Κερδισμένοι και χαμένοι από την κρίση...

Του Νίκου Κοτζιά http://epirusgate.blogspot.com/ Κερδισμένοι είναι οι αναδυόμενες δυνάμεις, τράπεζες και οι ΗΠΑ Η ιστορία σύμφωνα με την οπο...

Του Νίκου Κοτζιά
http://epirusgate.blogspot.com/

Κερδισμένοι είναι οι αναδυόμενες δυνάμεις, τράπεζες και οι ΗΠΑ
Η ιστορία σύμφωνα με την οποία στην κρίση όλοι χάνουμε εξίσου είναι ένα κλασσικό παραμύθι της νεοφιλελεύθερης σκέψης. Στην πραγματικότητα από την κρίση οι μεγάλοι κερδισμένοι είναι οι αναδυόμενες οικονομίες της ανατολής – Ασίας που διατηρούν υψηλά ποσοστά ανάπτυξης. Στο δε τελευταίο τρίμηνο του 2009, οι ρυθμοί ανάπτυξης ήταν 10% για την Κίνα 8% για την Ινδία και 18% (!) για την Ταϊβάν. Κερδισμένες είναι και οι μεγάλες διεθνείς τράπεζες οι οποίες αφού προκάλεσαν το σκάσιμο με τις φούσκες σε χρηματιστήριο και στην αγορά οικίας, έβαλαν το κράτος που τόσο μίσησαν, στα ισχυρά κέντρα του κόσμου (πριν από όλα στις ΗΠΑ), να τις σώσει από τις συνέπειες των δικών τους ενεργειών. Στη συνέχεια, οργάνωσαν επίθεση κερδοσκοπίας σε βάρος πιο αδύνατων κρατών προκειμένου μέσα από την λεηλασία της οικονομίας τους να επιστρέψουν και πάλι σε κέρδη. Δεν είναι τυχαίο ότι η Golden Sachs έχει λεηλατήσει την Ελληνική Οικονομία. Κατά συνέπεια, δίπλα στις αναδυόμενες οικονομίες, οι δεύτεροι κερδισμένοι είναι οι μεγάλοι παγκόσμιοι χρηματοπιστωτικοί οίκοι που πλήρωσαν λιγότερο από κάθε άλλο την κρίση, αν και υπήρξαν η αιτία και οι φορείς της πρόσφατης κρίσης. Τμήμα τους, μάλιστα, βγάζει κέρδος από αυτή την κρίση, με την εκμετάλλευση οικονομιών όπως αυτής της Ελλάδας.
Κερδισμένες είναι και οι ΗΠΑ. Αυτό οφείλεται σε δύο λόγους. Έναν φανερό και έναν κρυφό. Ο πρώτος λόγος, ο φανερός, είναι ότι...

απέτρεψαν την ύφεση παρά το βάθος της κρίσης που πέρασαν. Η αποτροπή έγινε χάρη σε μεγάλα δημόσια πακέτα στήριξης και ενίσχυσης της ζήτησης. Με μέτρα, δηλαδή, που αντιστρατεύονται όλα αυτά που μας συστήνουν εδώ στην Ελλάδα ως φαρμακευτική αγωγή με συνοδεία πολλαπλών χειρουργείων. Η ευκολία για τις ΗΠΑ να επιλέξουν τον «ορθό δρόμο» της κρατικής παρέμβασης συνδέεται και με το γεγονός ότι διαθέτουν κυριαρχία στην παγκόσμια νομισματική πολιτική. Το δολάριο όντας ακόμα το παγκόσμιο ισοδύναμο έδωσε στις ΗΠΑ την δυνατότητα ενίσχυσης της εσωτερικής ζήτησης και κάλυψης εξωτερικών χρεών μέσω της παραγωγής / του συνεχώς τυπώματος, δολαρίου. Ο δεύτερος λόγος, ο κρυφός, είναι ότι με την κρίση του Ευρώ, που τόσο ανόητα οξύνει η πολιτική της Γερμανίας, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όλο και περισσότερο επανακάμπτουν κεφάλαιο στο ενισχυόμενο δολάριο. Το αποτέλεσμα είναι ότι ενώ οι ΗΠΑ παράγουν πληθωριστικό δολάριο και η οικονομία τους καταγράφει αυξανόμενα ελλείμματα, το ίδιο το δολάριο ενισχύεται ως πόλος προσέλκυσης επενδύσεων και αγοράς χρεογράφων. Μάλιστα αυτό συμβαίνει ενώ για πρώτη φορά η Κίνα έκανε εκτεταμένες πωλήσεις χρεογράφων των ΗΠΑ. Παραπάνω από 35 δισεκατομμύρια τη χρονιά που πέρασε. Σήμερα, πλέον, η Λ.Δ. της Κίνας δεν είναι ο μεγαλύτερος δανειστής των ΗΠΑ. Την προσπέρασε μετά από πολλά χρόνια η Ιαπωνία (790 δισεκατομμύρια δολάρια έναντι 764 της Κίνας).
