Η μεγάλη ασθένεια της σύγχρονης Ελλάδας...

Από τον Μανώλη Κατζουρό Στη Αμερικανική θεωρία «Περί σύγκρουσης των πολιτισμών» η Ελλάδα κατατάσσεται στην ανατολική πλευρά των πολιτισ...

Από τον Μανώλη Κατζουρό

Στη Αμερικανική θεωρία «Περί σύγκρουσης των πολιτισμών» η Ελλάδα κατατάσσεται στην ανατολική πλευρά των πολιτιστικών συνόρων της Ευρώπης, σελ. 159 του Χάντινγκτον. Αναφέρει για αυτό ένα σωρό δυτικές αξίες που οι ορθόδοξοι, το ισλάμ κ.α. αρνούνται: αναγνώριση της αξίας του ατόμου (individualism), χωρισμός εκκλησίας και κράτους, κλπ.
Η μεγάλη ασθένεια της σύγχρονης Ελλάδας είναι η πολιτισμική της σχιζοφρένεια. Το πρόβλημα με τους Έλληνες είναι ότι δεν ξέρουν οι ίδιοι τι θέλουν, που να κατατάξουν τον εαυτό τους. Είναι ένα πρόβλημα αυτοπροσδιορισμού. Αμφιταλαντεύονται ανάμεσα σε ένα τραγούδι απ τ’ Αλγέρι και rock’en’roll , ανάμεσα σε παστουρμά και σνίτσελ, ανάμεσα σε τσιφτετέλι και ντίσκο.
Στον Δυτικό τρόπο σκέψης και πολιτισμό της προόδου οι πολιτικές εξελίξεις καθορίζονται από...
 τις λεγόμενες δημοκρατικές αποφάσεις. Πρόκειται για αποφάσεις που αποτελούν άθροισμα (aggregate) εξατομικευμένων αποφάσεων, δηλαδή βελτιστοποιήσεων ή μεγιστοποιήσεων της χρησιμότητας, που κάνει το κάθε άτομο στο πεδίο του «προϊόντος» χρόνου.
Για αυτό τον λόγο οι αξίες σε αυτές τις κοινωνίες είναι εγγενώς «εγχρονικές». Το άτομο εκλαμβάνεται ως ορθολογικό, ελεύθερο να αποφασίσει για το μέλλον του, αυτοδύναμο, αυτεξούσιο, προικισμένο τέλος πάντων με όλα τα «καλούδια» που αναδύθηκαν στην πρόοδο του Δυτικού Ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Στον ανατολικό πιο παραδοσιακό τρόπο σκέψης αυτές οι εξελίξεις αυτές καθορίζονται βασικά από τις αξίες του γένους που είναι «άχρονες», ή τέλος πάντων πιο ανθεκτικές. Αυτό συμβαίνει γιατί γένος, φυλή, και ιδεολογία συγκροτούνται στην βάση κοσμοθεωρητικών αποφάσεων, και είναι γιαυτό το λόγο που η κατανόηση των εξελίξεων στον αραβικό κόσμο, στη Λιβύη για παράδειγμα, απαιτεί όπως ο τρόπος σκέψης μας κάνει την «μετάβαση» από τον χρόνο στο γένος, όπως ανάφερα σε άλλο μου άρθρο σε αυτό το μπλογκ [25-02-11].
Επειδή το πρόβλημα είναι δυσεπίλυτο, για να μην πω άλυτο, θα μας πάρει πολύ καιρό και μόνο το να το καταλάβουμε. Η δυσκολία υπάρχει και στο να το θέσουμε σωστά και δεν αφορά μόνο το παρόν. Ξεκινά τουλάχιστο από το 1821. Και λέω τουλάχιστο γιατί η μεσαιωνική βυζαντινή Εξάβιβλος που ξανατυπώθηκε το 1836 στο Ναύπλιο ακόμη μάχεται τους … Έλληνες.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως –κατά την γνώμη μου- αφορά στο μέλλον. Όταν η Τουρκία εξελιχθεί φυσιολογικά και φτάσει ή ξεπεράσει το οικονομικό επίπεδο της Ελλάδας, όταν οι θρησκευτικές επιδράσεις θα έχουν αμβλυνθεί, ακολουθώντας την γενική τάση μετά τον Γαλιλαίο, όπως και κάθε λογής χλομά φαντάσματα του παρελθόντος, κλπ, θα φανεί ότι ανήκουμε στον ίδιο πολιτισμικό χώρο. Το una razza, una faccia που γράφει και η Σια Κοσιώνη στο άρθρο της στο aixmi.gr, για τους Ιταλούς, θα είναι μάλλον: Bir soy, bir surat.
Ο [μεγάλος θειος του μικρού] Κ. Καραμανλής είχε δηλώσει –εκτός από το απέραντο φρενοκομείο- το περίφημο: ανήκομεν εις την Δύσην. Ο ΑΓΠ εκφράζοντας την πικρία εκείνης της εποχής προς τους Αμερικανούς για την προδοσία της Κύπρου και όχι μόνο, το αρνήθηκε όσο πιο αόριστα μπορούσε, λέγοντας για σημεία του ορίζοντα και αυτονόητες ταυτολογίες.
Αν τότε απέφυγε ευφυώς ο ΑΓΠ να δεσμευθεί στην Δύση, το ίδιο και ο ΓΑΠ απέφυγε τώρα να θέσει το στίγμα του στον χάρτη των πολιτισμών του Χάντινγκτον. Αφήνοντας ανοικτή την πόρτα για Ρωσία – Κίνα, μέχρι και Ιαπωνία έφτασε, αλλά απέφυγε επιμελώς να αναφέρει την Τουρκία, που θεωρείται κατάλοιπο των Οθωμανών, ως κάτι δηλαδή «παρά- φύση».
Είπε ο Πρωθυπουργός στο λόγο του στην Βουλή για τον προϋπολογισμό: ότι οι Έλληνες και ειδικότερα νέοι που είναι και πιο δυναμικοί θα αναζητήσουν συνεργασίες προς ανατολάς από τα βαλκάνια και τη Ρωσία μέχρι και την Κίνα.
Έτσι να γίνουμε ένα με ό, τι ως τώρα νοιώθαμε ότι ήταν, στο ταξίδι μας αυτό προς τον μεγάλο ανατολικό, ο ατέρμων κόσμος και η ανεξάντλητος εκείνη ηδονή που ονομάζεται από τους αρχαίους Έλληνες «πλους κατ’ εμπορίαν καί θεωρίαν»!