Η λύση βρίσκεται στην ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα...

Tου Πέτρου Δούκα π. υφυπουργού Οικονομικών Στις Βρυξέλλες την περασμένη βδομάδα (25-26 Μαρτίου) η Κυβέρνηση δεν πέτυχε τον πρωταρχικό της ...

Tου Πέτρου Δούκα
π. υφυπουργού Οικονομικών

Στις Βρυξέλλες την περασμένη βδομάδα (25-26 Μαρτίου) η Κυβέρνηση δεν πέτυχε τον πρωταρχικό της στόχο που ήταν ο απευθείας δανεισμός της χώρας μας από τους Ευρωπαίους εταίρους μας με κόστος περίπου 2% χαμηλότερος από το κόστος δανεισμού μας στην ‘ελεύθερη’ αγορά και την αποφυγή εμπλοκής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Πέτυχε όμως δύο άλλα: (1) την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να συνεχίσει να δέχεται τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου ως ‘ενέχυρο’ για την χρηματοδότηση των τραπεζών που θα καταθέτουν τέτοια ομόλογα στην ΕΚΤ και (2) η δήλωση των εταίρων ότι αν η Ελλάδα αδυνατεί να βρεί χρήματαστην αγορά(έστω και με υψηλό κόστος), τότε τα κράτη-μέλη, από κοινού με το ΔΝΤ θα χρηματοδοτήσουν το Ελληνικό Δημόσιο, αλλά με τα επιτόκια της αγοράς χωρίς ‘εκπτωση’. Αυτό αν και φαίνεται δώρο-άδωρο, θα συμβάλλει στην αίσθηση των αγορών πως στην χειρότερη περίπτωση θα βρεθούν χρήματα από την Ευρώπη και το ΔΝΤ.
Το πρώτο εγχείρημα με την έκδοση 7-ετών ομολόγων ήταν αλμυρό. Κόστος 6,1% με χαλαρή προσέλευση ενδιαφερομένων. Θα ήταν όμως χειρότερα τα πράγματα αν δεν υπήρχαν οι αποφάσεις της περασμένης εβδομάδας.
Αστοχίες της Κυβέρνησης
Η Κυβέρνηση βρέθηκε μπροστά σε μια πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση. Το ‘παλεύει’, αν και
(1) έχει και αυτή ευθύνες για την ραγδαία επιδείνωση των ‘σπρέντς’. Στην προσπάθειά της να ‘κερδίσει’ την συμπάθεια των Ευρωπαίων, και προσπαθώντας να τα...

φορτώσει όλα στη Νέα Δημοκρατία, περιέγραψε την κατάσταση της οικονομίας με τα μελανώτερα χρώματα. Μάλλον ‘φούσκωσε’ και το έλλειμμα του 2009 προσθέτοντας δαπάνες του 2010 στο 2009 και μιλώντας για εκτεταμένη διαφθορά. Αυτό όμως είχε το αντίθετο αποτέλεσμα. Εξόργισε τους Ευρωπαίους και πανικόβαλε τις αγορές.
(2) άργησε πολύ να κινηθεί, με αποτέλεσμα να δώσει ένα σήμα στην αγορά ότι τάχει λίγο χαμένα. Μίλησε για ‘πρόθυρα χρεοκοπίας’, για οικονομία-Τιτανικό (που τελικά βούλιαξε). Έτσι όξυνε την ταραχή στις αγορές και αυξήθηκαν τα ‘σπρέντς’ και το κόστος δανεισμού του Δημοσίου σε πανάκριβα επίπεδα. {να θυμήσω πως όταν ήμουν στο Υπουργείο Οικονομικών –μέχρι τον Αύγουστο 2007-, δανειζόμαστε ετησίως περίπου 34 δις. ευρώ- και όχι 65 που δανειστήκαμε το 2009- δανειζόμαστε ακριβώς με το ίδιο κόστος με την Ιταλία, ενώ τώρα με 2,3% ακριβότερα!, δανειζόμασταν 0,29% ακριβότερα από την Γερμανία, ενώ τώρα 3,4% ακριβότερα, επιμηκύναμε ουσιαστικά την μέση διάρκεια του Δημοσίου χρέους, καταφέρναμε να δανεισθούμε για διάρκειες 30 και 50 ετών, ενώ τώρα με το ζόρι για 5- ή για 10 χρόνια!}
(3) συνέχισε για πολλές βδομάδες τις διαρροές για πιθανά μέτρα που μελετά, με αποτέλεσμα η αγορά, η οικοδομή και το εμπόριο να έχουν υποστεί νέες μεγάλες ζημιές και να έχουν κυριολεκτικά νεκρωθεί.