Γερμανικά κέρδη – απώλειες και παράδοξα
Ο μεγάλος χαμένος είναι η ΕΕ. Η συνολική της θέση αποδυναμώθηκε. Δείχνει μεγάλη δυσκολία ανάκαμψης, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ και τις ισχυρές οικονομίες της Ασίας. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι η υποχώρηση των εξαγωγών της Γερμανίας. Από αυτή τη σκοπιά, όπως έγραψα εδώ και καιρό, η κρίση του Ευρώ εξυπηρετεί την Γερμανία η οποία ως «εμπορικό κράτος» δυσκολεύεται να ανακάμψει εξαιτίας του υπερτιμημένου ευρώ. Η βαθμιαία υποτίμησή του Ευρώ έναντι του δολαρίου και κατά προέκταση της ισοτιμίας του έναντι των ασιατικών νομισμάτων που έχουν διασυνδεθεί με το δολάριο, αυξάνει τα περιθώρια ανάκαμψης της Γερμανίας και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητάς της. Αυτή δεν θα επιτευχθεί μέσω της εφαρμογής νέων οργανωτικών σχημάτων και καινούργιας τεχνολογίας, αλλά δια της υποτίμησης του Ευρώ. Ο κίνδυνος για τη Γερμανία, παρά τα χαρμόσυνα για αυτή νέα με την υποτίμηση του Ευρώ, προέρχεται από δύο παράγοντες. Ο πρώτος είναι ότι τα 2/3 των εξαγωγών της Γερμανίας πάνε στα κράτη-μέλη της ΕΕ. Κατά συνέπεια η υποτίμηση του ευρώ δεν θα έχει αρκούντως θετικές επιπτώσεις για την γερμανική οικονομία στην περίπτωση που τα άλλα κράτη της ΕΕ περιέλθουν σε παρατεταμένη ύφεση. Η κατάσταση, μάλιστα, μπορεί να γίνει για τη Γερμανία επικίνδυνη εάν οι χώρες που έχουν δανειστεί, οι ίδιες ή επιχειρήσεις τους από γερμανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, δεν μπορέσουν να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα κράτη του Ευρωπαϊκού Νότου, μέλη της ΕΕ τα οποία έχουν δανειστεί περίπου 561 δισεκατομμύρια ευρώ από γερμανικές τράπεζες. Συχνά δε οι τράπεζες δανειστές είναι περιφερειακές γερμανικές τράπεζες που γνωρίζουν μεγάλες δυσκολίες εξαιτίας των επενδύσεών τους σε αμερικάνικες φούσκες. Εάν δε, δεν αποπληρωθούν τα δάνεια προς τα γερμανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τότε αυξάνουν οι κίνδυνοι για τη γερμανική οικονομία συνολικά.
