Ελλάδα: κράτος περιορισμένης κυριαρχίας...

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου* Η κυριαρχία των κρατών σήμερα έχει πολλές διαστάσεις, τυπικής και άτυπης μορφής. Η κυριαρχία εμφανίζεται τυπι...

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου*

Η κυριαρχία των κρατών σήμερα έχει πολλές διαστάσεις, τυπικής και άτυπης μορφής. Η κυριαρχία εμφανίζεται τυπικά να ασκείται στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, αλλά η αλήθεια είναι ότι η άσκηση και κυρίως ο τρόπος άσκησης και η μορφή νομιμοποίησης της συγκεκριμένης μεθόδου εξυπηρέτησης του λεγόμενου εθνικού συμφέροντος, είναι εκείνη που ορίζει την διάσταση της κυριαρχίας του κάθε κράτους στη συγκυρία. Το διεθνές δίκαιο αποτελεί ένα γενικό πλαίσιο, το οποίο αποσκοπεί να περιγράψει μάλλον την μορφή νομιμοποίησης, παρά τους...
 ακριβείς όρους νομιμότητας της κρατικής δράσης. Με την έννοια αυτή ολόκληρο το διεθνές δικαιακό σύστημα δεν υπάρχει για να ορίσει την κυριαρχία κρατών ή/και φορέων κρατικής εξουσίας, αλλά για να προσδιορίσει το γενικότερο πλαίσιο άσκησης αυτής της κυριαρχίας.
Διασαφηνίζω τα παραπάνω για να καταλήξω στο ότι και σήμερα, όπως και κατά το ιστορικό παρελθόν δημιουργίας και εξέλιξης του Westphalian System, από το 1648 και εντεύθεν δηλαδή, ο τρόπος που ασκεί κάθε κράτος την κυριαρχία του και η μορφή με την οποία επιχειρεί να τη νομιμοποιήσει εντός και εκτός της χώρας, καταμαρτυρεί το είδος της κυριαρχίας που η πολιτεία του συγκεκριμένου κράτους εννοεί και υπερασπίζεται. Δυστυχώς, σήμερα η Ελλάδα, μέσω της κυβέρνησής της ασφαλώς, εμφανίζεται και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό να αντιλαμβάνεται την εθνική ταυτότητα της χώρας, στο πλαίσιο ενός κράτους περιορισμένης κυριαρχίας.
Δεν νομίζω ότι χρειάζεται σ’ αυτό το σημείωμα να παραθέσω δηλώσεις του πρωθυπουργού, του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και άλλων κυβερνητικών αξιωματούχων, για να υποστηρίξω αυτή την αντίληψη. Τα γνωρίζετε όλοι όσοι διαβάζετε ελληνικά και δυστυχώς και στο διεθνές κοινό αποκρυσταλλώνεται αυτή η εικόνα: η mental picture της Ελλάδας, μιας χώρας που αδυνατεί σήμερα να υπερασπιστεί κυριαρχικά δικαιώματα τα οποία θεμελίωσε μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την ένταξή της στην ΕΟΚ και την ένταξή της στην Ευρωζώνη.
Την ευθύνη για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων σου ως χώρα, στο πλαίσιο της διεθνούς πολιτικής, την έχει η πολιτεία με τα όργανά της και ευρύτερα στις δημοκρατίες, ο λαός. Κανένα απολύτως δικαίωμα δεν σου διασφαλίζει το διεθνές δίκαιο. Δεν υπάρχει κανείς δικαστής για να κρίνει την διαμόρφωση αυτών των δικαιωμάτων στην συγκυρία. Δεν υπάρχουν αναλλοίωτα δικαιώματα στο πεδίο των διεθνών σχέσεων. Αποτελεί τον χείριστο λαϊκισμό όταν ελληνικές κυβερνήσεις επιχειρούν να διασκεδάσουν την έλλειψη πολιτικής βούλησης ή την ανικανότητά τους να υπερασπισθούν τα κυριαρχικά δικαιώματα του ελληνικού κράτους, αναφερόμενες με δέος στις αρχές και σε αποφάσεις φορέων του διεθνούς δικαίου.
