Το νέο μοντέλο επιβίωσης των εφημερίδων…

back to basics‏ . Από τον Απόστολο Τσοράκη http://www.politicsonline.gr/ . Μιλάμε συχνά για την νέα οικονομία, από το 2000 και μετά, και στο...

back to basics‏
.
Από τον Απόστολο Τσοράκη
http://www.politicsonline.gr/
.
Μιλάμε συχνά για την νέα οικονομία, από το 2000 και μετά, και στο μυαλό μας έχει καρφωθεί μια περίεργη νοοτροπία ότι αυτή η νέα οικονομία πρέπει να βασίζεται στην παλαιά ώστε να μην διαταραχθούν οι ισορροπίες της συμβατικής πραγματικότητας και των κατεστημένων συστημάτων.
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά λοιπόν να σκεφτούμε ποια είναι η αρχή στην οποία βασίζεται η οικονομία, για να μπορέσουμε να καθορίσουμε την νέα οικονομία και τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα, αν αυτά υπάρχουν.
Ακαδημαϊκοί αναφέρουν ότι η οικονομία είναι το βασικό γρανάζι μιας μηχανής (όπως του αυτοκινήτου), που παράγει υπεραξίες (κίνηση), οι οποίες προέρχονται από την εκμετάλλευση πόρων (βενζίνη).
Το βασικό συστατικό (το κλειδί), για να ξεκινήσει η μηχανή της οικονομίας, λένε πάλι οι ακαδημαϊκοί, είναι η...

