικό χάος μην σας τρομάζει. Δείτε το ως ευκαιρία, αλλά αυτό από μόνο του δεν αρκεί, άσε που πολλές φορές οδηγεί σε τρομερούς καιροσκοπισμούς αλητήριων. Αν το δείτε όμως ως χωρόχρονο πολιτικής δημιουργίας σύγχρονων προοδευτικών σχέσεων εξουσίας, που θα απομυθοποιούν τις δυνάμεις που εμπλέκονται σε αυτές, για την παραγωγή μιας μεταμοντέρνας δημοκρατικής πολιτείας, τότε νομίζω ότι θα βγούμε πολλαπλά κερδισμένοι από την παρούσα κατάσταση απορρύθμισης των πάντων. Έτσι, και μόνον έτσι η Κοινωνία των Πολιτών θα αναδομηθεί, συμβάλλοντας στην πολιτική και κοινωνική αναγέννηση και έτσι η οικονομία θα επανενταχθεί ορθολογικά στην πολιτική τεχνολογία που την προσδιορίζει πραγματικά, απομακρινόμενη από την τζογαδόρικη, απολιτική, τεχνοκρατική, υποκριτική νεοφιλελεύθερη κουλτούρα. Έτσι τέλος, τα κόμματα θα ξαναγίνουν πολιτικά κόμματα και όχι φορείς πελατειακών σχέσεων ή δομές κλειστής ηγεμονίας καστών.
Το στοίχημα επιβίωσης στην σημερινή Ελλάδα, συμπίπτει με το στοίχημα ατομικής αυτοπειθαρχίας και αναγέννησης της πολιτικής σε μια κριτική της Γαλλικής Επανάστασης προοπτική.