(4) αντί να λειτουργήσει αθόρυβα με τις Ευρωπαϊκές αρχές, ‘έπαιξε’ με διαφορετικά κέντρα εξουσίας δημοσιοποιώντας όλες τις σχετικές αντιδράσεις. Σχέδια για ταξίδια στην Κίνα (τελικά δεν πήρε πρόσκληση), ταξίδια στη Ρωσία, την Ουάσινγκτον, κλπ., μάλλον μπέρδεψαν το σκηνικό και προκάλεσαν αμηχανία. Είναι σαφές πως η Ευρώπη ήταν και είναι ανέτοιμη να χειρισθεί τέτοιες υποθέσεις. Αν άρχιζε να δανείζει άμεσα την Ελλάδα, θα έπρεπε να μπορεί να κάνει το ίδιο με ανάλογα αιτήματα άλλων Ευρωπαϊκών χωρών με ανάλογα προβλήματα. Κάθε κράτος και κάθε Ευρωπαϊκή αρχή ‘έλεγαν τα δικά τους’. Η λύση του ΔΝΤ δεν θα έπρεπε να ευνοείται από τους Ευρωπαίους γιατί έτσι επιτρέπουν να βάλουν πόδι στα Ευρωπαϊκά οικονομικά ζητήματα Αμερικάνοι, Ρώσοι, Κινέζοι. Αλλά η αδυναμία τους να βρούνε αμειγώς Ευρωπαϊκή λύση τους ώθησε να ζητήσουν και την συνδρομή του ΔΝΤ..
(5) έπρεπε μαζί με τα φορολογικά μέτρα, να παρουσιάσει και ένα ‘τελικό’ πακέτο μέτρων για όλα τα θέματα. Δημοσιονομικά και αναπτυξιακά. Στο θέμα της ανάπτυξης, των αποκρατικοποιήσεων, την αγορά εργασίας, την απελευθέρωση των επαγγελμάτων δεν έχει κάνει απολύτως τίποτα!
(6) Η Κυβέρνηση, παρά την ‘υπερκινητικότητά’ της δεν δίνει κάποιο όραμα για το αύριο. Για ποιά νέα Ελλάδα να υπομείνουμε τόσες θυσίες; Για μια νέα αναξιοκρατία; Για μια νέα κρατικίστικη Ελλάδα; Πρέπει η Κυβέρνηση να κατανοήσει πως η λύση βρίσκεται στις ιδιωτικές –όχι στις δημόσιες- επενδύσεις και στον ιδιωτικό τομέα και την επιχειρηματικότητα. Να αντιληφθεί πως επενδύσεις χωρίς προοπτικές κερδοφορίας με χαμηλό φορολογικό συντελεστή για τα μερίσματα δεν πρόκεται να πραγματοποιηθούν. Χρειάζεται φιλικότερο περιβάλλον, απενοχοποίηση του κέρδους, μαζικές αποκρατικοποιήσεις, απελευθέρωση της αγοράς εργασίας και των επαγγελμάτων, κοκ.
Η λύση είναι οι ιδιωτικές επενδύσεις, η δημιουργικότητα και επιχειρημαικότητα του Έλληνα
H κατάσταση της οικονομίας μας είναι πολύ κακή. Ένας ‘καχεκτικός’ και ταλαιπωρημένος ιδιωτικός τομέας καλείται να καλύψει τα τεράστια ανοίγματα ενός δημόσιου τομέα που δεν παράγει τίποτα άξιου λόγου, αλλά και ενός αγροτικού τομέα που έχει κακομάθει να ζει με επιδοτήσεις και είναι ανήμπορος να ανταγωνισθεί στη νέα παγκοσμιοποιημένη εποχή. Ο ιδιωτικός τομέας καλείται επίσης να χρηματοδοτήσει τα τεράστια ανοίγματα του ασφαλιστικού τομέα. Οι συντάξεις και οι παροχές που έχουν ψηφισθεί από την Βουλή και που πληρώνει το Δημόσιο είναι σε πλήρη αναντιστοιχία με τα έσοδα και τις εισπράξεις των ασφαλιστικών ταμείων... Αλλά όχι... Ούτε θα χρεοκοπήσουμε, ούτε θα μας ‘βγάλουν’ από το ευρώ! Θα έχουμε όμως πολύ ανηφορικό δρόμο μπροστά μας.