Αν δεν θέλεις ή δεν μπορείς να υπερασπισθείς την ελληνική κοινωνία, καλό είναι να πάψεις να ασχολείσαι με την πολιτική. Δεν έχεις το δικαίωμα σε καμία περίπτωση, να ισχυρίζεσαι ότι η Ελλάδα έχασε μέρος της κυριαρχίας της εντασσόμενη στον μηχανισμό ΔΝΤ – ΕΕ - ΕΚΤ, ή ότι δεν σε νοιάζει τι πράττουν οι γείτονες είτε στον βορρά, είτε οι εξ ανατολών, καθώς εσύ έχεις το σχέδιό σου, το οποίο, ότι και να κάνουν, δεν πρόκειται να χαλάσει. Επιτέλους λίγη σοβαρότητα θα έπρεπε να υφίσταται από τους κυβερνώντες. Δεν μπορεί να συνεχισθεί άλλο αυτή η σαχλαμάρα. Είναι αδύνατον η κυβέρνηση να υπερασπισθεί την χώρα και την ελληνική κοινωνία με αυτές τις αντιλήψεις. Κανένα κράτος στον κόσμο δεν μπορεί να ορίσει την εθνική του ταυτότητα και το εθνικό του συμφέρον, αγνοώντας την πραγματική διάσταση των διακρατικών σχέσεων και του διεθνούς περιβάλλοντος άσκησης πολιτικής. Η δήθεν ψυχραιμία που δείχνει η ελληνική κυβέρνηση αυτές τις μέρες στο Αιγαίο, θυμίζει την αντίδρασή της την περίοδο που ζητούσε πολιτική υποστήριξη και όχι χρήμα από τους ετέρους μας στην ΕΕ για να μην χρεοκοπήσει η χώρα. Η ίδια ακριβώς διαλεκτική αποκρυσταλλώνεται στην πολιτική αντίδραση της κυβέρνησης στην λανθάνουσα διένεξη της Ελλάδας με την Τουρκία με επίκεντρο το Αιγαίο.
Ενώ είναι εμφανές ότι η Τουρκία ως νέα περιφερειακή δύναμη αναπτύσσει τον ηγεμονικό της ρόλο σε ολόκληρη την βαλκανική και επιδιώκει την αναθεώρηση ολόκληρου του καθεστώτος στο Αιγαίο υπέρ των συμφερόντων της, η κυβέρνηση επιδεικνύει … ανοχή και ψυχραιμία, διότι, όπως ισχυρίζεται, έχει σχέδιο! Η κατάσταση αυτή ξεκίνησε από την περίοδο Σημίτη, συνεχίστηκε επί Καραμανλή και τώρα πλέον λαμβάνει μάλλον δραματική διάσταση. Ο λόγος είναι ότι η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου φαίνεται να έχει εσωτερικεύσει την αντίληψη πως η Ελλάδα δεν μπορεί να υπάρξει υπερασπιζόμενη δικαιώματα που έχουν αποκρυσταλλωθεί στο πλαίσιο της εθνικής κυριαρχίας της μέχρι τώρα. Προσπαθεί, λοιπόν, να εισέλθει σε έναν άδηλο διάλογο που αφορά στο εθνικό συμφέρον με τους γείτονες και ευρύτερα την διεθνή κοινότητα, στην βάση της φιλοσοφίας για μια παγκόσμια διακυβέρνηση και στην βάση του αναθεωρητισμού που επαγγέλλεται η κυβέρνηση Ομπάμα και σημαντικοί παράγοντες της ΕΕ, για το Αιγαίο και συνολικά την Βαλκανική.
Αν αυτό πράγματι είναι το σχέδιο της κυβέρνησης του Γιώργου, ας βγουν να το περιγράψουν στον ελληνικό λαό και ας πάψουν να δημιουργούν τετελεσμένα και να διαστρεβλώνουν έννοιες και πραγματικά γεγονότα που συνιστούν την διαδικασία δραματικής μεταβολής της θέσης της χώρας στην περιοχή, στο παγκόσμιο σύστημα και του στάτους της ελληνικής κοινωνίας. Είχα χρέος να σημειώσω τα παραπάνω, πιστεύοντας ότι θα ευαισθητοποιηθούν έστω και την τελευταία στιγμή, κάποιοι πολιτικοί φορείς και η κοινωνία των πολιτών. Και η τελευταία ελπίς, είναι μία ελπίς, που έλεγε ο Κάφκα πριν τα … τινάξει!

*Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία. Άσκησε δημοσιογραφία στην Ελλάδα από το 1985 έως το 2003.