έλλειψη των πόρων αυτών “Scarce of Resources” και η ανταλλαγή τους.
Για να αποφύγω την επιστημονική ανάλυση λόγω έλλειψης πόρων κατάρτισης (χα, χα!) να εξηγήσω τι κατανοώ ότι σημαίνει αυτό: σημαίνει λοιπόν ότι εγώ έχω ένα πόρο (πληροφορία), που εσύ δεν έχεις (έλλειψη ενημέρωσης), και με αμείβεις (1 Ευρώ) για να αποκτήσεις τον πόρο αυτό (πληροφορία, εφημερίδα), και να την καρπωθείς για προσωπικό όφελος (υπεραξία). Λειτουργεί με λίγα λόγια ένα επιχειρηματικό μοντέλο βασισμένο στην αλυσίδα πληροφορία-αμοιβή-ενημέρωση-υπεραξία.
Σε αυτό λοιπόν το επιχειρηματικό μοντέλο, που ξεκίνησε από την εποχή του ντελάλη και έφτασε σήμερα στην εποχή του Twitter (ηλεκτρονικού πλέον ντελάλη), σημαντικό ρόλο έπαιζε το μέγεθος της άγνοιας, της έλλειψης δηλαδή ενημέρωσης. Την υπεραξία της πληροφορίας σε αυτό το μοντέλο της διαχειριζόταν πάντα ο εκδότης που ασκούσε εξουσία στον ανανγώστη με αυτό τον τρόπο και ο αναγνώστης τη μόνη εξουσία που ασκούσε ήταν αυτή της επιλογής διαφορετικού περιεχομένου ενημέρωσης, άλλη δηλαδή εφημερίδα.
Στην πορεία εξέλιξης της ενημέρωσης το ραδιόφωνο και η τηλεόραση ήταν τα πρώτα ηλεκτρονικά επιχειρηματικά μοντέλα τα οποία διέφθειραν τους πελάτες που μαζικά επέλεγαν να συγκεντρώσουν το ενδιαφέρον τους σε αυτά, προσφέροντας τους δωρεάν το βασικό προϊόν (πόρο ενημέρωσης), στοχεύοντας στην άντληση κερδών από την εκμετάλλευση του παραγώγου της προσοχής του κοινού για απορρόφηση μηνυμάτων διαφήμισης.
Μετέτρεψαν δηλαδή τους αναγνώστες των εφημερίδων, που αγόραζαν παλιότερα την ενημέρωση επί αντιτίμου, σε συνεταίρους για την εκμετάλλευση της εξουσίας που το δικαίωμα της επιλογής τους προσέφερε. Τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ κέρδιζαν το ενδιαφέρον του κοινού και το πουλούσαν στις επιχειρήσεις ως μέσο ενημέρωσης για να πετύχουν εκείνες το δικό τους κέρδος, την αύξηση της κατανάλωσης των προϊόντων τους. Αντέστρεψαν προοδευτικά το επιχειρηματικό μοντέλο πληροφορία-αμοιβή-ενημέρωση σε επιλογή-ενημέρωση-αμοιβή μεταφέροντας την εξουσία στους τηλεθεατές οι οποίοι πλέον παρήγαγαν υπεραξία στα ηλεκτρονικά μέσα. Μύλος, με λίγα λόγια.
Συμβολικά, για να καταλάβουμε τι σημαίνει αυτό στη συνείδηση του κοινού, το φαινόμενο των προσφορών στις εφημερίδες (σπίτια, αυτοκίνητα, cd, βιβλία κ.α.) παραπέμπει ακριβώς στο ίδιο μοντέλο συνεταιρισμού των κερδών, ή πιο απλουστευμένα δωροδοκία των αναγνωστών με στόχο τον επηρεασμό της επιλογής.
Και μέσα σε αυτό το χάος ήρθε και το Ιντερνέτ, στο οποίο όχι μόνο είναι δωρεάν όλα, ο πληθωρισμός εκεί είναι στο ζενίθ με αποτέλεσμα να μην έχει αξία πλέον ούτε και ο συνεταιρισμός με τον αναγνώστη και το μοντέλο της διαφήμισης, αν και ακόμα λειτουργεί, να μην έχει την δυναμική της μαζικότητας των άλλων ΜΜΕ και ως εκ τούτου να μην έχει και τα ανάλογα χρηματικά ποσά που κάνουν βιώσιμες επιχειρηματικές προσπάθειες.
Σε ένα τέτοιο τοπίο ο Μέρντοχ λοιπόν ξαμόλησε τα σκυλιά του να επιβάλουν το νέο επιχειρηματικό μοντέλο γιατί κινδυνεύουν τα μαγαζιά του, η εξουσία που η ενημέρωση του πρόσφερε, αλλά και τα φράγκα του. Και τότε όλοι οι κατά τόπου μιντιάδες και οι παρατρεχάμενοι τους αναθάρρησαν γιατί τίποτε δεν θα αλλάξει. Αμ δε, που είναι έτσι τα πράγματα, και ευτυχώς δηλαδή.
Αυτό που όλοι αγνοούν, ή εθελοτυφλούν, είναι ότι η αρχή που κινούσε την οικονομία για αιώνες, της έλλειψης των πόρων “Scarce of Resources” δηλαδή και των παραγώγων επιχειρηματικών μοντέλων, δεν ισχύει στη νέα οικονομία του Ιντερνέτ, βασικές αρχές της οποίας είναι το Peer2Peer, o ανοιχτός κώδικας, η ομότιμη ανταλλαγή και η ομότιμη παραγωγή.
Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα, μια που η ομότιμη παραγωγή είναι μια οικονομική θεωρία που πρακτικά γκρεμίζει κάθε έννοια εξουσίας με τους παραδοσιακούς μηχανισμούς και τις κατεστημένες νοοτροπίες. Είναι μια θεωρία που δεν ξεκινά από μια αυθεντία που την εκπόνησε και πρέπει να χυθεί πολύ αίμα για να επιβληθεί. Ξεκινά από μια ομότιμη υψηλή ζήτηση υπηρεσιών και ανάγκη ανάπτυξης σε ένα χαοτικά ελεύθερο χώρο που οι κοινωνικές, θεωρητικές και δογματικές συμβάσεις δεν έχουν καμία αξία ακόμα.
Συνεχίζεται...