Ο περί εξωτερικής πολιτικής λόγος...

Aπό τον Τριαντάφυλλο Καρατράντο Στην Ελλάδα έχουμε μία ανίατη ασθένεια, την ασθένεια των γενικά ειδικών. Ο μέσος Έλληνας, για να μην πω ο κά...

Aπό τον Τριαντάφυλλο Καρατράντο

Στην Ελλάδα έχουμε μία ανίατη ασθένεια, την ασθένεια των γενικά ειδικών. Ο μέσος Έλληνας, για να μην πω ο κάθε Έλληνας, χωρίς να έχει την αναλυτική ικανότητα ή την επιστημονική πληρότητα για να την τεκμηριώσει, έχει άποψη επί παντός επιστητού, έχει άποψη για την τιμή της τομάτας και για το νομικό καθεστώς στο Αιγαίο. Και για να μην κινδυνεύσω να χαρακτηριστώ σκοταδιστής, άλλωστε δεν είμαι, διευκρινίζω: δεν είναι κακό να διαμορφώνεις άποψη για ένα θέμα, εφόσον βέβαια προηγουμένως έχεις την σωστή και την αρκούσα πληροφόρηση και ενημέρωση, άλλο αυτό όμως, και άλλο να προσπαθείς να διατυπώνεις θεωρίες μεγάλου φάσματος, ειδικά στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής.
Το πρόβλημα αυτό γιγαντώθηκε στην Ελλάδα με την έξαρση του ιού των τηλεοπτικών παραθύρων και των κάθε λογής ειδικών, των celebritoαναλυτών, των επαγγελματιών εκπροσώπων προοδευτικών και συντηρητικών, των...

περιφερειακών προσωπικοτήτων, ειδικά μετά τη ραγδαία διασπορά των περιφερειακών τηλεοπτικών καναλιών, και φυσικά των πάσης φύσεως ειδικών και πολιτικών, που έχουν τη θεία γνώση. Είναι πραγματικά επικίνδυνο για τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης η δυνατότητα αρκετών Ελλήνων να βρουν δημόσιο βήμα και να προβούν σε προβοκάτσια και αγκιτάτσια, επί δημοσιών θεμάτων, πόσο μάλλον επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής.
Αυτή η κατάσταση έλαβε διαστάσεις bing-bang με την θετική και ελευθεριακή πανσπερμία των blogs και των διαδικτυακών χώρων κοινωνικής δικτύωσης (fb, LinkedIn, twitter, badoo). Χώροι, που δίνουν τη δυνατότητα της πολιτικοποίησης, της άμεσης εκφοράς πολιτικού λόγου, της κατάθεσης της άποψης, αλλά και χώροι που μπορούν να λειτουργήσουν και ως οχήματα στρέβλωσης της κοινής γνώμης, βέβαια για αυτό δεν ευθύνονται τα blogs ούτε τα κοινωνικά δίκτυα, αλλά ο τρόπος με τον οποίο κάνεις χρήση των χώρων αυτών και του βήματος που σου παρέχουν, ας κοιτάξουμε και μία φορά την ατομική ευθύνη, αρκετά έχουν σπιλώσει συλλογικά τα blogs.
Ερχόμαστε λοιπόν στην ουσία του προβλήματος, στη σχέση εξωτερικής πολιτικής και ΜΜΕ. Τα ΜΜΕ είναι η πλέον διαχρονική πηγή επιρροής και διαμόρφωσης των προτεραιοτήτων των πολιτών σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Είναι ο κύριος σύνδεσμος μεταξύ του κοινού και των διαμορφωτών της πολιτικής. Οι πολιτικοί ακολουθούν τις έρευνες και τις αναφορές για την κοινή γνώμη, και τα ΜΜΕ αποτελούν την κύρια πηγή πληροφόρησης για το τι κάνουν οι πολιτικοί, μιλάμε για ένα αλληλένδετο σώμα, το οποίο επηρεάζει άμεσα τη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής, ειδικά σε μία χώρα όπως η Ελλάδα, όπου το πολιτικό κόστος αποτελεί την κύρια μεταβλητή λήψης των αποφάσεων.
Όταν στις ΗΠΑ, τη δεκαετία του 1950 άρχισαν οι μετρήσεις κοινής γνώμης για τη διαμόρφωση της agenda της πολιτικής, ο Almond, στο ζήτημα της εξωτερικής πολιτικής έβγαζε το συμπέρασμα ότι η συμπεριφορά των Αμερικάνων στα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής ήταν ένα μείγμα αστάθειας και υπερφυσικότητας. Αυτό το αποτέλεσμα αποδιδόταν στο ότι οι Αμερικανοί διαμόρφωναν τη γνώμη τους για την εξωτερική πολιτική μέσα από τα ΜΜΕ, τα οποία όμως έχουν διαφορετικές οπτικές και στοχεύσεις και συχνά δεν μπορεί κανείς να ξεχωρίσει τα πραγματικά γεγονότα από τα κατασκευασμένα, για σκεφτείτε και στην Ελλάδα, όπου πέρα από τα ΜΜΕ, υπάρχουν 11.000.000 ειδικοί περί εξωτερικής πολιτικής; Τι υπερφυσικά πράγματα ακούει αυτή η χώρα, προοδευτικά και συντηρητικά.
Όπως πολύ εύστοχα υποστηρίζει ο Jones, δεν είναι εύκολο να μετρήσεις τις μαζικές προτιμήσεις, αρκεί ένα γεγονός για να εγείρει το ενδιαφέρον των πολιτών και να ενεργοποίηση τις προτιμήσεις τους, πόσο μάλλον με αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα, ειδικά το τελευταίο διάστημα με τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, η αύξηση της πολιτικής ατμόσφαιρας στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, πραγματική ή εικονική, έχει ξεσηκώσει το ενδιαφέρον των πολιτών οι οποίοι προσπαθούν να ενημερωθούν με κάθε δυνατό τρόπο, και πολλές φορές δεν εξετάζουν την πηγή που επιλέγουν. Το αποτέλεσμα είναι να ασκείται μία αφόρητη πίεση προς την Κυβέρνηση, θετική μεν, αλλά με την εξωτερική πολιτική να παραλύει, προς χάριν του μη πολιτικού κόστους, δεν μπορεί η Κυβέρνηση να προσπαθεί να ισορροπήσει σε μία διελκυστίνδα και να μην έχει μία ρεαλιστική, στοχευμένη και σχεδιασμένη άριστα στρατηγική για τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις. Οι μετατοπίσεις των Τούρκων στη σκακιέρα της Ευρωπαϊκής προοπτικής μένουν αναπάντητες, λόγω της πίεσης από τα ΜΜΕ, της πίεσης από τις ακραίες συντηρητικές θέσεις, την έλλειψη σχεδιασμού και τα προοδευτικά σοκ. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο Χρήστος Ροζάκης είχε δίκιο όταν έλεγε ότι σε σημαντικά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής δεν μπορούμε να εφαρμόζουμε ακραία προοδευτικά σοκ, και συντηρητικά θα συμπλήρωνα εγώ, γιατί θα επιτύχουμε ακριβώς το αντίθετο, άλλωστε η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας δεν χρειάζεται σοκ, αλλά στρατηγική κουλτούρα, διαπραγματευτική ικανότητα, ιεράρχηση στόχων και συνέπεια. Τι από αυτά βλέπετε εσείς;