Χρέος
Έτσι σήμερα, το κεντρικό δημόσιο χρωστάει περίπου 325 δισεκ. ευρώ, ο ιδιωτικός τομέας χρωστάει περίπου 280 δισεκ. ευρώ και τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν ‘αναλογιστικά’ ανοίγματα πάνω από 300 δισεκ.ευρώ! Σε αυτά να προσθέσουμε Τα χρέη τωνδήμων της χώρας που τα τελευταία χρόνια αυξήθηκαν απειλητικά....
Ανταγωνιστικότητα
Η ανταγωνιστικότητά μας είναι απαράδεκτα χαμηλή (και επικίνδυνα χαμηλή για το μέλλον μας). Τελευταίοι στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων από το εξωτερικό και τελευταίοι στη σχέση εισαγωγών/εξαγωγών. Δεν παράγουμε σχεδόν τίποτα που να κατακτά τις διεθνείς αγορές. Για κάθε 100 ευρώ που καταφέρνουμε να εξάγουμε, εισάγουμε αντίστοιχα προϊόντα αξίας 350 ευρώ!
Ανησυχίες για τις τράπεζες
Και για τις τράπεζές μας η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Χρειάζεται προσοχή και στήριξη από την Κυβέρνηση, γιατί φαίνεται πως πάνω από 12 δισεκ. ευρώ καταθέσεων έχουν «αποχωρήσει» για το εξωτερικό, οι καθυστερήσεις στην αποπληρωμή των δανείων αυξάνονται συνεχώς, ενώ οι τράπεζες δύσκολα πλέον μπορούν να αντλήσουν κεφάλαια από τις διεθνείς διατραπεζικές αγορές, λόγω της υποβάθμισης της πιστοληπτικής αξιοπιστίας της χώρας μας και των ιδίων! Μάλιστα, ‘ακούγεται’, πως εκδίδουν ομόλογα, τα αγοράζουν μεταξύ τους (η μια τα ομόλογα της άλλης) και μετά τα καταθέτουν στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως ενέχυρο και αντλούν από αυτήν χαμηλότοκο δανεισμό! Οι διαρροές ότι μπορεί να φορολογηθούν οι καταθέσεις και οι νόμοι για την διευκόλυνση των δανειοληπτών έχουν επιδεινώσει αυτή την κατάσταση.
Βέβαια, η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να συνεχίσει να δέχεται ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου ως ‘ενέχυρο’ για την ισόποση χρηματοδότηση των τραπεζών, έστω και αν αυτά είναι πιο κάτω και από την κατηγορία Α- είναι ιδιαίτερα θετική και ενθαρρυντική. Θα βοηθήσει τις τράπεζες να βελτιώσουν την κερδοφορία τους δανείζοντας το Δημόσιο π.χ. προς 6% και δανειζόμενες από την ΕΚΤ προς 1%. Δεν θα βελτιώσει όμως την προσφορά δανείων στην αγορά που δυστυχώς θα παραμείνει λίγο-πολύ στεγνή.
Η λύση βρίσκεται στην ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα
Πρέπει η Κυβέρνηση να κατανοήσει πως η λύση βρίσκεται στις ιδιωτικές –όχι στις δημόσιες- επενδύσεις και στον ιδιωτικό τομέα, την ιδιωτική πρωτοβουλία και την επιχειρηματικότητα. Χρειάζεται φιλικότερο περιβάλλον για τους επιχειρηματίες, απενοχοποίηση του κέρδους, μαζικές αποκρατικοποιήσεις,απελευθέρωση της αγοράς εργασίας και των επαγγελμάτων, κοκ.
Ευθύνες των πολιτικών
Όλος ο πολιτικός κόσμος έχει μεγάλες ευθύνες για αυτά τα χάλια. Κανένας δεν είχε την γνώση και τη δύναμη να αντισταθεί στο τσουνάμι των συνεχών συντεχνιακών απαιτήσεων. Η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ που έχουμε διακυβερνήσει τη χώρα τα τελευταία 35 και χρόνια, αλλά και όλα τα κόμματα της εκάστοτε αντιπολίτευσης που πλειοδοτούσαν στην παροχολογία και αντιδρούσαν σε κάθε προσπάθεια συμμαζέμματος (χαρακτηρίζοντάς την ώς «ανάλγητη και αντιλαϊκή), όλοι είμαστε υπεύθυνοι για τα σημερινά χάλια. Βρέστε μου ένα βουλευτή της τότε αντιπολίτευσης που να ζήτησε μείωση των δαπανών.
