Η συντεταγμένη χρεωκοπία της ελληνικής οικονομίας ξεκίνησε...

Του Γιώργου Σταθάκη Η πολιτική του Μνημονίου οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στη χρεωκοπία. Αυτή η θέση, που αρκετοί υποστήριζαν τα δύο τελ...

Του Γιώργου Σταθάκη

Η πολιτική του Μνημονίου οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στη χρεωκοπία. Αυτή η θέση, που αρκετοί υποστήριζαν τα δύο τελευταία χρόνια, ξετυλίγεται πλέον μπροστά στα μάτια μας. Από τώρα μέχρι τον Ιούνιο η συντεταγμένη χρεωκοπία της Ελλάδας θα έχει ολοκληρωθεί.
Ο συλλογισμός ήταν απλός. Η πολιτική της βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής και του αποπληθωρισμού οδηγεί σε ύφεση, αυτό οδηγεί σε νέα δημοσιονομικά μέτρα και βαθύτερη ύφεση. Η μείωση του ΑΕΠ απομακρύνει κάθε ενδεχόμενο εξυπηρέτησης του χρέους. Τότε εγκαινιάζεται ένας κύκλος διαδοχικών αναδιαρθρώσεων του χρέους. Η πραγματική οικονομία παγιδεύεται σε μια μόνιμη "παγίδα ρευστότητας", όπου οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις, ακόμα και αν έχουν χρήματα, τα αποθεματοποιούν. Κάθε μείωση των...
δημοσίων δαπανών οδηγεί σε σχεδόν ισοδύναμη μείωση της ιδιωτικής οικονομίας. Από κοινού συρρικνώνουν την κατανάλωση, την παραγωγή, την απασχόληση και τις επενδύσεις. Το χρέος αυτονομείται από την πραγματική οικονομία και αυτοσυσσωρεύεται, αναχρηματοδοτούμενο χωρίς λογική.
Τότε η χρεωκοπία είναι αναπόφευκτη και σημαίνει δύο πράγματα. Πρώτον, την αναδιάρθρωση του χρέους, το "κούρεμα" πλέον, που σήμερα, λίγες εβδομάδες μετά τις αποφάσεις της 21ης Ιουλίου ("κούρεμα" 20%), προσδιορίζεται στο 50%. Δεύτερον, την προσαρμογή προς τα κάτω των μισθών, των συντάξεων και των τιμών των κεφαλαίων, των τίτλων και των ακινήτων σε ποσοστό περίπου 40%. Τρίτον, την αναχρηματοδότηση των τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων με ένα ποσό που εκτιμάται γύρω στα 80 δισ.
Η πολιτική της "επιστροφής στη δραχμή" και της ανεξέλεγκτης χρεωκοπίας που αυτή συνεπάγεται, η πολιτική των πιο εθνικιστικών κύκλων στην Ευρώπη και των πιο φανατικών χρηματοπιστωτικών ομάδων θάφτηκε οριστικά στις γερμανικές εκλογές. Η Μέρκελ σάρωσε τους φιλελεύθερους συμμάχους της επιμένοντας στην ενότητα του ευρώ και μαζί με τους σοσιαλδημοκράτες και τους Πράσινους αποτελούν πλέον ένα αδιαπραγμάτευτο μπλοκ που θα ακολουθήσει κοινή στάση στο ευρωπαϊκό και το ελληνικό πρόβλημα.
Η επιβεβελημένη φυσικά στρατηγική της κοινής ευρωπαϊκής διαχείρισης του χρέους απομακρύνεται. Ενώ οι αμερικανικές πιέσεις φαίνεται να είναι προς τη "σωστή" κατεύθυνση, προσκρούουν στην ευρωπαϊκή "αδιαλλαξία". Μέχρι τον Ιούνιο θα υπάρξουν, φυσικά, εξελίξεις. Ο μηχανισμός στήριξης θα αλλάξει, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επίσης, καθώς η κρίση του χρέους θα μετατρέπεται σε κρίση των τραπεζών και, σε συνδυασμό με τη δημοσιονομική πειθαρχία, θα οδηγεί σε μηδενική ανάπτυξη την ευρωπαϊκή οικονομία, μαζί και τη γερμανική.