Γερμανικές αντιφάσεις
Το λογικό για τη Γερμανία θα ήταν να δώσει χείρα βοηθείας στις υπό κατάρρευση οικονομίες των φτωχότερων περιοχών της ΕΕ. Διότι μόνο έτσι έχει πραγματικές προοπτικές η μηχανή των εξαγωγών της καθώς και το τραπεζικό της σύστημα. Όμως, η Γερμανία δεν θέλει να συμβάλλει σε μια τέτοια κατεύθυνση. Θέλει τον εαυτό της χορτάτο και την πίττα της ολόκληρη. Πώς προσπαθεί να πετύχει κάτι τέτοιο; Πολύ απλά, με μια επιθετική πολιτική έναντι των κρατών με υψηλά χρέη. Θέλει, δηλαδή, η Γερμανία και να αποκομίσει κέρδη από την υποτίμηση του ευρώ και βοήθεια να μη δώσει που είναι απαραίτητη προκειμένου να μην καταρρεύσουν οι οικονομίες στις οποίες εξάγει. Προς το σκοπό αυτό πιέζει πολιτικά και εκβιάζει οικονομικά. Διότι κανείς δεν δικαιούται να ξεχνά ότι η πολιτική της Σήμενς κόστισε στο ελληνικό δημόσιο πολλαπλά. Ότι η Γερμανία έπαιρνε σε έργα και προμήθειες πάνω από το μισό όλου του ποσού που είχε στη διάθεσή της η Ελλάδα από κοινοτικά προγράμματα και ενισχύσεις. Κανείς, επίσης, δεν πρέπει να ξεχνά ότι την ώρα που η Ελλάδα πέρναγε βαθειά κρίση, η κυβέρνηση Καραμανλή έλεγε ότι η κρίση δεν ακουμπά την χώρα, ενώ στο όνομα αυτής της απάτης αύξανε τα κίνητρα εισαγωγής ακριβών αυτοκινήτων από την Γερμανία, λίγους μήνες πριν από την πολιτική λιτότητας ενάντια στους μισθωτούς στην Ελλάδα. Εισαγωγές οι οποίες αύξησαν τα εμπορικά ελλείμματα της χώρας. Αλλά για αυτά έχουν βγάλει όλοι «τουμπεκί ψιλοκομμένη», όπως έλεγε ο Πέτρος Πικρός.
Το κακό είναι ότι η Γερμανία θέλησε να ιδεολογικοποιήσει αυτές τις επιλογές της. Δεν της φτάνει που επιδιώκει να βγάλει κέρδη από την κρίση σε βάρος των λιγότερο ισχυρών οικονομιών του νότου, θέλει στο όνομα των δυσκολιών που γνωρίζουν αυτές οι χώρες να ενισχύσει τον εθνικισμό της, ιδιαίτερα με έναν ιδιόμορφο οικονομικό εθνικισμό. Αφού πριν μερικά χρόνια προσπάθησε να εμφανίσει εαυτό ως το πραγματικό θύμα του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, τώρα εμφανίζεται ως το θύμα της κρίσης, αλλά και της ευρωπαϊκής ενοποίησης όπως αυτή πραγματώθηκε. Δεν είναι λίγοι εκείνοι στη Γερμανία που υποκριτικά δηλώνουν ότι κινδυνεύει η οικονομία της, εξαιτίας, τάχα, των κακών διαχειρίσεων σε κράτη όπως είναι η Ελλάδα. Δυστυχώς, αυτή η εξόρμηση του γερμανικού εθνικισμού κινδυνεύει να έχει βαθειά αρνητικές συνέπειες για τον ελληνικό τουρισμό και κατά προέκταση την ελληνική οικονομία. Φαντάζομαι ότι οι αρμόδιοι δυσκολεύονται να αντιληφθούν το τι σημαίνει για την Ελλάδα αυτός ο αρνητικός εθνικισμός και η εξόρμηση που τον συνοδεύει και για αυτό δεν φροντίζουν για απαντήσεις σε εχθρικά δημοσιεύματα στα μέσα ενημέρωσης της ισχυρότερης οικονομικά χώρας της Ευρώπης. Η Γερμανία δεν θέλει να θυμάται κανείς για το ποιος είναι ο επί 55 χρόνια κερδισμένος από την κοινή ευρωπαϊκή αγορά. Για το ποιος κάνει τις μεγαλύτερες εξαγωγές στην ΕΕ. Για το ποιος είναι ο πιο κερδισμένος από την ίδια την κρίση και αρχίζει και εμφανίζει έναν επιθετικό εθνικισμό της αδικημένης παρθένας. Δομικά δε, όχι ως προς το περιεχόμενο, τα επιχειρήματά της έχουν την ίδια ακριβώς δομή που καταγράφει η περίοδος της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης ως προς τα επιχειρήματα των συντηρητικών δυνάμεων της εποχής του μεσοπολέμου στη Γερμανία.
Συνολικά στην κρίση υπάρχουν τόσο διεθνώς δυνάμεις με σαφή κέρδη, όσο και δυνάμεις που με επιθετικότητα προσπαθούν να κερδίσουν σε βάρος της χώρας και να καλύψουν τον οικονομικό εθνικισμό που ενδυναμώνει στη χώρα τους. Αν δεν το καταλάβουν αυτό οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας, τότε θα οδηγηθούμε σε άδικη υποχώρηση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Και όχι μόνο.