Όσον αφορά τη Νέα Δημοκρατία, ας μην ξεχνάμε πως κληρονόμησε μια οικονομία με περίπου 40 δισεκ. ευρώ «κρυφά» ελλείμματα και την δημόσια διοίκηση σε κακά χάλια. Έπρεπε να λειτουργήσει ανατρεπτικά, αλλά προτίμησε τον εύκολο δρόμο. Ναι, έχει ευθύνες.
Εξεταστικές
Όσον αφορά την ‘εξεταστική’ για την οικονομία, φυσικά και είμαι υπέρ της διαφάνειας σε όλα, αλλά όχι όπως πάει να γίνει τώρα. Ο τρόπος που θα γίνει με αλληλο-καταγγελίες και οξύτατες αντιπαραθέσεις σε κομματική βάση θα μας αποδυναμώσει κάθε εναπομένουσα διαπραγματευτική δύναμη για τα οικονομικά, αλλά κυρίως για τα εθνικά μας θέματα. Και οι ξένοι θα δείχνουν το δάκτυλο στα πολιτικά κόμματα και θα λένε «μα, εσείς οι ίδιοι βγάζετε τα μάτια σας»... με τι κύρος θα διεκδικήσουμε τα εθνικά μας δίκαια όταν αλληλο-υπονομευόμαστε και βγάζουμε –εμείς οι ίδιοι- τέτοια εικόνα προς τα έξω... ; Οδηγούμαστε σε πολύ επικίνδυνους δρόμους. Τούρκοι και Σκοπιανοί μάλλον πρέπει να τρίβουν τα χέρια τους... Απορώ πως ο πρωθυπουργός δεν έχει εκτιμήσει όλες αυτές τις παραμέτρους, παρά την συναινετική διάθεση της Νέας Δημοκρατίας.
Αν θέλουμε διαφάνεια και ‘γνώση’, πρέπει να τα εξετάσουμε όλα από την περίοδο του «Τσοβόλα δόστα όλα», την διαχείριση μιας σειράς από υποθέσεις από το Καζίνο του Φαλήρου, του Β’ ΚΠΣ, τις απίθανες υπερβάσεις στο κόστος όλων των δημοσίων και ολυμπιακών έργων, μεχρι το με τι στοιχεία μπήκαμε στην ΟΝΕ, τα περίφημα swaps της Goldman Sachs [όπου το Ελληνικό Δημόσιο υπέστη επιπλέον ζημίες 1 δισεκ ευρώ από την δυσμενή εξέλιξη των συναλλαγματικών ισοτιμιών σε αυτά τα swaps], άλλες παραποιήσεις στοιχείων της περιόδου 2001-2003 [αντίτιμα, εξοπλιστικά προγράμματα, κλπ], τις άστοχες κινήσεις των τελευταίων 6 μηνών που οδήγησαν σε εκτίναξη των spreads, και φυσικά ότι αφορά την διαχείριση της Νέας Δημοκρατίας. Αντιλαμβάνεται κανείς τι επιπλέον ζημιά θα υποστεί η κακή εικόνα της χώρας μας από μας τους ίδιους. Με τι κύρος θα διαπραγματευθύμε οποιοδήποτε εθνικό θέμα και θα ‘βάλουμε βέτο’;
Οι προτάσεις μου
Τις προτάσεις μου για την άλλη Ελλάδα, την Ελλάδα της δημιουργίας τις είχα υποβάλλει στη δική μας Κυβέρνηση και την έχω υποβάλλει, εκ νέου, στην Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.
• Πραγματικός λαϊκός καπιταλισμός: Για παράδειγμα, έχω προτείνει να αποδοθεί μεγάλο μέρος της δημόσιας κινητής και ακίνητης περιουσίας κατευθείαν στους πολίτες μέσω του Χρηματιστηρίου. Πως; αντί μόνο να ζητάμε να εισπράξουμε κιάλλους φόρους από τους πολίτες, να τους αποδώσουμε μεγάλο μέρος της κινητής και ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου. ΚΕΔ, Ολυμπιακά ακίνητα, τουριστικά ακίνητα, αεροδρόμια και λιμάνια να μετοχοποιηθούν και το 80% της αξίας τους να αποδοθεί δωρεάν στους πολίτες μέσω του Χρηματιστηρίου. Δηλαδή για κάθε φορές να μοιρασθούν στους πολίτες 11 εκατομμύρια μετοχές (μια μετοχή για κάθε Έλληνα, από κάθε φορές!). Το ίδιο και για μετοχές άλλων οργανισμών: προαστιακός, τραμ, ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, Κρατικά Λαχεία, ΟΔΙΕ, ΛΑΡΚΟ, κλπ. Οι πολίτες θα μπορούν να αγοράζουν και να πουλάνε τις μετοχές αυτές ελεύθερα στο χρηματιστήριο! Από τις μετοχές που πήραν δωρεάν, όταν τις πουλάνε, το 20% να πηγαίνει ως έσοδο στο Δημόσιο!