Στο θέμα της εσωτερικής διαχείρισης της ελληνικής κρίσης, κάθε σκέψη για πιο συντεταγμένο, δίκαιο και αποτελεσματικό τρόπο έχει οριστικά χαθεί. Η τραγελαφική κυβέρνηση που κυβερνάει εξάντλησε και τα τελευταία στενά περιθώρια επιλογών που υπήρχαν, ακόμα και εντός του Μνημονίου. Το παράδειγμα του 1 δισ. από φόρους στον πλούτο που είχε ζητήσει αρχικά η τρόικα έχει γίνει διεθνές ανέκδοτο. Η κυβέρνηση ψήφισε δύο-τρία φορολογικά και προσκόμισε μηδενικούς φόρους από τις ευκατάστατες τάξεις. Μετά υποσχέθηκε δικαιότερο ΕΤΑΚ. Και κατέληξε στη "φαιδρή" λύση των λογαριασμών της ΔΕΗ. Η ιδέα διακωμωδήθηκε αρκετά στην Πολωνία, δυστυχώς με σκληρές συνέπειες, καθώς αποφασίστηκε η σταθεροποίηση να εδράζεται σχεδόν αποκλειστικά σε περικοπές δαπανών. Η κυβέρνηση φαντάζει και είναι πλέον θίασος παροιμοιώδους ανικανότητας, κουτοπονηριάς και μακαρθικών εκλάμψεων. Καλείται ως "υπηρεσιακή κυβέρνηση" να εκτελέσει τη συντεταγμένη πτώχευση μέχρι τον Ιούνιο.
Η μείωση μισθών, συντάξεων και δαπανών κατά 40% θα γίνει με συνδυασμό μέτρων. Το πιο απλό είναι η στάση πληρωμών για 2 ή 3 μήνες προς το εσωτερικό και στη συνέχεια η μονιμοποίηση των περικοπών. Αν ένα μήνα η κυβέρνηση δηλώσει ότι αδυνατεί να πληρώσει, λόγω έλλειψης ρευστότητας, και καταβάλλει το 70% των μισθών και συντάξεων, τότε θα εγκαινιάζει τη μέθοδο αυτή. Η δεύτερη μέθοδος είναι το ενιαίο μισθολόγιο, η εφεδρεία και τα επιδόματα αλληλεγγύης. Η τρίτη μέθοδος είναι η εξουθενωτική φορολογία, αν και το μέτρο της ΔΕΗ μάλλον θα αποσυρθεί. Η τέταρτη μέθοδος είναι η πλήρης εκμηδένιση της χρηματοδότησης των δημόσιων φορέων, που θα οδηγήσει αναγκαστικά στη δημιουργία νέων πηγών εσόδων από τους δήμους, τα πανεπιστήμια και τους οργανισμούς. Η τελευταία πράξη είναι η κατάργηση ή μείωση του ελάχιστου μισθού κάπου ανάμεσα στο σημερινό επίπεδο και τα πορτογαλλικά επίπεδα (380 ευρώ). Αυτό θα εγκαινιάσει την ελεύθερη πτώση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα.
Η διαδικασία της συντεταγμένης χρεωκοπίας θα ολοκληρωθεί με το "κούρεμα" του χρέους. Η Ελλάδα θα βρεθεί με χρέος κοντά στα 250 δισ., περίπου 105% του ΑΕΠ της, που θα πρέπει να εξυπηρετεί αρχικά με ένα ετήσιο πλεόνασμα της τάξης των 6-7 δισ. Οι τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία, και όχι η κυβέρνηση πλέον, θα λάβουν έκτακτη ενίσχυση από τον μηχανισμό στήριξης της τάξης των 80 δισ.
Περιχαρείς οι λάτρες του Μνημονίου θα πουν εν χορώ ότι τουλάχιστον φτάσαμε στον πάτο και όλα θα ξεκινήσουν από την αρχή. Πάλι θα επικαλεστούν το "τι άλλη επιλογή είχαμε;". Στην πραγματικότητα αυτό που θα παραμείνει μετέωρο είναι ο προσδιορισμός μιας ευρωπαϊκής διεξόδου, που θα χρειαστεί όχι ακόμα μία "λύση" στο "ελληνικό πρόβλημα", αλλά μια πραγματική λύση στο ευρωπαϊκό πρόβλημα. Τότε το θέμα θα τεθεί ξανά, καθώς η συντεταγμένη χρεωκοπία μιας χώρας δεν επιλύει το ευρωπαϊκό πρόβλημα.