• Αυστηροποίηση των διατάξεων του Υπαλληλικού Κώδικα, ώστε οι ‘κακοί’ υπάλληλοι να αποχωρύν από την υπηρεσία.Όποιος δεν εργάζεται φιλότιμα, όποιος είναι συστηματικά ‘κοπανατζής’ να αποχωρεί από τον Δημόσιο τομέα.
• Επίσης, κάποια άλλα δραστικά μέτρα: αποποινικοποίηση των ακάλυπτων επιταγών και αντικατάσταση της σχετικής νομοθεσίας μας με κάποια παραλλαγή αυτής των ΗΠΑ.
• Τέρμα στα αυθαίρετα: Κάθε αρμόδιος υπάλληλος να ‘χρεώνεται’ μια περιχή που θα την παρακολουθεί συστηματικά δορυφορικά και με επιτόπιους ελέγχους. Οι ποινές για τους παραβάτες να είναι άμεσες και αυστηρότατες. Για τα διακατεχόμενα ή καταπατημένα ακίνητα και για τα ‘αυθαίρετα’ κτίσματα και τους ‘οικισμούς’ που στην πράξη υπάρχουν για πάνω από 25 χρόνια να θεσμοθετηθεί η ‘τακτοποίησή τους, αλλά με την σύμφωνη γνώμη της τοπικής αυτοδιοίκησης και για όσες περιπτώσεις δεν αποτελούν ‘καραμπινάτες΄αυθαιρεσίες, κλπ. Από το 2005 είχα καταθέσει λεπτομερείς προτάσεις για το θέμα αυτό που αφορά 300 χιλιάδες φτωχότερους, κυρίως, συμπολίτες μας. Έτσι, εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας θα αποκτήσουν καθαρούς τίτλους ιδιοκτησίας.
• Επαναπροσδιορισμός των συντελεστών δόμησης για τα εκτός σχεδίου πόλεως κτήματα. Η σημερινή αυστηρότητα προκαλεί την αυθαιρεσία.
• Απελευθέρωση της αγοράς εργασίας. Άμεση αύξηση του πλαφόν απολύσεων πριν κλείσουν και οι υπόλοιπες Ελληνικές επιχειρήσεις.
• Μείωση των απαιτούμενων δικαιολογητικών για την έκδοση αδειών κατά 50% μέσα στο επόμενο εξάμηνο.
• Εγκατάσταση ηλεκτρονικού συστήματος για κάθε παραγγελία φαρμάκων, αντιδραστηρίων, ορθοπεδικού υλικού, κλπ. Η σημερινή κατάσταση είναι εκτός ελέγχου, όχι μόνο όσον αφορά τις τιμές, αλλά ακόμη περισσότερο όσον αφορά την ‘κατανάλωση’. Η έλλειψη ηλεκτρονικού ελέγχου στις παραγγελίες και την κατανάλωση έχουν συμβάλλει στγη δημιουργία εστιών διαφθοράς.
• Μείωση κατά 30% της επιχορήγησης των πολιτικών κομμάτων. Δεν χρειάζεται να οργανώνουν τόσες φιέστες και να λειτουργούν με τόσο υψηλό κόστος με τα χρήματα των φορολογουμένων. Τα Ελληνικά πολιτικά κόμματα επιχορηγούνται δεκαπλάσια από τα αντίστοιχα Βρετανικά.
• Επιβολή –εφάπαξ- φόρου 0,3% σε όλες τις καταθέσεις από 4000 ευρώ και πάνω.
Στο χέρι μας είναι να δουλέψουμε για να αλλάξουμε το κλίμα και να φέρουμε τα πάνω κάτω. Αλλοιώς θα παραμείνουμ ουραγοί και πολύ κάτω από τις πραγματικές μας αρετές και δυνατότητες. Μπορούμε καλύτερα. Δεν μας αξίζουν αυτά τα χάλια.